دولت به دنبال تشکیل استان جدید نیست

مریم سرخوش- خبرنگار

تنها پرونده موجود در مجلس شورای اسلامی برای تشکیل استانی جدید، «گلساران» با مرکزیت کاشان است. شاید اگر کرونا جلسات علنی مجلس دهم را تعطیل نمی‌کرد، اکنون مردم این منطقه هم به آرزوی چند ساله‌شان نزدیک شده و منتظر تأیید این طرح از سوی وزارت کشور و دولت بودند. سال‌هاست که مردم کاشان، آران و بیدگل، نطنز، خوانسار، میمه و گلپایگان چشم انتظار تشکیل استانی جدید در شمال اصفهان هستند تا شاید از بار مشکلات اداری و بودجه‌ای کم شود. خواسته‌ای که نمایندگان این شهرستان‌ها را مجاب کرده تا بار دیگر فرایند پیچیده و طولانی قبل را تکرار کنند و امیدوار باشند که این بار پیش از پایان دولت دوازدهم، نظر مساعد دولت را برای تشکیل استان گلساران جلب کنند. هر چند که نه‌تنها درباره تشکیل استان گلساران که در تفکیک استان فارس و دیگر استان‌های بزرگ مقیاس ازجمله سیستان، کرمان و مازندران هم دولت و وزارت کشور بارها اعلام کرده‌اند که هیچ برنامه‌ای برای تشکیل استان‌ جدید ندارند ودر واقع دولت مخالف تشکیل استانی جدید است. در این‌باره جمال عرف، معاون سیاسی وزیر کشور هم چندی پیش در مراسم معارفه مدیرکل تقسیمات کشوری معاونت سیاسی وزارت کشور بر این مسئله تأکید و عنوان کرده بود که مدیرکل جدید تقسیمات کشوری هم علاوه بر پیگیری جدی تصویب لایحه نظام تقسیمات کشوری و سیاست‌های مربوطه، دقیقاً باید در چارچوب قوانین و قواعد موجود حرکت کند؛ زیرا چالشی‌ترین موضوع هم‌اکنون نواقص قانونی است که باعث برداشت‌های بعضاً مطابق با سلایق، شخصی‌سازی مطالبات و شکل‌گیری نوعی چانه‌زنی در تقسیمات کشوری شده است. همشهری این طرح ارائه شده به مجلس را پیگیری کرده است. گفت‌وگو با جواد ساداتی‌نژاد، نماینده کاشان و آران و بیدگل را در ادامه می‌خوانید.

