گزارش
ماسک‌‌ها راه آب را می‌بندند
کرونا میزان زباله‌های پلاستیکی را افزایش داده و این می‌تواند در فصل بارندگی موجب آبگرفتگی معابر شود
محمد سرابی- خبرنگار
قبلا کیسه و بطری‌های پلاستیکی عامل بسته شدن مسیر جوی‌ها و کانال‌های آب بودند و امسال ماسک‌های یک‌بار مصرف هم به آنها افزوده شده است. از ابتدای انتشار کرونا، بارها هشدار داده شده که دور انداختن ماسک و دستکش در فضای باز شهر می‌تواند باعث گسترش بیشتر کووید-19 شود، اما ماسک‌های استفاده‌شده آنقدر زیادشده‌اند که حالا می‌توانند باعث آبگرفتگی هم بشوند.
در روز‌های گذشته، فیلمی منتشر شد که در آن یکی از پیمانکاران شهرداری منطقه4 برای باز کردن نهر سرپوشیده‌ای که در اثر زباله مسدود شده است در آب گل‌آلود فرو می‌رود و زباله‌هایی را که راه را بسته بود و بخشی از آن هم ماسک‌های یک‌بار مصرف بود، با دست بیرون می‌کشد.
علی ایمانی، ناظر پیمانکار منطقه که وظیفه رفع آبگرفتگی را برعهده دارد، اظهار کرده است که می‌توانست از لباس و تجهیزات لازم برای تخلیه نهر استفاده کند، اما این کار وقت زیادی می‌گرفت و در این مدت دامنه آبگرفتگی در کنار یک معبر اصلی بیشتر و باعث راهبندان و تصادف می‌شد. بنابراین، ترجیح داد که با سرعت بیشتر و به‌دست خود زباله‌ها را بیرون بکشد.
برخی از پیمانکاران و کارگران مناطق و نواحی شهرداری، به‌دلیل سابقه طولانی کار در یک محدوده، از نقاط آبگیر و محل انباشت زباله‌ها با خبر هستند و همین هم بیشتر اوقات باعث رفع آب‌گرفتگی‌ها می‌شود.
آبگرفتگی بزرگراهی منطقه۴ در کانال آب تقاطع بزرگراه زین‌الدین و خیابان احسانی، ناحیه۹، رخ داد. سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران در این‌باره می‌گوید: «با پخش شدن فیلم، بسیاری از شهروندان رنجیده خاطر شدند که اولا چرا باید به‌دلیل ریختن زباله در خیابان، سلامت و ایمنی اشخاص دیگر به خطر بیفتد و همچنین این ابهام ایجاد شد که چرا تجهیزات و امکانات کافی در دسترس نبوده است.»
علی اعطا می‌افزاید: «شهرداری توضیح داده است که امکانات و تجهیزات در اختیار پیمانکار بوده است، اما ناظر پیمانکار برای رفع سریع‌تر آبگرفتگی وارد عمل شده است.»
او می‌گوید: «نظافت شهر مسئولیتی دوسویه است. اگرچه مدیریت شهری مسئولیت مستقیم و انکارناپذیر دارد، اما ما شهروندانی که ممکن است کمتر به نظافت فضای عمومی توجه داشته باشیم، می‌توانیم با دیدن این فیلم مسئولیت‌های شهروندی خود را بازاندیشی کنیم تا هر زباله‌ای که برزمین می‌اندازیم، کمر رفتگری را خم نکند یا شخصی را به داخل جوی آلوده نفرستد.»
پاکسازی مداوم کانال‌ها
مجموعه‌ای از جوی‌ها، نهر‌های بزرگ و کوچک و مسیل‌ها، حرکت آب‌های سطحی در شهر تهران را هدایت می‌کند که ۵۲۰کیلومتر آن کانال و مسیل اصلی است. مدیرکل خدمات شهری شهرداری تهران با اشاره به روند لایروبی نهرها می‌گوید: «این کار اختصاص به هیچ فصل خاصی ندارد و به‌صورت مداوم انجام می‌شود. شن و گل و لای باقیمانده در کانال‌های اصلی در تابستان تخلیه شده است و بعد از آن هم کانال‌ها با برنامه ثابت پاکسازی می‌شود.»
