حمید سمندریان در غروب روزهای پاییز

  مهرداد رهسپار   

سال‎های پایانی دهه1330 را باید دوران رونق تئاتر بدانیم، از اواخر دهه30 بسیاری از گروه‎های تئاتر در اداره هنرهای دراماتیک، با ریاست مهدی فروغ گرد هم می‎آیند تا نمایش‎هایی را برای پخش از تلویزیون تولید کنند. این، نقطه آغاز شهرت بسیاری از بازیگران تئاتر برای مخاطبان تلویزیون است. اداره هنرهای دراماتیک از تئاتر در شهرستان‎ها هم غافل نبود. به‌عنوان مثال در مهر1342 خلیل موحد‌دیلمقانی نمایشنامه «اسب سفید» و کمدی تک‎پرده‎ای «خواستگاری» از چخوف را به‌صورت تور در برخی شهرستان‎ها اجرا می‎کند که مخاطب بسیار هم دارد. نویسندگانی چون غلامحسین ساعدی، اکبر رادی و بهرام بیضایی در این دوران به‌عنوان نسل جدید نمایشنامه‎نویسان جوان ایران مورد توجه قرار گرفتند. آنها هر سال آثار خود را منتشر می‎کردند، یا به صحنه می‎آوردند و یا به‌عنوان بخشی از برنامه تلویزیون در مقابل دوربین اجرا می‎کردند. نتیجه این رونق که از اواخر دهه1330 آغاز شد، شکل‎گیری گروه‎های جوان بود. ازجمله در سال1342 حمید سمندریان گروه هنری پازارگاد را تاسیس کرد. سعید پورصمیمی، اسماعیل محرابی، جمشید مشایخی، پرویز کاردان، اسماعیل شنگله، منوچهر فرید، مهدی فخیم‎زاده و ثریا قاسمی از نخستین اعضای این گروه بودند. گروه هنری پازارگاد در سال1342 نمایشنامه «غروب روزهای پاییز» نوشته فردریش دورنمات را با ترجمه و کارگردانی حمید سمندریان، از طرف اداره هنرهای دراماتیک در تلویزیون اجرا کرد. اجرای نمایشنامه‎هایی از نمایشنامه‎نویسان مشهور جهان از آغاز دهه40 موجب آشنایی بسیاری از علاقه‌مندان تئاتر با نویسندگان اروپایی نظیر استریندبرگ و ایبسن شد.