بازیهای آسیایی تهران در تاریخ گرافیک
معراج قنبری
تهران بعد از تجربه میزبانی چند رخداد سیاسی و فرهنگی، در اوایل دهه ۱۳۵۰ امتیازهای یک میزبانی مناسب را در منطقه و جهان کسب کرد. حالا دیگر نوبت یک رویداد ورزشی مهم بود. نخستینبار بود که بازیهای آسیایی در خاورمیانه برگزار میشد و تهران در مسیر میزبان شدن دو رقیب سرسخت مانند کویت و رژیم صهیونیستی را شکست داد. این رویداد برای تاریخ طراحی گرافیک در ایران بسیار حائز اهمیت است چرا که در یک سده اخیر برای هیچ رویدادی از منظر تعداد و تنوع این میزان از اقلام گرافیکی گوناگون طراحی نشده است. بهترین راه انتقال هیجان این بازیها، گرافیکی با روحیه بصری خاص و پوسترهایی با رنگولعاب و استانداردهای بالای کیفی بود. انجام کارهای طراحی گرافیک و تبلیغات مسابقات ورزشی المپیک آسیایی که برای نخستینبار در ایران و شهر تهران برگزار میشد، برعهده شرکت «مایکل رایس» گذاشته شد. این گروه پس از طراحی آن نشانه نوشته خاص که برگرفته از نام تهران بود، برای هر رشته خاص و دیگر نیازهای جزئی، پوسترها، بروشورها و تمبرهای متفاوت از هم را طراحی میکرد. این شرکت پوستر این بازیهای ورزشی را در بین طراحان ایرانی به مسابقه گذاشت که برندگان اول تا سوم آن بهترتیب محمدحسین حلیمی، بهزاد گلپایگانی و کامران افشارمهاجر بودند. پوستر اول بهعنوان پوستر اصلی مسابقات استفاده شد. طراح آن در پاسخ به نگارنده چنین بهیاد میآورد: «طراحی پوستر را به مسابقه گذاشتند. همه طراحان و گرافیستهای مطرح آن روزها شرکت کردند. تنها روانشاد مرتضی ممیز که جزو هیأت داوران از ایران بود، شرکت نداشت. چون میزبانی بازیهای آسیایی نوبت ایران بود، شنیدم که این پوستر را بهدلیل داشتن ویژگیهای هنر ایرانی، سمبولیسم اعداد، گردونه اربعه، حرکت، فضا، رنگ و همچنین جنبههای مدرنیته آن که منطبق بر ضوابط بحث روز هنر جهانی بود انتخاب کردهاند. پوستری که من طراحی کرده بودم پوستر اصلی و کلی مسابقات بود اما پوسترهای دیگری برای هر رشته ورزشی جداگانه طراحی و معمولا با چاپ سیلک چاپ میشد، اطلاعات تخصصی آن رشته ورزشی را داشت که توسط گروه تبلیغاتی که همه کارهای گرافیکی را عهدهدار بود انجام میشد».