سال پرکاری

  حسنا مرادی 

بسیاری از نویسندگان نام‎‌‎آشنای دهه1350، در این سال اثر یا آثار جدیدی را منتشر کردند، حتی بعضی از نویسندگان، 2یا3 کتاب جدید چاپ کردند.«جمال میرصادقی» با 2کتاب «دوالپا» و «هراس» از نویسندگان پرکار این سال بود. دوالپا، داستانی تمثیلی از گرفتاری آدم‎‌‎ها در شهر و روابط اداری آن بود که راه بیرون رفتن از این گرفتاری‎‌‎ها را بازگشت به طبیعت می‎‌‎دانست. هراس هم مجموعه‎‌‎داستانی با نگاه تحسین‎‌‎آمیز به گذشته بود؛ پیرمردهای قهرمان داستان که از بی‎‌‌خیالی جوانان ناراحت بودند، فعالیت‎‌‎های سیاسی‌شان در دهه1320را می‎‌‎ستودند.
ادبیات اقلیمی هم در این سال یک نویسنده پرکار داشت. منصور یاقوتی  در این سال 4کتاب «مردان فردا»، «سال کورپه»، «زیر آفتاب» و «پاجوش» را منتشر کرد که هیچ کدام اثر قوی‎‌‎ای نبودند. علاوه بر کتاب‎‌‎های متعدد یاقوتی، مجموعه‎‌‎داستان «به خدا می‎‌‎کشم هر کس که کشتم» از  بهرام حیدری به 2دلیل اثری شاخص از ادبیات اقلیمی بود؛ اول اینکه در فضای روستاهای بختیاری می‎‌‌گذشت و قبل از آن کمتر کسی به این جغرافیای فرهنگی پرداخته بود و دیگر اینکه در داستان‎‌‎های به‎‌‎هم‎‌‎پیوسته مجموعه، ادبیات فولکلوریک جاری بودند و نقشی اساسی ایفا می‎‌‎کردند. دیگر اقلیمی‎‌‎نویس آشنا، محمود دولت‎‌‎آبادی هم در این سال، رمان «از خم چمبر» را چاپ کرد که در ادبیات اقلیمی، اثری موفق نبود.
هوشنگ گلشیری در میانه دهه1350، با «بره گمشده راعی» فضای ناامید و هراسان روشنفکران هم‎‌‎نسل خود را روایت کرد. او که از سال‎‌‌ها قبل مشغول نوشتن این رمان بود، در این رمان فروپاشی درونی و بیرونی روشنفکرانی را تصویر می‎‌‎کرد که به‎‌‎دنبال کشف راه‎‌‎حل جایگزین مذهب در زندگی ایرانیان بودند. این رمان قرار بود در 3جلد منتشر شود، اما گلشیری هیچ‌وقت جلدهای بعدی آن را منتشر نکرد. غزاله علیزاده هم از نویسندگان پرکار این سال بود. او رمان «بعد از تابستان» و مجموعه‎‌‎داستان «سفر ناگذشتنی» را منتشر کرد که اولی داستان عشق نافرجام دو دختر جوان به معلم سرخانه‎‌‎شان و دومی هم داستان‎‌‎هایی از سفرهای قهرمانانشان در جست‎‌‎وجوی خوشبختی بود. در داستان‎‌‎های متنوع سفر ناگذشتنی می‎‌‎شد مایه‎‌‎هایی از داستان‎‌‎های عرفانی و علمی-تخیلی یافت، انگار که علیزاده کوشیده بود تصویر مضمون مورد‌نظرش را در ژانرهای مختلف بیازماید.