سراب مصونیت از کرونا

نورا عباسی ـ روزنامه‌نگار

تلاش برای صدور گواهینامه مصونیت کرونا از جانب برخی از کشورها، نخستین اقدامی بود که براساس تئوری مصونیت مبتلایان به کرونا از ابتلای دوباره شکل گرفت. کشورهایی مانند استونی و شیلی ازجمله کشورهایی بودند که چند‌ماه پس از شیوع کرونا این تئوری را در دستور کار خود قرار دادند و پیگیر اجرایی کردن ایده گذرنامه مصونیت بودند. قرار بود که این گذرنامه به فرد بهبود یافته از کرونا اجازه بدهد تا ضمن سفر از از اماکنی که دچار ممنوعیت‌های کرونایی شده بودند، بازدید کند.
این نگاه چنان بر مقالات علمی و پ‍ژوهش‌ها غالب شد که اواسط اردیبهشت‌ماه چند محقق در کره‌جنوبی احتمال ابتلای دوباره به ویروس کرونا را رد کردند و گفتند فردی که از بیماری کووید-۱۹ بهبود یافته، یک‌بار دیگر به این بیماری مبتلا نمی‌شود و مواردی که دوباره مثبت شده‌اند، به‌دلیل نتیجه نادرست آزمایش است نه ابتلای مجدد به ویروس کرونا.
گذر زمان نشان داد که باید بر چنین دیدگاه‌هایی خط بطلان کشید چرا که تحقیقات جدید گروهی از محققان دانشگاه نوادا آمریکا نشان داد سیستم ایمنی بدن انسان درصورت ابتلای مجدد به ویروس کرونا، نمی‌تواند از شدت بیماری کووید-۱۹ کم کند.
علاوه بر این تحقیق ابتلای دوباره یک جوان 25ساله آمریکایی به‌عنوان سند ابتلای مجدد به کرونا، مورد توجه قرار گرفت. این فرد در‌ ماه آوریل به کرونا مبتلا شده بود و به‌ سرعت روند بهبودی را طی کرد اما چند هفته بعد با نشانه‌های شدیدتر راهی بیمارستان شد؛ علائمی که نشان از ابتلای دوباره او به کرونا داشت.
گسترش چنین دیدگاه‌هایی موجب شد تا مسئولان سازمان بهداشت جهانی وارد میدان شوند و به مقابله با این تفکر بپردازند. این سازمان با انتشار بیانیه‌ای نسبت به تصمیم برخی از کشورها مبنی بر دادن «گذرنامه ایمنی» یا «گواهی فقدان ریسک» به افراد بهبود یافته از کرونا، هشدار داد. در این بیانیه تأکید شده است که هیچ مدرکی مبنی بر مصون بودن بهبودیافتگان کرونا از ابتلای مجدد وجود ندارد؛ «هم‌اکنون هیچ مدرکی وجود ندارد مبنی بر اینکه افراد بهبود یافته از کووید-۱۹ که در خون خود پادتن ویروس کرونا دارند، دوباره به این بیماری مبتلا نشوند.»
همچنین این سازمان به دولت‌های سراسر جهان درخصوص صدور گواهینامه ایمنی و مصونیت برای افراد مبتلا شده به کرونا هشدار داد و اعلام کرد که این مسئله می‌تواند خطر گسترش ادامه‌دار بیماری را افزایش دهد.
بحث مصونیت از ابتلای دوباره به کرونا موجب شد تا برخی دیدگاه ایمنی جمعی را پیگیری کنند. ‌براساس این دیدگاه به‌دلیل آنکه فرد کرونایی، برای بار دوم مبتلا نمی‌شود، باید شرایط را برای ابتلای جمعی - که منجر به ایمنی جمعی می‌شود- مهیا کرد.
این نگاه نیز از سوی رئیس سازمان بهداشت جهانی به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفت. تدروس آدهانوم رئیس سازمان بهداشت جهانی در یک نشست رسانه‌ای مجازی، رسیدن به ایمنی گله‌ای را از نظر اخلاقی و علمی مسئله‌دار دانست. براساس گفته او «ایمنی جمعی مفهومی است که برای واکسیناسیون استفاده می‌شود، در این روش درصورت رسیدن به آستانه واکسیناسیون، می‌توان از جمعیت در برابر یک ویروس خاص واگیردار محافظت کرد. به‌عنوان مثال، برای سرخک تخمین زده شده است که اگر ۹۵درصد از جمعیت واکسینه شوند ۵درصد باقیمانده از انتشار ویروس در امان خواهند بود. هرگز در تاریخ بهداشت عمومی، ایمنی گله‌ای به‌عنوان استراتژی برای پاسخگویی به یک شیوع استفاده نشده است چه برسد به یک بیماری همه‌گیر».