دوام ناخوشی در محیط کسب‌وکار

فعالان اقتصادی در پایش ملی محیط کسب‌وکار اعلام کرده‌اند در فصل تابستان، به‌طور میانگین میزان تأثیر کرونا بر محیط کسب‌وکار 7درصد نسبت به فصل بهار کمتر شده؛ باوجوداین، نتایج پایش ملی محیط کسب‌وکار ایران در تابستان1399 همچنان از بدتر شدن این شاخص حکایت دارد.
به‌گزارش همشهری، نتایجی که مرکز آمار و اطلاعات اقتصادی اتاق ایران از پایش ملی محیط کسب‌وکار در فصل تابستان منتشر کرده نشان می‌دهد در این فصل رقم شاخص ملی محیط و کسب‌وکار به 6.05واحد (نمره10 بدترین ارزیابی است) رسیده که نسبت به وضعیت این شاخص در فصل بهار امسال 0.04واحد معادل 0.6درصد نامساعدتر شده است؛ درحالی‌که فعالان اقتصادی در این پایش، میانگین تأثیر کرونا بر محیط کسب‌وکار را 6.62واحد ارزیابی کرده‌اند که در مقایسه با فصل بهار 0.48واحد بهبود یافته است.

مؤلفه‌های نامساعد
در تابستان امسال، فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در پایش ملی محیط کسب‌وکار، به‌ترتیب 3مؤلفه «غیرقابل پیش‌بینی بودن و تغییرات قیمت مواداولیه و محصولات»، «بی‌ثباتی سیاست‌ها، قوانین و مقررات و رویه‌های اجرایی ناظر بر کسب‌وکار» و «دشواری تأمین مالی از بانک‌ها» را نامناسب‌ترین مؤلفه‌های محیط کسب‌وکار کشور نسبت به سایر مؤلفه‌ها ارزیابی کرده‌اند.

محیط کسب‌وکار به‌تفکیک استان
براساس یافته‌های این طرح در تابستان امسال، استان‌های کردستان، کرمان و سیستان و بلوچستان به‌ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار و استان‌های سمنان، آذربایجان غربی و مرکزی به‌ترتیب دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند. در فصل تابستان1399، میزان آسیب وارده بر کسب‌وکارها از شیوع ویروس کرونا در استان‌های اردبیل (8.75) ایلام (7.72)، لرستان(7.58) و خوزستان(7.47)، بیشترین مقدار و در استان‌های سمنان(5.31)، قم(5.98)، فارس(6.12) و قزوین(6.13)، کمترین مقدار نسبت به سایر استان‌ها توسط فعالان اقتصادی ارزیابی شده‌است.

محیط نامساعد برای خدمات
براساس نتایج پایش ملی محیط کسب‌وکار در تابستان1399، وضعیت محیط کسب‌وکار در بخش کشاورزی(5.93) در مقایسه با بخش‌های خدمات(6.11) و صنعت(5.94) مناسب‌تر ارزیابی شده است. به‌عبارت‌دیگر در این فصل، بخش خدمات با فاصله زیاد نسبت به بخش‌های صنعت و کشاورزی، نامساعدترین فضا را تجربه کرده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد: در میان رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev4 در فصل تابستان، «سایر فعالیت‌های خدماتی شامل تعمیرات رایانه و کالاهای شخصی و خانگی، آرایشگاه‌ها، شست‌وشو و خشکشویی منسوجات، خدمات سونا، ماساژ و گرمابه»، «تأمین جا و غذا شامل هتل‌ها، اقامتگاه‌ها و رستوران‌ها و تالارهای پذیرایی» و «اداری و خدمات پشتیبانی شامل آژانس‌های توریستی و مسافرتی، مؤسسات حمل مسافر و مؤسسات کرایه لوازم، ابزار و ماشین‌آلات» بیشترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا متحمل شده‌اند.

کسب‌وکارهای همگام با کرونا
در مقابل رشته فعالیت‌های اقتصادی برحسب طبقه‌بندی استاندارد ISIC.rev4، رشته فعالیت‌های «اطلاعات و ارتباطات»، «حمل‌ونقل و انبارداری» و «سلامت انسان و مددکاری اجتماعی» دارای بدترین وضعیت محیط کسب‌وکار بوده‌اند و رشته فعالیت‌های «آموزش»، «سایر فعالیت‌های خدماتی» و «تولید صنعتی (ساخت)» بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار را در مقایسه با سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی در کشور داشته‌اند.
البته با کاهش تأثیر کرونا، می‌توان به مساعد شدن نسبی فضا برای دیگر کسب‌وکارها نیز امیدوار بود اما این مسئله بیشتر در مورد بهبود وضعیت تولید و فعالیت تجربه خواهد شد و در مؤلفه‌هایی که همواره نامساعدترین عوامل اثرگذار بر فضای کسب‌وکارها بوده‌اند. همانگونه که در فصل تابستان، با کاهش جزئی اثرات کرونا، میانگین ظرفیت تولیدی(واقعی) بنگاه‌های اقتصادی شرکت‌کننده در طرح معادل 37.31درصد بوده که نسبت به همین میزان در فصل بهار(35.57درصد)، با افزایش تقریبی 2واحدی مواجه شده است؛ اما به‌واسطه ثبات در مؤلفه‌های اثرگذار، شاخص ملی محیط و کسب‌وکار بهتر نشده است.

بزرگ‌ترها راحت‌ترند
وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب تعداد کارکنان شاغل در بنگاه‌ها به‌گونه‌ای است که بنگاه‌های با 6 تا 10نفر کارکن(6.1) دارای بدترین وضعیت و بنگاه‌های با 101 تا 200 کارکن(5.67) دارای بهترین وضعیت محیط کسب‌وکار نسبت به سایر بنگاه‌ها ارزیابی شده‌اند. وضعیت محیط کسب‌وکار کشور برحسب سال تأسیس بنگاه اقتصادی در کارگاه‌های کمتر از 2سال، بدترین وضعیت(6.13) و در کارگاه‌های بیشتر از 16سال، دارای بهترین وضعیت(5.92) ارزیابی شده‌اند. به‌عبارت‌دیگر، در تابستان امسال، کسب‌وکارهای کوچک و جوان‌تر فضای نامساعدتری احساس کرده‌اند در حالی که شرایط بنگاه‌های بزرگ‌تر و قدیمی‌تر به‌مراتب از آنها بهتر بوده است.

شاخص کسب‌وکار براساس نظریه شین
براساس نظریه عمومی کارآفرینی شین، شاخص ملی محیط کسب‌وکار ایران در تابستان1399، عدد6.15(عدد10 بدترین ارزیابی است) به‌دست‌آمده است که بدتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته(بهار1399 با میانگین6.1) است. میانگین ارزیابی محیط اقتصادی عدد6.39 است که در ارزیابی فصل گذشته عدد6.3 حاصل شده بود و میانگین ارزیابی محیط نهادی عدد5.96 است که در فصل گذشته عدد5.93 ارزیابی شده بود.
بر این اساس، همانند فصل بهار، محیط جغرافیایی با عدد5.3 و محیط مالی با عدد8.35 به‌ترتیب مساعدترین و نامساعدترین محیط‌ها براساس نظریه عمومی کارآفرینی شین بوده‌اند. در مقابل رشته فعالیت‌های «مالی و بیمه(5.28)»، آبرسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه(5.58)»، و «استخراج معدن(5.78)» کمترین آسیب را از شیوع ویروس کرونا نسبت به سایر فعالیت‌ها متحمل شده‌اند.