حرکت و سکوت در تئاتر شهر

  مهرداد رهسپار   

29آبان تا 30آذر 1356گروه تئاتر سکوت به کارگردانی ژاک گارنیه و طراحی حرکت بریژیت لوفه‎ور برای اجرای برنامه خود به تئاترشهر می‎آیند. این گروه فرانسوی که از گروه‎های تحت‌تأثیر نوآوری‎های مورس کانینگهام بود، هنگامی که در سال1972سراسر فرانسه را با نمایش‎های خود گشت، منتقد تئاتر روزنامه لوموند در توصیف آنها نوشت که گروه تئاتر سکوت برخلاف نامش «فریاد آزادی» است. این منتقد وعده داد که این گروه در آینده‎ای نزدیک به موفقیت‎های بزرگی دست خواهد یافت. پیشگویی او چندان درست نبود، زیرا آنها تا سال1976همچنان زیر سایه نام‎های بزرگ گروه‎های تئاترهای مبتنی بر حرکت مانده بودند. گارنیه در یکی از مصاحبه‎های خود گفته بود که با دیدن اجراهای کانینگهام مسیر زندگی فکری و حرفه‎ای او را تغییر داده است. هنگامی که از گروه گارنیه برای شرکت در جشن هنر شیراز دعوت شد و بعدها حدود یک‌ماه در تئاترشهر به برنامه‎اش ادامه داد، برای مخاطبان ایرانی نمایش چندان ویژه‎ای به‌نظر نمی‎رسید و نظر منتقدان تئاتر آن سال‎ها را نیز جلب نکرد. زیرا در همین سال آنها اقتباس آندره شربان از شکسپیر و نمایش مشهور «کلاس مرده» از تادئوش کانتور، نمایش طولانی «کوهستان‌کا» از رابرت ویلسون و اپرای «کرولاین کارلسون» را دیده بودند  مسئله نام‎های بزرگ آن سال نبود. منتقدان تئاتر ایران بیشتر به نمایش‎هایی علاقه داشتند که مبتنی بر متن باشد، به همین دلیل آن‎قدر که در سال1356به آثار آندره شربان و تادئوش کانتور توجه شد، تئاتر سکوت و مبتنی بر حرکت ژاک گارنیه مورد عنایت منتقدان تئاتر قرار نگرفت. گارنیه عمر کوتاهی داشت، او در سن 48سالگی به‌طور ناگهانی درگذشت، او سال‎ها بیماری خود را از دیگران پنهان کرده بود.