گزارش تئاتر 53

  مهرداد رهسپار   

 نمایش‎های مهم سال1353کم نیستند. آربی اوانسیان در این سال «کالیگولا» نوشته آلبر کامو را در کارگاه نمایش به صحنه می‎برد، «جمعه‎کشی» از اسماعیل خلج و «جان نثار» از بیژن مفید نیز در همین سال در کارگاه نمایش اجرا می‎شوند. علی نصیریان که از آغاز مشهور به نویسنده و کارگردان «تئاتر ملی» است، با همان سبک و سیاق سابق خود در تالار 25شهریور «بنگاه تئاترال» را به صحنه می‎برد. «طلبکارها» از استریندبرگ، «انسان حیوان و تقوا» از لوئیجی پیراندلو، «معلم من پای من» از پیتر هاندکه نمایشنامه‎های مهم غیرایرانی سال1353هستند که در این سال مورد‌توجه کارگردانان جوان آن سال قرار می‌گیرند اما در میان اینها نمایش‎های تک‎افتاده و قابل‌توجهی وجود‌داشتند؛ یکی از آنها «لبخند باشکوه آقای گیل» نوشته اکبر رادی به کارگردانی رکن‎الدین خسروی است که در تالار 25شهریور (سنگلج) به صحنه می‎رود. بنا به گزارش وزارت فرهنگ و هنر، این نمایش در 38‌شب اجرا، 6508نفر تماشاگر داشت که در قیاس با اجرای بنگاه تئاترال در همان سالن، اندک به‌نظر می‎رسد؛ زیرا بنگاه تئاترال در 90شب اجرا 25713نفر تماشاگر داشته است. اما امروز با مطالعه متنی که از هر دو نمایش باقی‌مانده، به خوبی درمی‎یابیم که ظاهرا لبخند باشکوه آقای گیل، برخلاف بنگاه تئاترال، چندان پسند و مد روز دوران خود نبوده است. درحالی‌که می‌توان آن را در زمره مهم‌ترین‎های ادبیات نمایشی ایران قرار‌داد. امروزه مخاطبان تئاتر کم و بیش با آثار رادی و نمایشنامه لبخند باشکوه آقای گیل آشنا هستند، اما نمایشنامه‎ای که تا سال‎ها صحبتی از آن نبود و به‌دست فراموشی سپرده شد، «حسن سنتوری» نوشته علی‌اصغرهدایت‎زاده‌صفوی بود که آثار خود را با نام «صفی»منتشر می‎کرد. حسن سنتوری نیز که پیش از سال1353نوشته شده، در این سال به کارگردانی هادی اسلامی در سنگلج به صحنه رفت و 1214نفر تماشاگر داشت.