زیرخط استاندارد

سبا ثروتی ـ خبرنگار

  اختصاص زمین به فضاهای مختلف شهری، الگوی جهانی و یکسانی ندارد. تعیین این ابعاد مبتنی بر وضعیت اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی مردم است. از این‌رو هر شهر یا کشور متناسب با جمعیت، مکان جغرافیایی و وضعیت اقتصادی خود به مسکن، صنایع، تفریح و دیگر بخش‌های یک شهر زمین اختصاص می‌دهد. به این ترتیب، هرچه وسعت شهر یا کشوری بیشتر و جمعیت آن کمتر باشد، احتمال اینکه سرانه مسکن آن شهر یا کشور از کشوری با مساحتی کوچک و جمعیت بیشتر بالاتر باشد بسیار زیاد است. برای مثال اگر سرانه مسکن در مونیخ آلمان درحدود 73مترمربع است، این متوسط در شهرهای ایران 20 تا 50مترمربع تعیین شده است. متوسط سرانه مسکن در کشورهای مختلف جهان بین 44 تا 88مترمربع در نوسان است. اما بخش‌هایی مانند مسکن، صنعت، خدمات یا تجارت فضاهایی تعیین‌شده‌تری به نسبت بخش تفریح و فضای سبز دارند. تخصیص فضاهای تفریحی و ورزشی در شهرهای جهان متناسب با ویژگی‌های جغرافیایی و اقتصادی بسیار متفاوت از یکدیگر است.
براساس گزارش سال2019 آژانس محیط‌زیست اروپا، در بازه زمانی 2006 تا 2012، بیشترین سرانه فضا در کشورهای اروپایی به ساخت‌وساز اختصاص داشته است. 33درصد از زمین‌های شهری در کشورهای اروپایی به بخش ساخت و ساز، 24درصد به بخش صنعت و تجارت، 29درصد به بخش مسکن و 18درصد به تفریح و ورزش اختصاص یافته‌اند. این تقسیم‌بندی در دهه‌های مختلف متفاوت بوده‌است، برای مثال بین سال‌های 2000 تا 2006بخش‌های مسکن، خدمات و تفریح بیشترین سهم- 32درصد- را از تخصیص زمین داشتند. به‌طور متوسط در عرف بین‌المللی در ازای هر شهروند، حدود 25مترمربع در ازای هر نفر از جمعیت فضای ورزشی و فضاهای سبز اختصاص می‌یابد که از این میزان حدود 18مترمربع به فضاهای سبز و 7مترمربع به فضاهای ورزشی تعلق دارد. در بعضی از کشورها، سرانه فضاهای ورزشی نسبت به انواع محیط‌های ورزشی برای گروه‌های سنی مختلف تا 8مترمربع در ازای هر ساکن شهری می‌رسد.
براساس مطالعات وزارت راه و شهرسازی، سرانه متعارف و قابل‌قبول برای فضای سبز و تفریحی شهری در تهران برای هر نفر 7 تا 12مترمربع است. در برآورد‌های دیگر، سرانه مورد نیاز بین 10تا 15مترمربع در نوسان است. فرمانداری تهران در سال98 اعلام کرد یک میلیون و 14هزار و 21مترمربع فضای ورزشی سرپوشیده و یک میلیون و 603هزار 544مترمربع فضای ورزشی روباز در شهر تهران وجود دارد. همچنین به گفته رئیس سازمان پارک‌ها و فضای سبز تهران، در این شهر 2268پارک و فضای تفریحی و سبز وجود دارد. باتوجه به این آمار، سرانه ورزشی هر مترمربع به ازای هر شهروند در فضای سرپوشیده 0.12 و در فضای روباز 0.18 خواهد بود. همچنین به گفته علی محمد مختاری، سرانه فضاهای سبز و تفریحی شهر تهران به ازای هر نفر به حدود 16مترمربع رسیده است؛ رقمی که با توجه به جمعیت بیش از 9میلیونی تهران و آنچه به‌عنوان شهروند از فضاهای سبز شهر می‌بینیم، چندان باورپذیر به‌نظر نمی‌آید.