همبستگی عقلی و شرعی مردم در اربعین ویژه

مجید انصاری- عضو مجمع تشخیص مصلحت‌نظام

مسئله اربعین از دیرباز برای شیعیان به‌خصوص مردم ایران جایگاه خاصی داشته است. با توجه به روایاتی که در استحباب موکد زیارت اربعین وجود دارد، مردم ایران این روز را همواره با برپایی مراسم‌های سوگواری و اجتماعات گرامی داشته و به ساحت مقدس سیدالشهدا و اهل‌بیت ایشان ابراز ارادت کرده‌اند.
در عراق نیز از قدیم و طی سالیان دراز با توجه به تأکید زیارت اربعین، مرسوم بوده است که از شهرهای مختلف همچون نجف به سمت کربلا پیاده‌روی می‌کرده‌اند. در چندسال اخیر این راهپیمایی جنبه نمایش وحدت مسلمین پیدا کرد. این مناسک به‌خصوص در عراق که از سراسر جهان اسلام حتی غیرشیعیان و غیرمسلمانان در آن حضور پیدا می‌کنند و ابراز تنفر از ظلم و جور و دفاع از مظلومین و اعلان پیروی از مکتب آزادی‌خواهی و آزادگی سیدالشهدا علیه‌السلام  هدف مشترک آن است، به اوج خودش رسیده بود و به حقیقت نمایش بزرگی بود.
امسال متأسفانه به‌دلیل شرایط کرونا  نمی‌توانستیم مراسم‌های ماه رمضان، محرم و سایر مراسم‌ها را به شکل سنتی گذشته برگزار کنیم. انتظار و امید می‌رفت که در اربعین وضعیت بهتر شود. تصور نمی‌شد دوره بیماری کرونا طولانی شود. با این حال مردم به‌رغم عشق وافر خودشان برای رفتن به کربلا، راهیپمایی‌هایی محدود را در داخل انجام دادند و دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا و توصیه‌ها و تأکیدات رهبر معظم انقلاب، مسئولان امر، رئیس‌جمهور و به‌ویژه مسئولان بهداشت و درمان را با جان و دل پذیرفتند و خرد و تعقل دینی خودشان را نشان دادند. مردم به انواع شیوه‌ها و از منزل و البته با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به ساحت سیدالشهدا علیه‌السلام ابراز ارادت کردند. پیاده‌روی امسال اگرچه جمعی نبود اما مردم با ذکر و دعای خود از منازل همبستگی مذهبی خود را حفظ و آثار و برکات دعا از منازل را همانند پیاده‌روی جمعی محافظت کردند.
ما باید در برنامه‌های دینی خودمان تعقل و فلسفه مسئله را رعایت کنیم. مسئله حفظ جان خود و دیگران در اسلام مقدم بر بسیاری از امور است؛ جز دفاع و جنگ که دفاع از سرزمین، دین و ناموس است و در آنجا شرایط اقتضا می‌کند افراد اقدام کنند ولو اینکه جان‌شان به خطر بیفتد، در غیراین موارد احکام اسلام حتی در مورد نماز، روزه و حج و بسیاری دیگر از احکام مهم اسلامی اگر در تعارض با حفظ جان دیگران یا خود انسان قرار بگیرد، حکم بر تعطیلی آنها می‌دهد تا چه برسد به اعمال مستحبی دیگر همچون زیارت و راهپیمایی اربعین.
ما شاهد بودیم که در دهه60 به دلایلی که در روابط ایران و عربستان پیش آمد و جفایی که به زائران ایرانی شد، 3سال حج تعطیل شد. مردم آن فریضه عظیم را مهم می‌دانستند، ولی فریضه مهم‌تر که حفظ عزت ایران و دفاع از عزت مردم بود را مهم‌تر تشخیص دادند و به تشخیص حضرت امام احترام گذاشتند. در قضیه اربعین هم مردم با وجود اینکه مسائل دینی برایشان مهم است، مسائل ملی و همبستگی و سلامت جمعی خودشان را نیز براساس اهم و مهم و قاعده تزاحم که یک قاعده عقلی و فقهی است در نظر گرفتند و به وظیفه اهم خود عمل کردند که جای تقدیر و تشکر دارد.
به‌نظر می‌رسد این رفتار عاقلانه باید درسی باشد تا به دیگر توصیه‌های این روزها نیز بیشتر توجه شود. اپیدمی گسترده و فراگیر کرونا دردآور است و روزانه بالای 4هزار نفر مبتلای جدید شناسایی می‌شوند و چه‌بسا مبتلایان دیگری نیز هستند که یا مراجعه نمی‌کنند یا علائم خفیفی دارند و روزانه بیش از 200نفر از هموطنان‌مان هم جان خودشان را از دست می‌دهد. این اقتضا می‌کند که مردم این اولویت شرعی، عقلی و اخلاقی را بر هر کار دیگری مقدم بدارند و با رعایت توصیه‌های بهداشتی خداوند هم تفضل کند و این بلیه از کل عالم به‌ویژه از وطن عزیزمان ایران رخت ببندد و مردم یک‌بار دیگر در امنیت بهداشتی و سلامت کامل بتوانند به زندگی عادی خودشان ادامه دهند.