اصغر عطایی با اشاره به شناسایی نقاط آبگیر تهران می‌افزاید: «سال گذشته 10نقطه در شهر شناسایی شده بود که در فصل بارندگی دچار آبگرفتگی می‌شد. با همکاری معاونت عمران، کار رفع مشکل این نقاط شروع شد و عملیات عمرانی در برخی از آنها به پایان رسیده است. در این زمینه همچنان با معاونت عمران شهرداری همکاری نزدیک داریم، زیرا مسیر‌های انتقال آب نیاز به مرمت و بازسازی مداوم دارند. بخشی از ساماندهی مسیر آب در روددرهها هم در همکاری بین بخش‌های مختلف شهرداری انجام می‌شود.»
با این حال، همچنان احتمال بروز آبگرفتگی در هنگام بارندگی‌های ناگهانی وجود دارد. عطایی دراین‌باره می‌گوید: «در مناطق و نواحی از پمپ‌های آب استفاده می‌شود که قابل حمل است و می‌توان با استفاده از آن آبگرفتگی را رفع کرد. امسال 200پمپ آب در شهر تهران آماده این کار شده است.»
او با اشاره به تجهیزات مورد نیاز شهرداری برای رفع مشکلی مشابه آنچه در منطقه4 رخ داده بود، می‌گوید: «برای باز کردن نقاطی که با زباله مسدود شده است، می‌توان دستگاه‌های لجن‌کش به‌کار برد. تعدادی از این دستگاه‌ها در اختیار بخش پسماند است، ولی اگر در خدمات شهری هم دستگاه لجن‌کش در اختیار داشته باشیم، می‌توانیم نقاطی را که بر اثر تجمع زباله بسته شده است، باز کنیم.»
مدیرکل خدمات شهری شهرداری تهران می‌افزاید: «الان زباله‌های کرونایی کار پاکسازی نهرها را دشوار‌تر کرده است و ما از شهروندان خواهش می‌کنیم ماسک، دستکش و کیسه‌های پلاستیکی را به شکل صحیح و درون مخازن پسماند بیندازند تا در هنگام بارندگی مشکل مضاعف ایجاد نکنند.»
تا چند ماه دیگر احتمال بارش برف بیشتر می‌شود. سال گذشته برف ناگهانی، باعث بسته شدن معابر در زمانی شد که افزایش قیمت بنزین هم نظم ترافیک را به هم زده بود. عطایی از آمادگی برخی مناطق، مخصوصا در نقاط شمالی شهر، خبر می‌دهد و می‌گوید: «مناطق در حال آماده کردن ستاد‌های برف‌روبی و تهیه مخازن ماسه هستند.»