بـا وجـود مخالفت‌هایی که با تفکیک‌ اسـتان‌ها وجـود دارد، چـه ضـرورتی در ایجاد یک استـان جدید احساس می‌کنید؟
قانون تقسیمات کشوری در ایران به سال ۱۳۱۶ برمی‌گردد که 4 رده‌ شامل استان، شهرستان، بخش و دهستان است. این نظام 4رده‌ای در تقسیمات کشوری دنیا منسوخ شده است. نظام‌های تقسیمات کشوری عموما 2رده‌ای شده‌اند تا مردم سریع‌تر به مرکز دسترسی پیدا کرده و مسائل‌شان را حل و فصل ‌کنند؛ به همین دلیل است که باید به‌دنبال حذف اتلاف وقت، از دست دادن سرمایه‌گذاران و افزایش بهره‌وری برای کاهش فسادها‌ی اداری و تسهیل امور مردم باشیم.
چرا تا‌کنون اصلاحاتی برای قانون تقسیمات کشوری صورت نگرفته است؟
قانون تقسیمات کشوری اصلاحاتی داشته، اما پایه آن همان قانون اولی است که در سال 1316به‌وجود آمد. از قانون برنامه دوم توسعه تا الان قرار است دولت‌ها لایحه اصلاح آن را تحویل مجلس بدهند، اما امسال برنامه ششم هم به پایان می‌رسد و هنوز شاهد این اتفاق نیستیم. البته در دولت دهم برای رفع این مسئله کاری انجام شد که به‌سامان نرسید؛ ایجاد فرمانداری ویژه برای شهرستان‌های دارای ظرفیت و بزرگ که فرماندار صاحب اختیاراتی باشد و درگیری رده استانی را شاهد نباشیم، اما همین فرمانداران ویژه هم فقط در حد معاون استاندار ماندند؛ به همین دلیل طرح تعیین اختیارات فرماندار‌ی‌های ویژه را به مجلس ارائه کرده‌ایم که اعلام وصول هم شده است.
با وجود این، تنها استان اصفهان شرایط تفکیک را ندارد و برخی استان‌های دیگر هم می‌توانند به 2 تا 3استان تقسیم‌بندی شوند؟
بله، در کشور ما برخی استان‌ها بزرگ‌مقیاس هستند؛ مثل اصفهان، فارس، سیستان و بلوچستان و کرمان. قبلا خراسان هم چنین وضعیتی داشت، اما به 3استان تقسیم‌ شد و شاهد کاهش مراحل اداری در این منطقه هستیم. سال گذشته با امضای 46نماینده از مرکز پژوهش‌ها در مجلس دهم درخواست کردیم که درباره امکان‌سنجی استان‌های بزرگ‌مقیاس مطالعاتی انجام شود. در این مطالعات، 3بعد ظرفیت‌های توسعه، رفاه اجتماعی و رضایتمندی مردمی این استان‌ها مورد بررسی قرار گرفت. همچنین 3استانی که قبلا تفکیک شده بودند (قزوین، اردبیل و خراسان‌های شمالی، جنوبی و رضوی) هم مورد مطالعه قرار گرفتند. مقایسه‌ای هم با 3کشور فرانسه، ترکیه و چین صورت گرفت که نتیجه این بود؛ تمرکز‌گرایی حذف و اختیارات واگذار شود.
با این مطالعه به چه نتیجه‌ای رسیدید؟
 اصفهان 24شهرستان دارد و استاندار شاید سالی یک‌بار یا دوبار هم نتواند به همه شهرها سرکشی کند. مردم هم مجبورند برای هر کار اداری، حتی درخواست مجوزها به مرکز استان مراجعه کنند. فقط از یک شهرستان کاشان 570پرونده در کمیسیون ماده 5 استان اصفهان معطل مانده‌ و منتظر طی مراحل اداری است. این عدد را به سایر شهرها هم اضافه کنید. گاهی سرمایه‌گذارانی که قصد گرفتن یک زمین دارند 2سال درگیر کارهای اداری می‌شوند و درنهایت از خیر کار می‌گذرند. بوروکراسی اداری در استان‌های بزرگ‌مقیاس هزینه‌های زیادی از نظر مالی و جانی دارد. ما در یک بازه زمانی آمار مرگ 500نفری در جاده‌ کاشان به اصفهان را داشته‌ایم که در ترددهای روزانه برای انجام کارهای اداری صورت گرفته است. از سوی دیگر در سال 97حق ماموریت ادارات دولتی کاشان و آران و بیدگل برای رفت‌وآمد به مرکز استان 20میلیارد تومان اعلام شده است و شما به این رقم، هزینه‌های مردم و بخش خصوصی را هم اضافه کنید. اگر این عدد را در تورم سال‌های 98و 99ضرب کنید، با عدد سرسام‌آوری‌ که به‌دست می‌آید، ضرورت تشکیل استانی جدید در شمال اصفهان را بیشتر درک می‌کنید.
