انتشار مجله «اطلاعات بانوان»
الگویی برای مجلات زنان در دهههای بعد
محمدناصر احدی
روزنامه «اطلاعات» در دهه30 به مؤسسه مطبوعاتی حرفهای و بزرگی بدل شده بود که از هنگام آغاز به کارش در 1305 آرامآرام رشد کرده و مقاطع پرآشوبی مثل سالهای پس از شهریور1320 یا روزهای کودتای1332 را پشت سر گذاشته بود. اطلاعات روزنامهای مورد توجه مردم بود و عباس مسعودی، بنیادگذار آن، از همان ابتدا سودای گسترش کارش را داشت. «مطبعه اطلاعات» در 1311 و کتابخانه آن در 1318تأسیس شد. در 1320 مجله «اطلاعات هفتگی» از راه رسید که انتشار آن هنوز هم ادامه دارد. بعد از آن، در 1327 مجله «اطلاعات ماهانه» منتشر شد که رویهای سیاسی، ادبی و علمی داشت و انتشارش تا سال1337 ادامه یافت. اطلاعات ماهانه تنها نشریه مؤسسه اطلاعات در 1327 نبود؛ در این سال، انتشار «اطلاعات هوایی» که روزنامهای ویژه ایرانیان خارج از کشور بود نیز به سردبیری حمید مشهور آغاز شد. در فروردین1336 یکی از مهمترین نشریات مؤسسه اطلاعات که مخاطبان اصلیاش زنان بودند، یعنی مجله هفتگی «اطلاعات بانوان» به صاحبامتیازی و مدیرمسئولی قدسی امیرارجمند، همسر عباس مسعودی، منتشر شد. روی جلد شماره نخست اطلاعات بانوان عکسی از ثریا اسفندیاری، چاپ شده و تنها تیتر جلد زیر آن آمده بود: «پیام علیاحضرت ملکه ثریا به زنان ایران». در صفحه دوم، متن پیام ثریا به چاپ رسیده بود که به زنان و دختران ایرانی توصیه کرده بود «باید با آگاهی و روشنبینی وظایف سنگینی را که در خانواده و اجتماع بر عهده» دارند انجام دهند و «لازم است که هر چه بیشتر با مطالعه کتب و نشریات سودمند و استفاده از تجربیات دیگران، سطح فکر خود را ارتقا» دهند.
در پایین این متن، از زنان مستعد که ذوق و هنری در خود سراغ دارند دعوت به همکاری شده است. یکی از مطالب جالب این شماره داستانی است با عنوان «زن من هم دماغش را عمل کرده است!» در صفحه10 که نویسندهاش «فادی» معرفی شده است. این داستان را میتوان بهعنوان سندی برای رواج عملهای زیبایی در ایران از قدیمالایام در نظر گرفت. شماره نخست «اطلاعات بانوان» 5ریال قیمت داشت و در 32صفحه مطالبی درباره مد و لباس، خانهداری و تربیت فرزند، شعر، پاورقی و گزارشهایی از فعالیتهای زنان محتوای آن را تشکیل میداد. این مجله به الگوی اصلی مجلات زنان در دهههای بعدی تا امروز بدل شد و حتی از بعضی مجلات کنونی زنان بهمراتب پیشروتر و خواندنیتر بود.