بنگاه ترجمههای منقح
احسان یارشاطر آغازگر توجه توأمان به محتوا و صورت
ندا زندی
دهه40 دومین دهه از فعالیت «بنگاه ترجمه و نشر کتاب» است؛ بنگاهی که نخستین هدفش اصلاح وضعیت نابسامان آثار ترجمهشده بود و با فعالیتهای دقیق و ماندگارش منشا اثر و تحول در نشر ایران شد.
در اوایل دهه 30 بنگاه ترجمه و نشر کتاب کارش را آغاز کرد. داستان ترجمه در ایران تا پیش از دهه1330، اغلب ماجرای کتابهایی بود که گاه هیچ شباهتی به اصل خود نداشتند و گویی سرنخهایی بودند برای نویسندگانی که بهمنظور خیالبافی و حتی گاه تفکر نیاز به محرکی از زبان دیگر داشتند.
بنگاه ترجمه و نشر کتاب بهجای همان رویه معمول یعنی گرفتن کتاب از مترجم و فرستادنش به چاپخانه، تطبیق متن ترجمه شده با کتاب اصلی، ویراستاری زبانی و صوری کتابها و بررسی زبان نوشتهها را در دستور کار قرار داد. کار بنگاه در مداقه در کلمات خلاصه نمیشد. برای صورت کتاب هم دقت و وسواس خودشان را داشتند. هر کتاب، بهخصوص مجموعهها، میبایست از نظر طرح جلد، رنگ و قلم حروف و اندازهها در بیشترین هارمونی ممکن بهنظر میرسیدند. بنگاه بهمرور زمان سیاستهای جدیدی برای خود تعریف کرد و وارد حوزه تالیف نیز شد و در آنجا هم به سراغ متخصصان رفت تا کیفیت از دست نرود.
در سالهای بعد متخصصانی همچون بهرام فرهوشی، عبدالحسین زرینکوب، ایرج افشار و جعفر شعار امور بنگاه را مدیریت کردند. مردانی که تلاششان سبب شد تا بهمدت 25سال کتابهای متنوع و شاخصی در زمینههای ایرانشناسی، ادبیات خارجی، چهره ملل، کودک و نوجوان و... برای همیشه در تاریخ نشر ایران ماندگار شود.