3 عامل تردید سهامداران در بورس

با وجود رشد پرقدرت بورس در طول 4روز، دیروز دوباره ورق برگشت و شاخص کل بورس تهران دست‌کم با یک درصد افت به‌کار خود پایان داد. با این حال ارزش معاملات بورس ظرف دو روزگذشته روند رو به رشدی داشته است. به‌نظر می‌رسد سهامداران تحت‌تأثیر ابهام در سه عامل بنیادی، با تردید برای سرمایه‌گذاری در بورس مواجه شده‌اند.
به گزارش همشهری، رشد3.6درصدی بورس در روز یکشنبه امیدواری‌ها برای تداوم روند صعودی در بورس را افزایش داده بود اما دیروز دوباره شاخص کل بورس نزول کرد و نوار رشد 4روزه بورس قطع شد. ریشه این فرازو فرود‌ها در بورس چیست؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد سه عامل کلیدی به تردید سهامداران در بورس منجر شده و در نتیجه اغلب سرمایه‌گذاران در مقایسه با نیمه نخست سال با احتیاط بیشتری در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد نزدیک بودن به زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکادر آبان ماه، نا مشخص بودن آینده قیمت دلار و ریسک سیاستگذاری‌های اقتصادی منجر به تردید سهامداران شده است.

انتخابات آمریکا
این روز‌ها بحث انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در بازار سهام تهران داغ است. به‌ویژه آنکه سیاست‌های نامزد‌های دو حزب جمهوریخواه و دمکرات در برابر ایران در کوتاه‌مدت با هم تفاوت‌های معنا داری دارد. به زعم تحلیلگران انتخابات دونالد ترامپ منجر به افزایش فشار تحریم‌ها علیه ایران و رشد قیمت دلار می‌شود اما این باور وجود دارد که انتخاب جو بایدن نامزد دمکرات دست‌کم در کوتاه‌مدت قیمت ارز را کاهش خواهد داد و این دو رویداد اثرات متفاوتی بر بازارسهام دارد. به بیان دیگر چنانچه دونالد ترامپ دوباره به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا انتخاب شود احتمالا شاخص‌های بورس تحت‌تأثیر رشد قیمت دلار رشد خواهند کرد اما انتخاب جو بایدن نمی‌تواند محرکی برای رشد شاخص‌های بورس باشد.
بهزاد احمدی نسب کارشناس بازارسرمایه در این‌باره گفت: یکی از بحث‌هایی که اکنون وجود دارد، پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکاست، با توجه به برنامه‌های بایدن مبنی بر صلح با ایران و کاهش تنش‌های موجود، انتظار برخی از فعالان بازار کاهش قیمت دلار است. با این حال پیش‌بینی آینده بسیار دشوار است. یک کارشناس دیگر بازار سرمایه دراین باره به همشهری گفت:انتخاب هر کدام از نامزد‌های ریاست‌جمهوری تأثیر متفاوتی خواهد داشت. با توجه به دیدگاه‌های تندی که ترامپ نسبت به جامعه جهانی دارد انتخاب او به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا می‌تواند دوباره به رشد قیمت دلار منجر شود که می‌تواند با یک فاصله زمانی زمینه صعود شاخص بورس را فراهم کند. معتقدم بازار از آبان تا آذر‌ماه دوباره شرایط خود را با وضعیت جدید ارزیابی خواهد کرد و به این فکر خواهد کرد سیاست جدید ترامپ چه خواهد بود در نتیجه تا آبان‌ماه خیلی اتفاق مهمی در بازار نخواهد افتاد اما اگر ترامپ انتخاب شود متأسفانه می‌تواندبه رشد قیمت دلار منجر شود و این موضوع بعد از آبان‌ماه با یک فاصله زمانی بر بازار سهام اثر خواهد گذاشت.
عظیم ثابت گفت: اگر جو بایدن به‌عنوان نقطه مقابل دونالد ترامپ انتخاب شود بازار سهام وارد یک فاز دفاعی خواهد شد چون او قول‌هایی داده است که دوباره به برجام بازمی‌گردد که می‌تواند به کاهش قیمت دلار منجر شود و کاهش قیمت دلار می‌تواند اثر منفی بر بازار سهام داشته باشد. او افزد: از سوی دیگر در بلندمدت با انتخاب بایدن چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در ایران مساعد خواهد شد و اگرچه بورس در ابتدا ممکن است تحت‌تأثیر نزول قیمت دلار با کاهش مواجه شود اما در بلندمدت به‌دلیل مثبت شدن چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در ایران بازار سهام وضعیت مناسبی پیدا خواهد کرد و در بلندمدت به نفع بازار سهام خواهد بود.

