دارایی‌ها زیر ذره‌بین مالیات

دولت پیش‌نویس لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم را منتشر کرد. این لایحه نشان می‌دهد در آینده قرار است بر عایدی املاک، خودروهای شخصی، املاک مسکونی، مشاغل، درآمد شرکت‌ها، درآمدهای اتفاقی و البته مجموع درآمدهای خانوار مالیات بسته شود. البته طبق لایحه دولت مالیات بر سهام و سپرده بانکی فعلا منتفی است، زیرا در پیش‌نویس جدید هیچ اشاره‌ای بر وضع مالیات بر سپرده‌های بانکی و سهام مردم نشده و به‌نظر می‌رسد دولت از آن صرف‌نظر کرده است.

مالیات املاک
به‌گزارش همشهری، کالبدشکافی متن پیش‌نویس لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم نشان می‌دهد: با تصویب این قانون هر نوع نقل‌و‌انتقال قطعی املاک و حق واگذاری محل واقع در ایران در تاریخ انتقال مشمول مالیات بر عایدی املاک و حق واگذاری محل خواهد بود. البته نخستین نقل و انتقال قطعی یک واحد مسکونی توسط هر شخص حقیقی و یا فرزندان کمتر از 18سال تحت تکفل او طی هر 3 سال، نقل و انتقال قطعی املاک و حق واگذاری محل به واسطه ارث یا وصیت، نقل و انتقال قطعی املاک و حق واگذاری محل به‌صورت بلاعوض مالیات ندارد.
با تصویب این لایحه، نرخ مالیات بر عایدی املاک براساس مدت تملک تغییر می‌کند؛ یعنی اگر ملکی یک سال و کمتر واگذار شده باشد، نرخ مالیات آن 50درصد براساس ضریب مالیاتی خواهد بود و به ازای سپری‌شدن هر سال تا 4سال معادل 10واحد درصد از این نرخ کم می‌شود و بالای 5سال نرخ مالیات 10درصد خواهد بود. مالیات‌دهندگان مکلف هستند در مواردی که معاملات برحسب اسناد رسمی انجام می‌گیرد، قبل از تنظیم سند، مالیات متعلق را پرداخت کنند و در سایر موارد تا آخر‌ماه بعد از انجام معامله با تسلیم اظهارنامه مالیاتی، مالیات متعلق را بپردازند و دفاتر اسناد رسمی مکلفند قبل از تنظیم سند، مبلغ مورد معامله را براساس اظهار طرفین برای محاسبه مالیات به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام و همین مبلغ را در سند تنظیمی ثبت کنند.

جزئیات بیشتر از مالیات بر مسکن
اگر پیش‌نویس دولت به قانون تبدیل شود، اشخاص حقیقی و حقوقی مالک، نسبت به جمع ارزش روز املاک مسکونی (اعم از خانه یا آپارتمان و زمین با کاربری مسکونی) خود و فرزندان کمتر از 18سال و محجور تحت تکفل خود که در پایان هر سال مجموع ارزش آنها بیش از 75میلیارد ریال باشد، به شرح زیر مشمول مالیات سالانه املاک خواهند بود:


ارزش املاک مسکونی براساس معادل ضرایبی از ارزش معاملاتی موضوع ماده64 قانون مالیات‌های مستقیم توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی قبل از لازم‌الاجراشدن این قانون در سال اول و از سال‌های بعد تا پایان دی‌ماه هر سال برای اجرا در همان سال تعیین و پس از تصویب هیات وزیران اعلام می‌شود. البته املاک در حال ساخت از زمان صدور پروانه ساخت تا زمان نصب کنتور برق ‌و خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی مشمول مالیات نخواهند بود.
همه اشخاص مکلفند حداکثر ظرف مدت 6ماه پس از لازم‌الاجرا‌شدن این قانون نسبت به ثبت و یا بارگذاری مشخصات املاک اعم از خانه یا آپارتمان یا زمین خود در سامانه‌ای که توسط سازمان اعلام می‌شود، اقدام کنند و در نخستین سال ثبت اطلاعات املاک در سامانه، ملک مشمول مالیات نخواهد بود. در موارد نقل‌و‌انتقال ملک مشمول، انتقال‌گیرنده مکلف است ظرف مدت 3‌ماه از تاریخ مالکیت و برای املاک مسکونی احداث شده، 3‌ماه پس از تاریخ نصب کنتور برق نسبت به ثبت و یا بارگذاری املاک مذکور در سامانه یادشده اقدام کند.
همچنین افراد مشمول مالیات تکلیف دارند مالیات سالانه املاک هرسال خود و فرزندان کمتر از 18سال و محجور تحت تکفل خود را تا پایان تیر‌ماه سال بعد به‌حساب سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کنند تا جریمه نشوند و اشخاصی که دارای یک واحد مسکونی بوده می‌‌توانند حداقل 10درصد مالیات متعلق هر سال را پرداخت و مابقی آن را تا زمان نقل و انتقال ملک به تعویق بیندازند که در این صورت در زمان پرداخت مالیات معوقه، مالیات تعیین‌شده متناسب با نرخ تورم افزایش و وصول خواهد شد.

