حس مسئولیت برای تعیین تکلیف طرح توسعه دانشگاه

 زینب زینال‌زاده- خبرنگار

سال 1382، طرح توسعه دانشگاه تهران با عنوان «طرح ساماندهی پردیس دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی» که بعدها به «شهر دانش، دانشگاه کارآفرین، سبز و هوشمند» تغییر نام داد، مصوب شد؛ طرحی که با اجرایی‌شدن آن مساحت پردیس مرکز دانشگاه تهران از 21هکتار به 52هکتار افزایش می‌‌یابد. در این مصوبه قرار است دانشگاه تهران از شمال تا بلوار کشاورز، از غرب تا خیابان کارگر، از جنوب تا خیابان انقلاب و از شرق تا خیابان وصال توسعه یابد؛ کاری که حدود 17سال پیش شروع شده اما هنوز به سرانجام نرسیده و افرادی را که املاکشان در محدوده طرح توسعه است، با سردرگمی مواجه کرده است.
محدوده دانشگاه تهران در گذشته از نقاط امن و آرام تهران محسوب می‌شد و همه دلشان می‌خواست سکونت در این نقطه از پایتخت را تجربه کنند. این روزها مردم نه‌تنها خواستار سکونت در این محدوده نیستند، بلکه ساکنان بومی هم قصد کوچ کرده‌اند. تملک برخی از خانه‌ها به بهانه اجرای طرح توسعه دانشگاه تهران و رها‌سازی‌ آنها و افزایش فضاهای بی‌دفاع شهری، تخریب برخی از املاک و حصارکشی و تبدیل زمین‌های خالی به پارکینگ، ممنوعیت خرید و فروش و ساخت‌وساز املاکی که در محدوده طرح توسعه دانشگاه قرار دارند و هنوز تملک نشده‌اند، بخش کوچکی از مشکلات ساکنان محدوده این طرح است. به گفته اهالی، طرح توسعه دانشگاه تهران که قرار بود باعث اعتلای علم و دانش کشور شود، اما به‌دلیل بی‌برنامگی متولیانش، زندگی ساکنان را سخت کرده و اصالت و هویت محله را از بین برده است.
اهالی بارها و بارها از طریق رسانه‌ها و تهیه طومار و دیدار با مسئولان مختلف گلایه‌هایشان را مطرح کردند اما به قول خودشان «گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله من، آنچه البته به جایی نرسد، فریاد است».
خروج املاک فریزشده خبر خوبی بود که خرداد سال گذشته منتشر و سبب شادی اهالی شد. به واسطه این تصمیم که توسط شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران گرفته شده بود، ساکنان می‌توانستند خانه‌هایشان را مرمت، بازسازی یا تخریب و نوسازی کنند. مردم مشغول زدن بنر تشکر روی در و دیوار محله بودند که لعیا جنیدی، معاون حقوقی ریاست‌جمهوری نامه‌ای می‌نویسد: «مصوبه شورای‌عالی معماری و شهرسازی مبنی بر توقف طرح توسعه دانشگاه تهران، خلاف مصوبه هیأت وزیران و مصوبات پیشین آن شورا‌ست و بر این اساس، خلاف قوانین است.» همین نامه شادی نقش‌نبسته روی لبان مردم را بار دیگر به غم تبدیل می‌کند و اهالی یک‌بار دیگر بلاتکلیف می‌شوند.
آخرین وضعیت طرح توسعه دانشگاه تهران را از حامد مظاهریان، معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران پیگیری کردیم. او در ابتدای صحبت‌هایش به ضروری‌بودن توسعه دانشگاه اشاره می‌کند و می‌گوید: «تعداد دانشجویان آموزش‌عالی در ایران طی 40سال بیش از 25برابر شده است که به‌طور حتم برای تأمین و پوشش این حجم از جذب دانشجو نیاز به فضای بیشتر آموزشی است.» به گفته او، ساختارهای کارکردی ازجمله دانشگاه تهران ایجادشده که از قبل فکری برای توسعه و گسترش آنها نشده است. مظاهریان مشکل توسعه را مختص دانشگاه تهران نمی‌داند: «در دانشگاه‌هایی مانند امیرکبیر، الزهرا، بهشتی و علم و صنعت هم با موضوع توسعه مواجه بوده یا هستیم، اما در مورد دانشگاه تهران کار قدری متفاوت انجام‌شده است.» مسئولان دانشگاه امیر‌کبیر از طریق تملک دانشگاه هنر که همجوارش قرار داشت، بحث توسعه را انجام دادند و این کار در دانشگاه الزهرا از طریق بافت محلی ونک انجام شد و در دانشگاه شریف هم با تملک بافت‌های محلی، فضای آموزشی ‌توسعه یافت. معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران در مورد تفاوت توسعه دانشگاه تهران می‌گوید: «مسئولان دانشگاه برای این کار از بانک جهانی وام گرفته‌‌اند و دولت هم از این گسترش و توسعه حمایت و مسئولان را به این کار تشویق کرده است. اکنون‌ که چالش ایجادشده، مسئولان دانشگاه تنها مانده‌اند و به‌نظر می‌رسد مجموعه شهرداری و سازمان برنامه‌وبودجه باید در قبال بلاتکلیفی مردم احساس مسئولیت کنند و با راهکار مناسب، وضعیت نابسامان ایجادشده را ساماندهی کنند.»