طرح احیای روددرهها پیشرفت خوبی نداشته است
سیدآرش حسینی میلانی، رئیس کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران
هر ساله، پیش از آغاز فصول بارشی، انهار، روددرهها و کانال‌ها لایروبی می‌شوند. با این حال، انجام این لایروبی در چند سطح انجام می‌شود که هر یک نیازمند تجهیزات و لوازم خاصی است. در سطح نهرها، مسیل‌ها و کانال‌های بزرگ، ماشین‌آلات ساختمانی وجود دارد که نیروها با استفاده از آنها کار لایروبی را انجام می‌دهند و مشکل چندانی هم در این بخش وجود ندارد. در سطح میانی و خرد هم که کار لایروبی توسط نیروهای خدمات شهری و پیمانکاران انجام می‌شود. فیلم منتشرشده اخیر در فضای مجازی نشان می‌دهد متأسفانه در این سطح کمبودهایی داریم و قاعدتا با مشکلاتی مواجه هستیم. در حقیقت نیروهای خدمات شهری در این سطح نیاز به تجهیزات ایمنی دارند و قطعا مشکلاتی وجود دارد. در این‌باره با معاون خدمات شهری شهردار تهران رایزنی‌های لازم را خواهم کرد. به‌طور کلی، لایروبی نهرها و کانال‌ها به‌طور مستمر و مداوم در طول سال توسط نیروهای خدمات شهر انجام می‌شود، اما بازهم با انسداد و گرفتگی انهار مواجه هستیم که یکی از دلایل آن، رهاسازی زباله‌های خانگی و ساختمانی و حتی صنعتی در نهرها و کانال‌ها توسط شهروندان است. با این کار وقتی بارندگی می‌شود نهرها مسدود و شاهد آبگرفتگی در معابر و کانال‌ها هستیم. قطعا برای رفع این مشکل نیاز است شهرداری طرح ویژه‌ای برای ساماندهی و جمع‌آوری پسماند در محور مسیل‌ها و کانال‌ها داشته باشد. البته جلساتی با شورایاران و معاون خدمات شهری شهردار داشته‌ایم و قرار است با مشارکت مردم طرح‌هایی با هدف جلوگیری از رهاسازی زباله در نهرها اجرا شود. بخشی از انسداد نهرها مربوط به رسوب و گل و لایی است که از ارتفاعات بالادست وارد نهرها می‌شود. این کار هم باید از طریق احداث رسوب‌گیر کنترل و مدیریت شود. متأسفانه به‌دلیل کمبود اعتبارات هنوز سازه‌های رسوب‌گیر به‌طور کامل احداث نشده‌اند که این موضوع هم باید در دستور کار معاونت عمرانی شهرداری قرار گیرد. متأسفانه طرح احیای روددرهها تا به امروز پیشرفت خوبی نداشته است. مطالعات احیا و ساماندهی کلیه روددرهها به پایان رسیده است و در شهرداری هم تصویب شده، اما به‌دلیل کمبود اعتبارات کار خاصی در سطح فراگیر انجام نشده است. البته در منطقه۱۸ کارهایی درخصوص پایدار‌سازی رودخانه کن انجام شده است، اما به‌طور کلی عملیات احیا متوقف است. امسال ستاد برف‌روبی شهرداری منطقه آماده‌تر از سال گذشته است. تجهیزات لازم برای خدمت‌رسانی در زمان بارش برف توسط سازمان مدیریت پسماند خریداری شده است و ان‌شاءالله زمستان امسال مشکلات کمتری داشته باشیم.
پمپ‌های قابل حمل
برای رفع آبگرفتگی در مناطق مختلف شهرداری، از پمپ‌های لجن‌کش یا پمپ‌های آب استفاده می‌شود که با وانت و به همراه موتور برق حمل می‌شوند. این پمپ‌ها که براساس قطر لوله تقسیم‌بندی می‌شوند آب سطحی را در چند دقیقه به سمت نزدیک‌ترین نهر غیرمسدود منتقل می‌کنند. پمپ‌های لجن‌کش یا کف‌کش هم به همین شکل برای تخلیه آب باقیمانده در برخی نقاط مورد استفاده قرار می‌گیرد. دسته دیگری از پمپ‌های قوی‌تر که برخی از شهرداری‌ها از آنها استفاده می‌کنند پمپ‌های خود‌مکش هستند که به‌صورت یدک‌کش با خودرو دیگری به محل آبگرفتگی برده می‌شود و می‌تواند آب را به همراه ذرات سنگ و خاک پمپ کند، اما هنگامی که راهبندان رخ داده باشد انتقال هیچ‌یک از این تجهیزات به سرعت ممکن نیست. به همین دلیل کارگران شهرداری هر ناحیه یا پیمانکاران مربوطه تلاش می‌کنند پیش از گسترده شدن آبگرفتگی و ایجاد راهبندان‌های وسیع، مسیر آب را به هر شکل باز کنند.
در همینه زمینه :
پرسش روز
گشتی در اقتصاد جهان
با کارشناس