مالیات بر اجاره
این پیش‌نویس می‌گوید: درآمد اجاره براساس قرارداد اجاره که در سامانه مؤدیان ثبت یا بارگذاری شده باشد، تعیین می‌شود و در مواردی که قرارداد وجود نداشته باشد یا از ارائه آن خودداری شود، میزان اجاره‌بها براساس جدول اجاره املاک مشابه که هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام خواهد شد، تعیین و گرفته خواهد شد. چنانچه براساس اسناد و مدارک مثبته معلوم شود اجاره ملک بیش از مبلغ ابرازی مؤدی و یا مبلغ تعیین‌شده براساس ارزش املاک مشابه است، در این صورت مأخذ تشخیص درآمد مشمول مالیات بر مبنای اسناد مذکور تعیین خواهد شد و در مواردی که درآمد اجاره واقعی کمتر از درآمد تعیین‌شده طبق مقررات باشد، با اعتراض مؤدی پرونده، قابل رسیدگی در مراجع حل اختلاف مالیاتی موضوع این قانون خواهد بود.

جزئیات مالیات بردرآمد
پیشنهاد اولیه دولت این است که به هر ایرانی در یک سال تا 250میلیون ریال معافیت مالیاتی داده شود و همسر مالیات‌دهنده هم اگر حقوق‌بگیر باشد، مجموعا معادل 30درصد از معافیت پایه برخوردار خواهد بود. اما سایر اشخاص تحت تکفل فرد مالیات‌دهنده به ازای هر یک، معادل 20درصد از معافیت پایه بهره‌مند می‌شوند و میزان معافیت پایه هرسال متناسب با نرخ تورم با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیأت وزیران می‌رسد. نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی در پیش‌نویس جدید در جدول آمده است:


مالیات بر خودرو
در پیش‌نویس جدید تأکید شده همه مالکان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی انواع خودروهای سواری و وانت دوکابین دارای شماره انتظامی شخصی به نام خود و فرزندان کمتر از 18سال و محجور تحت تکفل که در پایان هرسال مجموع ارزش آنها بیش از 10میلیارد ریال باشد، باید تا مبلغ 15میلیارد ریال نسبت به مازاد 10میلیارد ریال یک درصد، تا مبلغ 30میلیارد ریال نسبت به مازاد 15میلیارد ریال 2درصد و تا مبلغ 45میلیارد ریال نسبت به مازاد 30میلیارد ریال 3درصد مالیات بدهند و مازاد بر 45میلیارد ریال هم 4درصد مالیات گرفته خواهد شد.
مبنای محاسبه مالیات خودرو، قیمت روز انواع خودرو با توجه به تاریخ ساخت یا واردات آن است که توسط سازمان مالیاتی کشور تا پایان دی‌ماه هرسال برای اجرا در همان سال تعیین و اعلام می‌شود و افراد هم مکلفند مالیات هرسال را تا پایان اردیبهشت‌ماه سال بعد، به‌حساب سازمان مالیاتی کشور واریز کنند تا جریمه نشوند و دفاتر اسناد رسمی و نیروی انتظامی نباید نسبت به ثبت سند یا تعویض پلاک خودروی مالیات‌نداده اقدام کنند. افزون بر اینکه نیروی انتظامی، مکلف است اطلاعات مربوط به انواع خودروهای شخصی را به‌همراه مشخصات، نشانی و تلفن همراه مالک و مالکان آنها به‌ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور مقرر می‌کند، به‌صورت آنلاین در اختیار آن سازمان قرار دهد تا مالیات آن گرفته شود.