سایه افزایش نرخ سود بر سر بازار سهام

بازار سهام دیروز به گمانه‌زنی‌ها در مورد افزایش نرخ سود بانکی برای دومین روز متوالی واکنش منفی نشان داد و با یک نزول سنگین بیش از 3.4درصد افت کرد و تحت‌تأثیر این نزول بیش از 203هزار میلیارد تومان از ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس کم شد.
به گزارش همشهری، از هفته پیش که خبر‌های غیررسمی در مورد افزایش نرخ سود افزایش یافته بازارسهام دوباره وارد یک روند نزولی شده و این روند نزول، هر روز عمق بیشتری پیدا می‌کند؛ به‌طوری که از چهارشنبه هفته قبل تاکنون بیش از 485هزار میلیارد تومان از ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بازار سهام کاسته شده است.
اگرچه ریسک‌های فعلی بازار سهام افزایش یافته و یکی از این ریسک‌های کنونی سهامداران، برگزاری انتخابات آمریکا در آبان‌ماه و نتایج حاصل از آن است، اما به‌نظر می‌رسد فعالان بازار سهام این روز‌ها به غیراز عوامل بین‌المللی حساسیت زیادی به سیاستگذاری‌های داخلی ازجمله تعیین دستوری قیمت‌ها و خبرهای مربوط به تغییرات نرخ بهره پیدا کرده‌اند. به‌طور کلی بازار سهام با نرخ بهره یک رابطه عکس دارد و زمانی که نرخ سود بانکی افزایش یابد شاخص‌های بورس افت و با کاهش نرخ بهره شاخص‌های بورس رشد می‌کنند.
همشهری 2 هفته قبل از برنامه‌های بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار برای افزایش نرخ سود بانکی خبر داده بود، اما از چند روز پیش به‌دنبال سخنان برخی مقامات مسئول، شائبه رشد نرخ سود بانکی افزایش یافته است. به‌نظر می‌رسد دولت به‌دلیل رشد تورم در تلاش است از طریق افزایش نرخ سود بانکی نقدینگی را در نظام بانکی حبس کند تا از اثرات تورمی آن بکاهد. موافقان معتقدند؛ در شرایط کنونی و به‌دلیل افزایش اثرات تورمی نقدینگی، راهی برای کنترل نقدینگی جز افزایش نرخ سود بانکی وجود ندارد؛ با این حال مخالفان بر این باورند که افزایش نرخ سود بانکی صرفا به تعویق انداختن مشکلات تورمی به آینده است و در سال‌های بعد اثرات تورمی افزایش نرخ سود بانکی دوباره اقتصاد ایران را تحت‌تأثیر  قرار می‌دهد؛ چرا که تورم کنونی اقتصاد ایران نیز ناشی از نرخ سود  بالا در سال‌های گذشته است که منجر به خلق نقدینگی عظیم شده است.
در چنین شرایطی اما گویا بانک مرکزی عزمش را جزم کرده تا با افزایش نرخ سود بانکی از شدت اثرات تورمی نقدینگی در کوتاه ‌مدت بکاهد؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد هنوز اتفاق نظر کاملی درباره آن دردولت وجود ندارد. دیروز حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در همین باره گفت: بانک مرکزی برای هدایت نرخ سود بین بانکی از ابزارهای قانونی و بازار باز استفاده کند. عملیات بازار باز، حرکتی مفید برای به جریان انداختن اوراق دولتی و نقدینگی و تدبیری مهم برای ترغیب مشارکت مردم و پویایی آنها در بازار محسوب می‌شود.

واکنش منفی به افزایش نرخ سود
در مبادلات روز گذشته بحث افزایش نرخ سود بانکی بحث اصلی فعالان بازار سرمایه بود و ترس ناشی از رشد نرخ بهره بر معاملات سهامداران اثر گذاشت؛ به‌طوری که در دادو ستد‌های روز گذشته ارزش کل معاملات به شکل محسوسی کاهش یافت و به 6248میلیارد تومان رسید. این میزان معاملات در مقایسه با مبادلات روز یکشنبه 36درصد و در مقایسه با معاملات یکشنبه و دوشنبه هفته قبل که ارزش کل معاملات افزایش یافته بود، دست‌کم 70درصد افت نشان می‌دهد.
بر این اساس دیروز در مجموع شاخص کل بورس تهران 51هزارو 891واحد افت کرد و با 3.43درصد کاهش به یک میلیون و 462هزار واحد رسید. تحت‌تأثیر این نزول بیش از 203هزار میلیارد تومان از ارزش کل سهام شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس کاسته شد و ارزش کل بازار سهام به 6715هزار میلیارد تومان رسید.

اثر کاهش نرخ بهره
هنوز مشخص نیست میزان نرخ سود بانکی تا چه حد افزایش خواهد یافت، اما برخی گمانه زنی‌ها حاکی از آن است که احتمالا این نرخ تا 23درصد رشد خواهد کرد. به زعم برخی کارشناسان؛ بازار سرمایه، با توجه به آنکه انتظار می‌رود نرخ تورم در سال‌جاری بیش از 25درصد باشد در نتیجه افزایش نرخ سود بانکی تا این میزان نمی‌تواند منجر به خروج نقدینگی از بازار سهام شود. امین دامچه، یک تحلیلگر بازار سرمایه در این‌باره به ایرنا گفت: افزایش نرخ سود بانکی تا ٢٦ درصد مشکلی را برای بورس ایجاد نمی‌کند، با توجه به اینکه تورم کشور بالای ٣٠ درصد است، جذابیت چندانی برای خروج نقدینگی از بازار سرمایه و ورود آن به سمت بانک وجود ندارد. به گفته او، اگر قرار باشد نرخ سود بانکی بیش از اینها افزایش یابد با توجه به تورم ایجاد شده در کشور مشکلاتی برای بانک‌ها ایجاد می‌شود و دچار ورشکستگی خواهند شد.
بهاء الدین حسینی هاشمی یک کارشناس اقتصادی اما نظر دیگری دارد و معتقد است در شرایط کنونی افزایش نرخ سود بانکی فوایدی دارد که در مقابل مضرات آن بیشتر است. به گفته او، افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی ضمن پایداری سپرده‌ها امنیت بازارهای دیگر را هم تأمین می‌کند، گرچه ممکن است التهاباتی مانند افزایش هزینه مالی بنگاه‌های اقتصادی در کوتاه‌مدت ایجاد شود که البته در مقابل سایر هزینه‌های آنها بسیار ناچیز است.