استعفایش را به امام خمینی ره داد

25تیر1395 جواد شهرستانی آخرین شهردار تهران در دوران پهلوی، بعد از سال‌ها سکوت در زادگاهش مشهد درگذشت؛ شهرداری که در دوران کوتاه حضورش در عمارت شهرداری پایتخت باعث تحولات زیادی شد.
در میان شهرداران تهران، رقابت عجیبی میان شهرداران اصفهانی و مشهدی وجود دارد. شاخص‌ترین شهرداران تهران تا امروز یا مانند احمد نفیسی و غلامرضا نیک‌پی و غلامحسین کرباسچی از اصفهان به پایتخت آمدند یا مانند جواد شهرستانی و موسی مهام و محمدباقر قالیباف راه مشهد را به تهران طی کردند.
جواد شهرستانی از گروه شهرداران متولد مشهد بود. او فرزند سیدهاشم شهرستانی، دبیر الکتاب و مصحح شناخته شده آستان قدس رضوی و کتابخانه حضرتی بود که در سال 1303 به‌دنیا آمد و پس از تکمیل تحصیلاتش در دبیرستان‌های ابن‌یمین و فردوسی مشهد در کنکور سراسری توانست با بورسیه ارتش وارد رشته فیزیک‌دانشکده فنی دانشگاه تهران شود. او در رشته الکترونیک و الکترومکانیک به زادگاهش مشهد منتقل شد. شهرستانی نخستین رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل برق منطقه خراسان بود. از کارهای مهم او نصب2 دستگاه توربین بخار 25 هزار کیلوواتی در شهر مشهد است. احداث کوی آب و برق مشهد برای کارکنان شرکت برق نیز یکی دیگر از اقدامات او بود؛ منطقه‌ای که هم‌اکنون یکی از نقاط شاخص شهر مشهد به شمار می‌آید. عملکرد خوب شهرستانی در اداره برق خراسان باعث شد تا انجمن شهر مشهد از سال 1342 تا 1344 با حفظ سمت در اداره برق، او را به‌عنوان شهردار مشهد انتخاب کنند. دوران شهرداری شهرستانی در مشهد با تحولات زیادی در این شهر روبه‌رو بود؛ تحولاتی که او را در سال 44 به‌عنوان شهردار نمونه کشور انتخاب کرد و زمینه‌ای شد تا انجمن تهران او را در سال 1347 به‌عنوان شهردار پایتخت انتخاب کند.
شهرستانی 11‌ماه شهردار تهران بود و در ادامه تلاش‌های شهرداران قبلی، سنگ‌بنای مکان‌های فرهنگی و اجتماعی مهمی را در این شهر گذاشت. او برای آماده‌سازی گورستان عمومی و بزرگ تهران، تلاش زیادی داشت و تقریبا بهشت زهرا را آماده افتتاح کرد. او همچنین مطالعات برای ساخت سالن مختص تئاتر حرفه‌ای را در تهران آغاز کرد و زمین کافه شهرداری را به سازمان رادیو و تلویزیون ملی سپرد تا بنای سالن تئاتر حرفه‌ای تهران را در آن بسازند.
شهرستانی در مهر 1348 جای خود را به غلامرضا نیک‌پی داد و به‌عنوان وزیر راه در کابینه هویدا مشغول به کار شد. شهرستانی در سال 56 با برکناری نیک‌پی بار دیگر شهردار تهران شد و تا بهمن 1357 در این سمت بود. او نخستین مدیر دوران پهلوی است که استعفای خود را به امام خمینی (ره) داد. روزنامه کیهان به نقل از نزدیکان امام نوشت: «جواد شهرستانی، شهردار تهران تقاضا کرده بود با امام ملاقات و گفت‌وگو کند. امام خمینی گفت ایشان را بعد از استعفا خواهد پذیرفت. شهردار تهران به‌دنبال این نظر امام، از سمت خود استعفا کرد. امام بعد از استعفا، شهرستانی را پذیرفت و با ایشان گفت‌وگو کرد. بعد از پایان گفت‌وگو، امام خمینی او را مأمور اداره شهرداری کرد».  به گزارش خبرنگار روزنامه، شهرستانی در این دیدار گفت: «بنا بر خواست اکثریت ملت ایران و تصمیم قاطع ملت، شما رهبر انقلابی هستید که به برکت اسلام به پیروزی خواهد رسید و از آنجا که دولت فعلی، غیرقانونی است و این غیرقانونی بودن از سوی ملت ایران و شخص شما مکرراً بازگو شده است، من از سمت خود به‌عنوان شهردار تهران استعفا می‌کنم و اگر شما ضروری بدانید به‌عنوان شهردار آیت‌الله خمینی - نه شهردار دولت - به سر کار خود بازخواهم گشت.» امام خمینی به او گفتند که این مسئله به متن استعفانامه اضافه شود و به شهردار تأکید کردند تصمیم مقتضی را به اطلاع او خواهند رساند. در روز 15 بهمن خبرنگار کیهان با نزدیکان شهرستانی تماس گرفت و آنها گفتند که شهرستانی با توجه به اینکه استعفایش قبول شده تا روشن‌شدن وضعیت، سر کار خود حاضر نخواهد شد. در این فاصله دولت عدم حضورش را نشانه تمرد دانست. شهرستانی روز 19 بهمن 1357 در نامه سرگشاده‌ای به شاپور بختیار، نخست‌وزیر نوشت: «من می‌دانستم ملاقات من برای اجازه‌گیری از مقام خود با امام خمینی موجب ناراحتی و کینه‌توزی می‌شود.» شهرستانی در ادامه نامه ضمن اعتراض به تهمت اختلاس که به او زده شده، اعلام کرد که شهردار پایتخت منصوب دولت نیست و منتخب مردم تهران است و نخست‌وزیر حق نداشته به انجمن شهر، دستور جانشینی شهردار را بدهد. در نهایت دولت موقت، محمد توسلی را به‌عنوان شهردار تهران انتخاب کرد و شهرستانی به زادگاهش بازگشت و بعد از بازشدن دانشگاه‌ها به‌عنوان استاد فیزیک در دانشگاه فردوسی مشهد مشغول به‌کار شد. او در سال‌های پایان عمرش مجری طرح مجتمع گلستان شاندیز بود و در تیر‌ماه 95 در زادگاهش درگذشت.