پیش‌بینی‌پذیری رؤیایی دست نیافتنی

ایمان اسلامیان ـ تحلیلگر توسعه


اکنون که هنوز انتخابات استثنایی و پرحاشیه 2020آمریکا به‌صورت رسمی خاتمه نیافته؛ می‌توان شاهد نوسان‌های وسیع ارزهای جهانی و به‌ویژه ریال باشیم. پیش‌بینی ناپذیری اقدامات و سیاست‌های ترامپ باعث شده تا فعالان اقتصادی در سراسر دنیا؛ عمدتا احتمال تقریبا قطعی شده انتخاب بایدن را با نگاه مثبت دنبال کنند. از همین رو و به‌دلیل نگاه بسیار سختگیرانه تیم ترامپ به ایران؛ تأثیر انتخابات آمریکا و سیاست‌های رئیس‌جمهور منتخب بی‌تردید بر جایگاه ریال مؤثر بود و هست. لیکن در ایران تأثیر سیاست‌های پولی و مالی حکمرانی اقتصادی تا حد زیادی در سایه محدودیت‌های شدید بین‌المللی قرار گرفته و امکان مشارکت عمومی به‌منظور سیاستگذاری بهینه در راستای تقویت پول ملی میسر نشده است. اگرچه خروج آمریکا از برجام و انسداد مجاری تنفس مالی بین‌المللی برای ایران، تأثیر شدیدی بر رهاشدن فنر نقدینگی و نرخ ارز داشت لیکن باید توجه داشته باشیم که جایگاه ریال بیشتر از ناحیه سیاست‌ها و تصمیمات حکمرانی اقتصادی و ناترازی‌های مالیه عمومی و ترازنامه بانک‌ها سرچشمه می‌گیرد. در التهابات اقتصادی و تأثیر تورم انتظاری و واقعی نیز نخستین چیزی که ظاهر می‌شود پیش‌بینی‌ناپذیری اقتصادی و به تبع آن عدم‌میل به سرمایه‌گذاری و فعالیت مولد اقتصادی است. موضوعی که اکنون در قالب پدیده ترسناک کاهش نرخ انباشت سرمایه ثابت و فزونی استهلاک سرمایه بر سرمایه‌گذاری در حال مشاهده آن هستیم و نتیجه آن می‌تواند ایران را به سمت تله مرگبار توسعه نیافتگی سوق دهد.