بازار لوازم‌خانگی در انتظار ساماندهی کولبرها

محصولات قاچاق، بازار لوازم‌خانگی را محاصره کرده و تولیدکننده و مصرف‌کننده را تحت‌تأثیر قرار داده است؛ اما اگر 2اتفاق مثبت مرتبط با این بازار یعنی اجرای آیین‌نامه ساماندهی کولبری و همچنین اجرای طرح شناسه کالا رخ دهد، آنگاه بازار لوازم‌ خانگی نیز با وضعیت تازه‌ای روبه‌رو خواهد شد.
به گزارش همشهری، اجرایی‌شدن آیین‌نامه ساماندهی فعالیت کولبرها در بازارچه‌های مرزی از مدت‌ها پیش مطرح بوده و اواخر شهریور امسال نیز خبرهایی از نهایی‌شدن این آیین‌نامه در هیأت دولت و اعلام آمادگی دستگاه‌های ذیربط برای اجرای آن منتشر شده بود. حالا اما، در شرایطی که لوازم‌خانگی قاچاق به چالشی جدی برای صنایع تولید این لوازم در کشور تبدیل شده و مشکلاتی را نیز برای مصرف‌کنندگان نهایی این محصولات ایجاد کرده، گفته می‌شود اجرای آیین‌نامه ساماندهی فعالیت کولبرها در بازارچه‌های مرزی هنوز تأییدیه یک دستگاه را دریافت نکرده و فعلاً باید در انتظار اقدام این «یک دستگاه» ماند.

دست‌اندازهای اجرای یک آیین‌نامه
اواخر شهریور امسال، بابک دین‌پرست،‌ دبیر شورای توسعه و امنیت پایدار شرق و غرب کشور، در حاشیه نشست حل‌وفصل نهایی آیین‌نامه ساماندهی مبادله کالا در بازارچه‌های موقت مرزی موسوم به کولبری گفته بود: «آیین‌نامه ساماندهی مبادله کالا در بازارچه‌های موقت مرزی موسوم به کولبری در 3استان مرزی آذربایجان غربی، کرمانشاه و کردستان اجرایی می‌شود. این مصوبه هیأت وزیران با توجه به اعلام آمادگی گمرک، وزارت صنعت و بانک مرکزی اجرایی خواهد شد و از این‌پس هیچ مانع و قصوری درخصوص عدم‌اجرای آن پذیرفته نیست.» این در حالی است که بررسی‌های پایگاه خبری لوازم‌خانگی ایران نشان می‌دهد این طرح تا به امروز آنطور که گفته شده به اجرا نرسیده و هنوز وضعیت کولبرها و نحوه فعالیت آنها در بازارچه‌های مرزی و تبادل کالاهای ته‌لنجی مشخص نیست. امیرمحمد پرهام‌فر، مدیرکل دفتر پیشگیری از قاچاق کالا و ارز ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در این‌باره می‌گوید: آیین‌نامه ساماندهی ته‌لنجی‌ها و فعالیت کولبرها در بازارچه‌های مرزی در دولت به تصویب رسیده و تمامی دستگاه‌های مرتبط با این آیین‌نامه ازجمله وزارت صنعت، آماده عملیاتی‌کردن آن هستند؛ اما درخصوص زمان اجرایی‌شدن این آیین‌نامه در انتظار تأیید یکی از دستگاه‌ها هستیم. البته او جزئیاتی از نام این دستگاه و دلایل تأییدنکردن این آیین‌نامه ارائه نداده و همچنین زمان احتمالی اجرای آیین‌نامه را نیز اعلام نکرده است.

مسیر هموار برای قاچاق
تعلل در اجرای آیین‌نامه ساماندهی مبادله کالا در بازارچه‌های موقت مرزی موسوم به کولبری در حالی است که مدیرکل دفتر پیشگیری از قاچاق کالا و ارز ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز تأیید می‌کند که ورود کالای قاچاق هم‌اکنون مهم‌ترین چالش بازار لوازم‌خانگی است؛ کالاهایی که عمدتاً از مرزهای جنوبی و از طریق خودروهای سواری موسوم به شوتی یا از طریق مرزهای غربی و توسط کولبرها وارد کشور می‌شود. این کالاها، از یک‌سو عرصه را بر تولید داخلی تنگ می‌کنند و با معافیت از هرگونه مالیات، عوارض و هزینه خدمات پس از فروش عملاً تولید داخلی را از دور رقابت قیمتی بیرون می‌اندازند. از سوی دیگر، غیراصلی بودن برندها، معیوب‌بودن قطعات و نداشتن دوره‌های معتبر ضمانت و خدمات پس از فروش نیز باعث می‌شود به‌تدریج مصرف‌کنندگان نهایی این لوازم‌خانگی قاچاق نیز دچار ضرر و زیان شوند. براساس آمارهای منتشرشده از سوی نیروی انتظامی، میزان کشفیات قاچاق لوازم‌خانگی در سال98 نسبت به سال97 با رشد 6.7درصدی مواجه بوده و در شرایطی که اجرای آیین‌نامه ساماندهی کولبری و ته‌لنجی مغفول مانده، از 6هزار و 733میلیارد ریال در سال1397 به 7هزار و 186میلیارد ریال در سال98 رسیده است. البته این ارقام فقط بخش کمی از لوازم‌خانگی قاچاق واردشده به ایران را شامل می‌شود که توسط نیروی انتظامی کشف و ضبط شده و پای ارقام بسیار کلان‌تری از این محموله‌های قاچاق به بازار کشور باز شده است.

شناسه کالا در راه بازار لوازم‌خانگی
یکی از برنامه‌های امیدوارکننده برای ساماندهی بازارها و محدودکردن قاچاق، اجرای طرح شناسه کالاست که با اجرای آن عملاً فروش و انتقال کالای قاچاق در داخل کشور با مشکلاتی مواجه خواهد شد. مدیرکل دفتر پیشگیری از قاچاق کالا و ارز ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با اشاره به وضعیت اجرای این طرح، می‌گوید: در اوایل ‌ماه آبان جلسه‌ای درخصوص طرح شناسه کالا برگزار خواهد شد تا موضوعات با جزئیات بیشتری بررسی شوند. ضمن اینکه ضوابط اختصاصی گروه کالایی لوازم‌خانگی، برقی و الکترونیک نیز ابلاغ شده و ضوابط اجرایی شبکه توزیع برای خرید، فروش، حمل و نگهداری لوازم‌خانگی با 8گروه کالایی پرمصرف عملیاتی خواهد شد. 
پرهام‌فر با اشاره به اینکه با اجرای طرح شناسه کالا، امکان شناسایی اصالت کالا وجود دارد، می‌افزاید: شناسه لوازم‌خانگی تولید داخل نیز با شماره‌سریال درج‌شده روی کالا تشخیص داده می‌شود، ضمن اینکه سامانه استعلام اصالت کالا فعال بوده و خریداران می‌توانند از طریق شماره‌گیری # 7777*4* شناسه کالا را استعلام و اطمینان حاصل کنند که محصول خریداری‌شده قانونی است.