«نائیری» از قدیمی‌ترین ناشران ارمنی
انتشار سالنامه‌ای دربردارنده نیم‌قرن زندگی ارامنه ایران
ندا زندی
ارامنه ایران از افراد اثرگذار صنعت چاپ و نشر بودند و به چاپ متون مخصوص به کیش و فرهنگ‌شان توجه فراوانی داشتند. در 1332، ساموئل ساروخانیان که اهل کتاب و فرهنگ بود، اقدام به تاسیس انتشارات نائیری کرد؛ نشری که پس از 70سال همچنان فعال است. چاپخانه نائیری نیز در 1339افتتاح شد تا نشر آثار ارمنی قوت و کیفیت بیشتری پیدا کند. در طول سالیان متمادی کتب مرجع، تاریخی، هنری و کودک و نوجوان بسیاری توسط این نشر به طبع رسیده است. فعالیت‌های ساموئل ساروخانیان بعدها با همراهی معلمی به‌نام سپانوس امیرخان ادامه پیدا کرد و سپس پسر همکارش- نارک امیرخان- عهده‌دار مسئولیت این نشر شد. نارک امیرخان درباره هدف نائیری در عرصه نشر می‌گوید:«در بدو امر هدف نائیری واردات و بازنشر ادبیات فرهنگ مقاومت و رویکرد انقلابی روشنفکران ارمنی و تزریق آن در رگ و جان ارمنیان ایران بود و در ادامه در حوزه تولید و همچنین بازنشر ادبیات کودک و نوجوان، کتاب‌های مرجع و هنری فعالیت کرد و در سال‌های اخیر فعالیت‌های آن در حوزه نشر کتاب‌های فارسی‌زبان در زمینه تاریخ و هنر و فرهنگ ارمنی و مشترکات و تعاملات تاریخی و معاصر ملت‌های ایرانی و ارمنی گسترده شده است.» همچنین، نائیری تقویمی دیواری منتشر می‌کند که با اینکه عنوان «تقویم» را یدک می‌کشد، ولی در واقع سالنامه‌ای اجتماعی، فرهنگی و ادبی است که دربردارنده بیش از نیم‌قرن فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و تولیدات فکری ارمنیان ایران است. نائیری نخستین مؤسسه انتشاراتی ارمنی است که به‌صورت رسمی ثبت شده و هم‌اکنون نیز به‌عنوان انتشارات خصوصی فعالیت می‌کند.
