روزنامه‌نگاری؛ یک رشته دانشگاهی

 محمدناصر احدی    
 بعد از همه کوشش‌ها و کارشکنی‌ها، مقاومت‌ها و فشارها، عشق‌‌ها و نفرت‌ها، پرده برگرفتن‌ها و پنهان‌کاری‌ها، دیگر با اطمینان‌خاطر بیشتری می‌شد گفت که در دهه 40روزنامه‌نگاری و روزنامه‌نگاران در جامعه مدرنی که پهلوی دوم قصد بنای آن را داشت، بیش از سالیان گذشته، پذیرفته شده و جراید بعد از همه کش‌وقوس‌هایی که در دهه‌های گذشته پشت‌سر گذاشته بودند، می‌توانستند در جامعه نقشی برای خود قائل باشند. دولت‌ها به اثرگذاری مطبوعات پی برده بودند و می‌دانستند با کارشکنی، فشار، پنهان‌کاری و نفرت از مطبوعات نمی‌توانند از قدرت و نفوذ این رسانه استفاده کنند و مردم نیز ترجیح می‎دادند بخشی از نیازشان به سرگرمی و آگاهی را از مطبوعات تامین کنند. به همین دلیل است که مطبوعات در دهه 40بهتر از قبل، دخل و خرج می‌کردند و برای به‌دست‌آوردن خواننده بیشتر با هم به رقابت می‌پرداختند. طبیعی است هر عرصه‌ای که فعالیت در آن توجیه اقتصادی داشته باشد، به نیروی کار متخصص و دانش‌آموخته نیاز پیدا می‌کند. در سال1344، دوره لیسانس روزنامه‌نگاری در دانشگاه تهران راه‌اندازی شد. از آغاز دهه 40دوره‌های آموزش روزنامه‌نگاری چه در دانشگاه تهران و چه در روزنامه‌هایی نظیر کیهان و اطلاعات رونق گرفته بود و سرانجام علاقه‌مندان به روزنامه‌نگاری می‌توانستند در دوره لیسانس این رشته در دانشگاه تهران تحصیل کنند. همچنین در این سال یکی از نخستین مجلات تخصصی درباره روزنامه‌نگاری با عنوان «تحقیقات روزنامه‎نگاری» به صاحب‌امتیازی و مدیرمسئولی فریدون پیرزاده در دی 1344آغاز به‌کار کرد. این مجله- که در واقع فصلنامه بودـ با نگاهی آموزشی و تئوریک و البته مدرن به مسائل و موضوعات روزنامه‌نگاری می‌پرداخت و گروهی از روزنامه‌نگاران باتجربه و نویسندگان دانشی در نوشتن مقالات آن همکاری می‌کردند. فریدون پیرزاده در سرمقاله شماره نخست، هدف از انتشار این مجله را چنین توضیح داد: «مجله تحقیقات روزنامه‌نگاری به‌عنوان نخستین نشریه اختصاصی روزنامه‌نگاران حرفه‌ای ایران هر 3‌ماه یک‌بار منتشر خواهد شد. این نشریه حاوی همه رویدادهای مهم مطبوعاتی ایران و جهان در زمینه‌های نگارش، فنی، آگهی، توزیع و عکاسی مطبوعاتی است و علاوه بر مباحث مربوط به روزنامه و مجله به تحولات و پیشرفت‌های مربوط به دیگر وسایل خبری مانند رادیو، تلویزیون و فیلم‌های خبری و همچنین روابط عمومی که بستگی با حرفه روزنامه‌نگاری دارد اشاره خواهد کرد». مجله تحقیقات روزنامه‌نگاری 8سال عمر کرد و در این مدت 34شماره از آن منتشر شد.