قدرت قلم

  حافظ روحانی  

تأسیس هنرکده هنرهای تزئینی در سال 1339رخدادی تازه در شیوه آموزش هنر در ایران محسوب می‌شد. معلم‌هایی جوان برای آموزش به این مدرسه آمده بودند و کریم امامی یکی از آنها بود. به این ترتیب به‌عنوان مدرس زبان انگلیسی به هنرکده هنرهای تزئینی وارد شد. اما علاوه بر این او نویسنده روزنامه کیهان هم بود و در آن‌ سال‌ها گزارش‌هایی درباره نمایشگاه‌های هنری در این روزنامه و عمدتاً به زبان انگلیسی می‌نوشت. گزیده‌ای از این نوشته‌ها بعدتر در قالب کتابی توسط نشر نیلوفر منتشر شد.
به هر حال نوشته‌های مشهور کریم امامی در سال‌های نخست دهه 1340سرآغاز شکل‌گیری جریانی در هنر ایران می‌شود که امامی آن را «سقاخانه» می‌نامد؛ تداوم این نوشته‌ها باعث می‌شود تا این عنوان در تاریخ هنر ایران بماند و حتی بعدتر مکتب خوانده شود.
 نخستین نمایشگاه موزه هنرهای معاصر در سال 1356نمایش آثار همین جریان هنری بود.
اما نوشته‌های امامی به اختلافات هم دامن زد. بنا به نوشته امامی، حسین زنده‌رودی اهمیت بیشتری نسبت به دیگران دارد و هنرکده هنرهای تزئینی محل اصلی نضج گرفتن این جریان. اما پرویز تناولی در همان سال‌ها آتلیه کبود را به راه انداخته که محل رفت‌وآمد بسیاری از هنرمندانی است که بعدتر ذیل سقاخانه قرار می‌گیرند. از این منظر او نقش خود را در این جریان مهم‌تر می‌داند. هنرمندان دیگری نیز به این جریان منتسب شدند؛ از مسعود عرب‌شاهی گرفته تا منصور قندریز یا ژازه تباتبایی که کار مطالعه این جریان هنری را دشوارتر می‌کند. با این‌حال امامی شاید نخستین کسی باشد که قدرت قلم را در ثبت یک جریان هنری نشان‌مان می‌دهد.