دفن زباله؛ شلیک به قلب هیرکانی

سید محمد فخار ـ خبرنگار



5هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی کشور محل دفن زباله است. براساس آنچه معاون سازمان جنگل‌ها در فراکسیون توسعه پایدار مجلس گفته است، از این عرصه گسترده، 117.5هکتار در ساری، 28.4هکتار در نوشهر، 197.3هکتار در استان گلستان و 119هکتار در گیلان به دفن زباله اختصاص دارد و مابقی مربوط به سایر استان‌های کشور است.  براساس تصاویر ماهواره‌ای، وسعت جنگل هیرکانی شمال کشور که از دوره سوم زمین‌شناسی باقی مانده است، در حال حاضر 2میلیون و 4هزار هکتار است که تهدیدهای فراوانی نظیر قاچاق چوب و خاک، آتش و ویلاسازی آن را تهدید می‌کند، اما دفن زباله در خاک ارزشمند این عرصه طبیعی کشور، خسارات فراوانی به این ذخیره‌گاه زیست کره وارد می‌کند و عمق فاجعه محیط‌زیستی در این عرصه را به خاکی سرایت می‌دهد که زمینه‌ساز شکل‌گیری چنین نعمتی برای کشور است.  دفن زباله تهدیدی بزرگ برای استان‌های شمالی کشور است و از این بین، بدترین شرایط تولید زباله مربوط به استان مازندران است؛ چون آنطور که معاون عمرانی استاندار مازندران در نشست اخیر فراکسیون توسعه پایدار مجلس گفته است، روزانه 3 هزار و 200تن زباله در مازندران توسط اهالی این استان تولید می‌شود و هر هفته صدها هزار مسافر نیز روانه این استان می‌شوند و هزاران تن زباله دیگر به حجم مذکور می‌افزایند.  بهمن افراسیابی، معاون سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در نشست مدیریت چالش‌های پسماند در مجلس تصریح کرد: در آیین‌نامه قانون پسماندها دستگاه مجری شهرداری‌ها و محیط‌زیست هستند، اما تکلیفی که برای سازمان جنگل‌ها تعریف شده در بحث تعیین محل دفن زباله است که براساس ضوابط و معیارهای فنی و قانونی عرصه انتخاب می‌شود؛ در حالی که پسماندها اثرات سوء ‌محیط‌زیستی بر عرصه‌های منابع طبیعی دارد و ساماندهی آنها به لحاظ فنی به نفع سازمان جنگل‌هاست و حتی مانع از تصرف غیرقانونی عرصه‌های طبیعی می‌شود. 
سازمان برنامه و بودجه در گزارشی که به‌تازگی منتشر شده، اعلام کرده است که سالانه 22 میلیون تن پسماند شهری در کشور تولید می‌شود. این میزان پسماند اگر خالص باشند حدود 24 میلیارد دلار ارزش دارد و اگر بازیافت‌ شود حدود 10میلیارد دلار سالانه به اقتصاد کشور بازمی‌گردد، اما پسماندها دفن می‌شوند؛ در حالی که با این پول می‌توان یارانه 80میلیون نفر را طی 5سال تامین کرد و براساس اعلام بانک جهانی، با 9 هزار دلار هم یک شغل پایدار ایجاد می‌شود. پس می‌توان با ارزش 24میلیارد دلاری پسماندها، یک‌میلیون و 200هزار شغل ایجاد کرد. در عین حال طبق گزارش وزارت کشور، 75درصد پسماند تولیدی کشور بدون هیچ پردازشی دفن می‌شود.