مخدرها را با پوشش آجیل و شکلات می‌فروشند

آوین آزادی ـ روزنامه‌نگار

خریدها، نشست‌ها، میزگردها، حتی سفارش مواد‌مخدر... همه‌‌چیز آنلاین شده است. فضای مجازی امروز هم می‌تواند منجر به توسعه آگاهی شود و هم تریاک، هروئین یا شیشه را به آسانی آب‌خوردن به‌دست متقاضیان برساند. حالا دیگر برای مبارزه با این پدیده تنها حضور پلیس مبارزه با مواد‌مخدر یا پیشگیری کافی نیست. پلیس فتا هم باید به  میدان بیاید و از شیوع این جرم در جامعه جلوگیری کند. سردار مسعود زاهدیان، رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا آذر‌ماه سال گذشته اعلام کرده بود که در سال 97، مرکزی جهت رصد و پایش فضای مجازی در پلیس تشکیل شده که به واسطه آن چند باند بین‌المللی فروش مواد‌مخدر در فضای مجازی منهدم شدند. به گفته این سردار، عمده فعالیت فروشندگان مخدر در تلگرام، واتساپ و برخی از سایت‌های خاص بوده و البته تعدادی مورد هم در اینستاگرام در سالی که گذشت پیگیری و شناسایی شدند. از سوی دیگر سعید عمرانی، معاون قضایی دادستان کل کشور گفت: امروز ما با قاچاقچیانی مواجه هستیم که با پهپاد مواد‌مخدر جابه‌جا می‌کنند و درباره آن به رسانه‌ها، پلیس و... هشدار داده بود. واقعا در فضای مجازی چه می‌گذرد؟ فروشندگان از چه پوششی برای فروش محصولات غیرقانونی خود استفاده‌می‌کنند؟ بررسی‌های همشهری نشان می‌دهد که عموما فعالان در این بازار، کلیدواژه‌های خود را دارند و پشت فروش کالاهایی مثل شکلات، پنهان می‌شوند. از آنجا که طیف گسترده‌ای از مصرف‌کنندگان مواد از جامعه نوجوانان انتخاب می‌شود، به‌نظر می‌رسد نظارت و پیشگیری از افتادن فرزندان در دام سودجویان مواد‌مخدر باید از خانه شروع شود و لازمه این نظارت، ارتقای اطلاعات والدین است که آگاهی آنها بازار سوداگران مرگ در فضای مجازی را کساد کند. وحید سلطانی، معاونت اجتماعی پلیس پیشگیری پایتخت درباره خرید و فروش مخدر به شکل آنلاین و راه‌های پیشگیری از شیوع آن امروز توضیحاتی به همشهری داده است.


تـوسعه فضای مجازی چه تغییری در شیوه‌های خرید‌و‌فروش مخدرها ایجاد کرده‌است؟ آیا می‌توان ادعا کرد که معامله غیرقانونی مواد حالا دیگر به شکل آنلاین و با سهولت بیشتری انجام می‌شود؟ 
فرقی نمی‌کند خرید و فروش مخدرها در فضای مجازی انجام شود یا حقیقی، معامله مواد جرم است. گسترش فضای مجازی در سال‌های اخیر منجر به تبدیل شدن برخی عملیات مجرمانه حقیقی به فعالیت مجرمانه مجازی شده است. این تغییر رویکرد و افزایش آمار البته مختص به مواد‌مخدر نیست و پای بسیاری جرائم به هر حال به نوعی، به فضای مجازی باز شده‌است. اگر تا دیروز می‌دیدیم که سارقی اموال مسروقه را در فضای حقیقی و در بازارچه‌های خاصی به فروش می‌رساند، امروز می‌بینیم برخی سارقان اموال مسروقه را در پلت‌فرم‌هایی در فضای مجازی به فروش می‌رسانند. مواد‌مخدر هم همین است؛ چرا که فضای مجازی بستر دیگری برای فعالیت این افراد فراهم می‌کند. فروشنده در این شرایط هم مشتری‌های خاص خود را دارد.
شیوع کرونا چه تأثیری بر خرید‌و‌فروش آنلاین مخدرها گذاشته است؟ آیا شناسایی مجرمان نباید در فضای مجازی برای پلیس آسان‌تر باشد؟ 
نقش کرونا در گرایش مجرمان به ارتکاب عملیات مجرمانه در فضای مجازی بی‌تأثیر نبوده است و از سوی دیگر نوجوانان و جوانان بیشترین افراد آسیب‌پذیر می‌توانند باشند که آنها هم عموما در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی حضور دارند. شناسایی این دسته از مجرمان بر عهده سایر همکاران ما در بخش‌هایی مثل مبارزه با مواد‌مخدر و پلیس فتاست. امروز می‌بینیم که پلیس فتا حضور گسترده سایبری در این فضا دارد. پلیس مبارزه با مواد‌مخدر هم دارای مرکز تخصصی رصد و شناسایی مجرمان سایبری مواد‌مخدر است و سرنخ‌هایی از فضای مجازی گرفته می‌شود.
در حوزه تخصصی خود شما ماجرا چگونه پیش می‌رود؟ چطور می‌شود از شیوع مواد‌مخدر در فضای مجازی جلوگیری کرد؟
در این‌باره باید بگویم تا تقاضا هست، عرضه معنا پیدا می‌کند. پلیس پیشگیری و کلانترهای پایتخت به همراه کارشناسان معاونت اجتماعی، کار ‌آموزش شهروندان از اقشار مختلف سنی را بر عهده دارند و به افراد زیادی در مدارس، مساجد، سرای محلات و همان فضای مجازی آگاهی‌رسانی می‌کنند. در دوران کرونا پلیس هم به آموزش‌های مجازی گرایش پیدا‌کرده و تبعات مصرف مواد را مدام گوشزد می‌کند. دغدغه اصلی ما پیشگیری برای مصرف نوجوانان است.
فروشندگان در شبکه‌های اجتماعی مانند تلگرام، واتساپ یا اینستاگرام عموما از چه شیوه‌هایی برای پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کنند؟ 
بیشتر این افراد از پوشش‌های مختلف استفاده می‌کنند. همین چند روز گذشته رئیس پلیس محترم مبارزه با مواد‌مخدر ناجا نسبت به فروش مواد در قالب شکلات هشدار داد؛ شکلات‌هایی کشف شد که در دل‌ آنها مخدر وجود داشتند. آجیل، کنسرو، قرص‌های لاغری یا افزایش تمرکز و... هم پوشش‌های دیگری هستند که این مجرمان برای فروش اجناس خود از آنها استفاده‌می‌کنند.
آیا پهپاد حاوی مخدر در تهران کشف شده است؟ معاون قضایی دادستان و وزیر اطلاعات چندی پیش، هر کدام در اظهاراتی جداگانه، نسبت به شیوع این پدیده هشدار دادند که بعضی از قاچاقچیان از پهپاد برای جابه‌جایی مواد‌مخدر استفاده می‌کنند...
 در کلانتری‌های تهران گزارشی در این‌خصوص‌وصول نشده است و در سطح محلات تهران موردی مشاهده نکرده‌ایم. این در حالی است که در همه کلانتری‌های تهران دایره مبارزه با مواد‌مخدر داریم که فعالیت شناسایی شگردهای مختلف فروشندگان مواد‌مخدر، دستگیری آنان و کشف مواد را برعهده دارند.