مسیرهایی که به مرگ منتهی می‌شوند

سرگرد علی دوستانی| رئیس اداره فرهنگ ترافیک راهنمایی و رانندگی البرز:


امروزه حوادث ترافیکی یکی از مهم‌ترین عوامل مرگ و میر انسان‌ها به شمار می‌رود و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2020، تصادفات سومین عامل مرگ و میر در جهان شود. انسان، وسیله نقلیه و جاده مهم‌ترین اجزای سیستم حمل و نقل جاده‌ای را تشکیل می‌دهند. در این بین، سهم انسان و خطاهای انسانی مهم‌ترین اجزای این سیستم محسوب می‌شود. 
مطالعات نشان داده است که جوانان در سنین 18-19 تا 25 سالگی بیشتر در معرض خطر هستند. آنها کمتر از کمربند استفاده می‌کنند و به توانایی‌های رانندگی خود اعتماد بیش از حد دارند و به خطرآفرینی‌های شخصی خود توجه نمی‌کنند. همچنین بی‌تجربگی رانندگی در بین جوانان شیوع بالاتری دارد. افراد سالمند بیشترین مشکل را با قوای ادراکی-حسی به‌خصوص بینایی دارند. آنان بیشترین میزان خواب‌آلودگی حین رانندگی را داشته‌اند، هرچند میزان تصادفات آنها به علت خستگی کم گزارش شده است. همچنین دیده شده با بالا رفتن تجربه میزان رانندگی‌های خواب‌آلوده کمتر شده است. 

مردها بیشتر و شدیدتر تصادف می‌کنند. تصادفات مردان 2 برابر زنان است. مردان 2 برابر بیشتر از زنان در هر سال خطر تخلف و رانندگی تهاجمی دارند. در ضمن مردان کمتر کمربند می‌بندند و بیشتر رانندگان عصبانی را تشکیل می‌دهند. در عوض زنان بیشتر به علت اختلال در ادراک سه‌بعدی و موقعیت‌یابی تصادف می‌کنند و در کل اعتماد به نفس رانندگی‌شان کم است. 
بعضی داروها با اختلالات در فرایند پردازش داده‌ها و طولانی کردن زمان پاسخ، رفتار رانندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. 

مطالعات نشان داده است رفتار رانندگی پرخطر با هیجان‌طلبی، تحمل نکردن تنش، تکانشگری، خشونت‌طلبی، شورطلبی و ماجراجویی، بی‌ثباتی عاطفی، افسردگی و بدبینی ارتباط دارد. افراد با سطح تحصیلات بالاتر بیشتر سبقت گرفتن و سرعت‌های بالای خود را گزارش می‌کنند. همچنین مطالعات نشان داده‌اند که افراد تحصیل‌کرده بیشتر از کمربند ایمنی استفاده می‌کنند. رانندگان خشمگین یا آنهایی که کمتر می‌توانند خود را کنترل کنند بیشتر تصادف می‌کنند. همچنین همه رانندگان خشن تحصیلات پایین‌تری داشته‌اند. اعتماد به نفس بالاتر در رانندگی، با تمایل به تخلفات رانندگی و اعتماد به نفس کمتر در حین رانندگی با افزایش خطر تصادفات همراه بوده است. اعتماد به نفس بالای رانندگی با نمره‌های بالای برون‌گرایی ارتباط دارد. شغل‌های پراسترس با تصادفات ماشینی مرتبط بوده‌اند و استرس‌های مالی احتمال تصادفات جدی‌تر را افزایش می‌دهند. خستگی ناشی از خواب‌آلودگی به ویژه در تاریکی هوا و مسافت‌های طولانی یکی از دلایل وقوع تصادف است. تصمیم‌گیری‌های عجولانه با افزایش خطر تصادفات، رانندگی سریع‌تر با تخلفات ترافیکی و انحراف اجتماعی همراه بوده است.