یادداشت/ توجه جدی به نیازهای کودکان

محمود برآبادی-  نویسنده داستان‌های کودکان

توجه به‌مفهوم کودکی و پذیرفتن کودک به‌عنوان شخصیتی مستقل در خانواده تحت‌تأثیر اندیشه‌های متفکران غرب همچون جان‌لاک (فیلسوف قرن هفدهم انگلیس)، ژان ژاک روسو (دانشمند تعلیم و تربیت قرن هجدهم فرانسه) و ژان پیاژه (روانشناس قرن بیستم فرانسه) بود؛ در ایران هم این رویکرد بعد از انقلاب مشروطه آغاز شد و به‌دنبال چنین تلقی از کودک بود که ادبیات خاص کودک پدیدآمد و نویسندگان و تصویرگرانی که در این حوزه فعالیت می‌کردند، پا به‌عرصه نهادند. نشریات خاص کودکان منتشر شد، بازی‌ها، جوایز، نهاد‌ها و نمایشگاه‌های ویژه کتاب‌های کودک شکل گرفت و ادبیات کودک با هویتی مستقل و مشخص به‌رسمیت شناخته شد.
روزجهانی کودک از سوی سازمان ملل متحد 20نوامبر تعیین شده اما برخی کشورها این روز را در تاریخی دیگر گرامی می‌دارند. انتظار می‌رود حال که چنین روزی به‌نام کودک نامگذاری شده، فقط در حد حرف و دادن چند پیام و برگزاری چند نشست نماند و توجه ویژه‌ای به‌ حقوق و نیازهای کودک صورت گیرد. از زمره نیازهای کودکان نیازهای فرهنگی و ازجمله آن کتاب است.  تیراژ کم کتاب و درنتیجه گران شدن قیمت کتاب و حذف کتاب از سبد کالای فرهنگی خانواده که خود تضعیف اقتصاد نشر را در پی داشته است؛ وجود ممیزی‌های سلیقه‌ای که صدای نویسندگان خودی را هم درآورده، درحالی‌که چنین ممیزی‌هایی در رسانه‌های پرمخاطب مانند تلویزیون اعمال نمی‌شود؛ بی‌توجهی به حقوق صنفی و مالکیت معنوی اثر که حتی از سوی نهاد‌های رسمی مانند صدا و سیما هم نادیده گرفته می‌شود؛ نداشتن بیمه کار و درمان در مورد بسیاری از پدیدآورندگان که درشرایط کسادی بازار نشر در تنگنای اقتصادی قرارگرفته‌اند؛ کسر مالیات از حق‌التألیف نویسنده ودستمزد مترجمان، ویراستاران و تصویرگران درحالی‌که طبق قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال88 ، نویسندگی و امور نشر از پرداخت مالیات معاف هستند و بسیاری مشکلات دیگر همچنان دامنگیر پدیدآورندگان کتاب کودک است. البته ناگفته نماند که نادیده گرفتن حقوق کودک، بی‌توجهی به نیازهای مادی و معنوی کودک، خاص جامعه ما نیست بلکه در بسیاری از کشورهای جهان کم و بیش چنین وضعی حاکم است.
سؤال این‌است که آیا انتخاب نمادین یک روز در تقویم کشورها به‌عنوان روز کودک، مشکلات تحصیلی کودکان را کاهش داده؟ آیا اگر چنین روزی نبود، حال و روز کودکان ما از اینکه هست بدتر می‌بود؟ نمی‌خواهم در این روزها که کشور در وضعیت خاصی به سر می‌برد، ناامید باشم و امیدواریم سال آینده که بار دیگر از چنین روزی یاد می‌کنیم، شاهد از میان رفتن بسیاری از این مشکلات باشیم.