قیمت دلار
دومین عامل پر قدرتی که این روزها نقش تعیین کننده‌ای بر شاخص بورس دارد قیمت دلار است. به باور کارشناسان رشد قیمت دلار سوخت پرقدرتی برای رشد شاخص‌هاست. اما چرا این روز‌ها با وجود افزایش قیمت دلار شاخص بورس رشد نمی‌کند و همچنان تردید دارد؟ تحلیلگران بر این باورند که هیچ‌کس نمی‌داند قیمت دلار به‌طور دقیق تا چه میزان رشد خواهدکرد زیرا قیمت دلار در شرایطی که درآمد‌های ارزی کاهش یافته؛ به شرایط سیاسی، حذف تحریم‌ها و گشایش سیاسی در روابط خارجی ایران وابستگی زیادی پیدا کرده است. از سوی دیگر محاسبات نشان می‌دهد بازار سهام از قبل قیمت دلار 25تا 30هزار تومانی را در محاسبات خود لحاظ و اصطلاحا پیش‌خور کرده است.
برخی کارشناسان حتی بر این باورند که فعلا فعالان بازار سرمایه اعتقادی به رشد قیمت دلار فراتر از نرخ‌های کنونی یعنی 30هزار تومان ندارند در نتیجه واکنش چندانی به افزایش قیمت دلار نشان نمی‌دهند. علیرضا تاج‌بر عضو هیأت مدیره کارگزاری اقتصاد بیدار در این‌باره معتقد است:بورس نشان داده به دلار ٣٠ هزار تومانی اعتقاد ندارد، چون ارزشگذاری سهام شرکت‌ها هیچ‌کدام براساس چنین رقمی نبوده و در نهایت با نرخ ٢٢ تا ٢٥ هزار تومان این کار انجام شده است. به گفته او نوسان قیمت دلار قابل پیش‌بینی نیست زیرا تا حد زیادی و به‌صورت روانی به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مرتبط است. فردین آقابزرگی یک کارشناس دیگر بازار سرمایه هم بر این باور است که هم‌اکنون اصلی‌ترین متغییری که بر روند بازار سرمایه اثر دارد قیمت ارز است. این موضوع بازار را با هیجان‌های غیرقابل پیش‌بینی مواجه کرده است.
حسین مقدم یک کارشناس دیگر در این‌باره گفت: چالش پیش روی بازار به نرخ‌گذاری ارز بستگی دارد و عملا روند قیمت ارز  غیرقابل پیش‌بینی شده است.

سیاست‌های دولت
صرف‌نظر از برگزاری انتخابات آمریکا در آبان‌ماه و نا مشخص بودن روند صعودی قیمت دلاربه باور تحلیلگران یکی دیگر از عواملی که سایه تردید را برفراز بازار سرمایه بیشتر کرده و به افزایش ریسک‌های بازار منجر شده نامشخص بودن سیاست‌های کلان اقتصادی از سوی سیاست گذاران است.
آن طور که دولت اعلام کرده سیاست‌های پولی سال آینده انقباضی و سیاست‌های مالی انبساطی خواهد بود. یعنی دولت در تلاش است تا تورم را مهار کند با این حال با وجود افزایش کسری بودجه تحت‌تأثیر تحریم‌ها، مشخص نیست دولت قادر به اجرای دقیق این سیاست‌ها باشد. در عین حال برخی خبر‌های غیررسمی نشان می‌دهد بانک مرکزی در تلاش است در امتداد سیاست‌های انقباضی نرخ سود بانکی را افزایش دهد. این موضوع می‌تواند اثرات عمیقی بر معاملات بورس داشته باشد و منجر به کاهش شاخص‌ها شود. با این حال هنوز درباره تغییرات نرخ بهره صحبتی نشده و بازار در این‌باره با ابهام بزرگی مواجه است.
به زعم تحلیلگران این ابهام در سیاست‌های کلان اقتصادی بازار سهام را در حالت بلاتکلیفی قرار داده و به افزایش تردید سهامداران منجر شده است. جلال روحی یک کارشناس بازار سرمایه درباره تأثیر قانونگذاری بر بازار سهام گفت: بازار سهام با سازوکار خاصی همراه است و باید طبق آن در حرکت باشد. هر چه قوانین خلق الساعه‌به بازار وارد شود، شاهد تأثیر منفی آن خواهیم بود. این موضوع باعث خروج از حالت تعادل می‌شود. افرادی که وارد بورس می‌شوند بازار را بر مبنای استراتژی و شرایط حال بررسی و اقدام به سرمایه‌گذاری در این بازار می‌کنند. هرگونه تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در بازار بر روند معاملات تأثیرگذار خواهد بود و باعث ورود شوک می‌شود. سعید قاسملو یک کارشناس دیگر بازار سرمایه هم درباره اثر سیاست‌های کلان بر بازارسهام گفت: همه نهادهایی که در بخش عملیات نظارت و اجرادر بازار سرمایه فعال هستند، اعم از سازمان بورس و اوراق بهادار و بورس تهران و سپرده‌گذاری مرکزی هر آنچه در توان دارند، انجام می‌دهند. اما آنچه مانع از اثرگذاری لازم این تلاش‌ها می‌شود، سیاست‌های نهادهای بالادستی است که باعث می‌شود، کارکردهای بازار سرمایه به سرانجام نرسد.

 تداوم رشد ارزش معاملات خرد با وجود نزول شاخص
دیروز شاخص کل بورس تهران 17هزارو 560واحد کاهش یافت و به یک میلیون و579 هزار واحد رسید. با وجود نزول 1.1درصدی شاخص کل، ارزش کل معاملات بازار سهام با12درصد رشد به 21هزارو 867میلیارد تومان رسید. این در حالی است که در دو‌ماه گذشته ارزش کل معاملات روزانه بازار سهام در محدوده 10هزار میلیارد تومان بود. اما از روز یکشنبه ارزش کل معاملات بازار سهام با رشد محسوسی مواجه شده و ظرف روز‌های یکشنبه و دوشنبه دوباره به سطح 20هزار میلیارد تومان بازگشته است. با وجود رشد ارزش معاملات اما سهامداران حقیقی دیروز 1400میلیارد تومان پول از بازار خارج کردند که نشانه‌ای مثبت در بازار سهام تلقی نمی‌شود.