ناشر آثار صمد بهرنگی

  ندا زندی   

فضای فکری و فرهنگی سال‌های پس از شهریور 1320زندگی خیلی‌ها را متحول کرد. مجید اروانی هم یکی از نوجوانان آن روزگار بود که به‌ واسطه روح جست‌وجوگرش خیلی زود به نشست‌وبرخاست با افرادی پرداخت که فعالیت‌های سیاسی داشتند. مجید درس نخوانده بود اما از 12سالگی در بازار تهران مشغول به‌کار شد و پس از بازگشت به شهر محل تولدش، تبریز، چند سالی هم در کنار پدرش کار کرد. در سال1340، همراه برادرش، بیوک، از شغل پدری دست کشید و تصمیم گرفت، با فروش کتاب، نان سر سفره ببرد. برای همین در بازار شیشه‌گرخانه تبریز که راسته اصلی کتاب‌فروشان این شهر بود، مغازه‌ای گرفت و کتابفروشی شمس را بنیاد نهاد. کتابفروشی شمس از همان بدو تأسیس،‌ پاتوق روشنفکران و نویسندگان شد. صمد بهرنگی با برادران اروانی دوستی داشت و در فاصله سال‌های 1343تا 1350، نزدیک به 20عنوان از تألیفات و ترجمه‌ها‌ی او در انتشارات شمس منتشر شد. اروانی، مردی آزاداندیش بود و با علم به اینکه رژیم پهلوی دل‌خوشی از بهرنگی نداشت، خطر چاپ آثار بهرنگی را به جان می‌خرید. اروانی بهای انتشار آثار بهرنگی و مبارزه با حکومت را با تحمل آزار و اذیت ساواک و به زندان افتادن داد. «متل‌ها و چیستان‌ها»، «افسانه‌های آذربایجان»، «خرابکار»، «ما الاغ‌ها» - که هر دو از ترکی استانبولی ترجمه شده بودند -  از دیگر کتاب‌هایی بودند که اروانی در شمس منتشر کرد. این ناشر باسابقه در سال 1393در 84سالگی چشم از جهان فروبست.