ساواک به‌دنبال تبلیغات می‌رود

  حافظ روحانی  

مرور تاریخ نشان می‌دهد که سازوکار دیوان‌سالاری حکومت پهلوی در ابتدای سال‌های دهه 1340در حال تغییر است؛ چنانچه از بهمن‌ماه سال 1343امیرعباس هویدا برای 12سال و 6‌ماه بعدی به نخست‌وزیری می‌رسد. اما پیش از این تحول مهم، ساختارهای دولتی دستخوش تغییرات می‌شود. 
ازجمله این تغییرات، کوشش دولت برای نظارت بیشتر بر بخش فرهنگ و البته تجمیع امور مربوط به فرهنگ در قالب دو وزارتخانه اصلی است. به این ترتیب در واپسین روزهای سال 1342، اداره کوچک سیاحان خارجی و تبلیغات گسترش یافته و به وزارتخانه‌ای مستقل تحت‌عنوان وزارت اطلاعات تبدیل می‌شود. هدف آن اداره کوچک که در سال 1314ذیل وزارت کشور تأسیس شده بود، تبلیغ و جذب سیاحان خارجی بود. اما وزارت اطلاعات که در چند نوبت باز هم بزرگ‌تر می‌شود، وظایف متعددی را عهده‌دار می‌شود که در سازوکار اداری فعلی در قالب دو وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی و میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی تقسیم شده. تشکیل این وزارتخانه و وزارت فرهنگ و هنر که در سال بعد تأسیس می‌شود، نشان از تغییر سیاست‌های دولت در قبل فرهنگ بود؛ به واقع هم سیاست‌های توسعه‌طلبانه پهلوی از ابتدای دهه 1340آغاز شد و تا پیروزی انقلاب ادامه پیدا کرد. شاید برای درک بهتر نحوه اداره این وزارتخانه فقط کافی باشد به یاد بیاوریم که نخستین وزیر این نهاد در کابینه اول هویدا، سرلشکر حسن پاکروان، یک چهره نظامی و امنیتی است که پیش از انتصاب به مقام وزارت اطلاعات، رئیس ساواک بود.