آیا کاشان و شهرهای شمال استان ظرفیت‌های کافی برای تشکیل استان جدید را دارند؟
در مطالعه‌ای که در دانشگاه کاشان انجام شد، تنها شهرستان کاشان در 45شاخه مورد بررسی قرار گرفت و در 35شاخه از 13استان کشور بالاتر بود. کاشان با 400هزار نفر جمعیت یک فرمانداری دارد و دیگر شهر استان با 40هزار نفر یک فرمانداری. همان شهر با 50کارخانه یک اداره صنعت دارد و کاشان هم با 2500کارخانه یک اداره صنعت. این یکسان‌نگری باعث توقف و مانع توسعه است. همچنین در این مناطق، شاهد افزایش مهاجرت‌ها هستیم. مردم، حاشیه‌نشینی در مرکز استان را به سکونت در شهرستان ترجیح می‌دهند؛ به همین دلیل جمعیت شهرهای ما در بسیاری از استان‌ها از 100هزار نفر به 30هزار نفر رسیده است. البته با توجه به ظرفیت‌های تمدنی، تاریخی، فرهنگی، صنعتی، اقتصادی، نیروی انسانی و حوزه مالیات در شمال استان اصفهان هم شرایط برای ایجاد یک استان جدید وجود دارد.
‌در دوره قبل هم طرح تشکیل استان گلساران تا صحن علنی مجلس رفت، اما مطرح نشد. مطرح شدن دوباره این طرح در هیأت‌رئیسه همان فرایند قبل را خواهد داشت؟‌
سال گذشته با تغییراتی که در تعداد شهرستان‌های استان پیشنهادی گلساران انجام شد، این طرح درنهایت در نوبت صحن قرار گرفت، اما به‌دلیل کرونا مجلس چند وقتی تشکیل جلسه نداد و این زمان از دست رفت. در روز آخری که مجلس دهم به‌کار خود پایان داد، استان پیشنهادی گلساران دستور دوازدهم صحن بود، تا دستور نهم صحن رأی‌گیری انجام شد و زمان برای رسیدن به این دستور کم آوردیم. در مجلس یازدهم هم، طرح ارائه و اعلام وصول شده است. پس از رسیدگی کمیسیون به صحن مجلس ارسال می‌شود که فرایند آن می‌تواند 6 تا 7‌ماه زمان ببرد. هم‌اکنون کاشان، آران و بیدگل، نطنز، خوانسار، گلپایگان و میمه(قرار است به شهرستان تبدیل ‌شود)، شهرهای گلساران را تشکیل می‌دهند.
چقدر به تصویب این طرح امیدوارید؟
هم‌اکنون تنها طرح تفکیک استان در هیأت‌رئیسه مجلس، همان طرح استان گلساران است. کاشان دانشگاه علوم پزشکی، حج و زیارت و حوزه علمیه مستقل از استان اصفهان دارد و بودجه جدا برای برخی دستگاه‌ها. همچنین تنها شهرستان ایران است که نماینده ولی‌فقیه مستقل از مرکز استان در آنجا مستقر است. طرح تفکیک شمال استان به نفع کلیت کشور است و حتما به کاهش بوروکراسی و سرعت انجام امور در سایر شهرستان‌ها کمک می‌کند. دولت هم باید از تحقق چنین طرح‌هایی استقبال کند؛ زیرا رفاه و رضایتمندی اجتماعی را به ارمغان می‌آورد.

مکث
تکذیب موافقت وزارت کشور با تشکیل گلساران

در پاسخ به مطرح‌شدن دوباره طرح تشکیل استان گلساران و ارائه آن به هیأت‌رئیسه مجلس، زهرا احمدی، مدیرکل تقسیمات کشوری وزارت کشور می‌گوید: در حوزه تقسیمات کشوری، همواره مطالبات و تقاضاهایی برای تبدیل یا ارتقا مطرح است، اما تغییر و تحولات تقسیماتی در سطح تشکیل استان جدید یا کاهش تعداد استان‌های کشور، مقوله‌ای کاملا تخصصی است که بار مالی فراوانی دارد. وزارت کشور هم بارها اعلام کرده که هیچ برنامه‌ای برای تشکیل استان جدید در کشور ندارد. اعلام موافقت وزارت کشور با تشکیل استان گلساران هم واقعیت ندارد و در مقاطع مختلف، نظر کارشناسی و تخصصی مبنی بر مخالفت با تشکیل استان جدید اعلام شده است.