«نیل» جاری می‌شود
انتشار ترجمه‌هایی از ارزشمندترین آثار ادبی جهان
ندا زندی
وقتی «اسماعیل سعادت» در سال1334 برای ترجمه ارزشمند کتاب «میکل آنژ» اثر رومن رولان جایزه مجله سخن را دریافت کرد، ناشر کتابش حدودا یکساله بود؛ نشری که با تمایل به ترجمه آثار فرنگی و تأکید بر ادبیات کلاسیک و معاصر توانست نقش بی‌مثالی در میان ناشران ایرانی ایفا کند. «نیل» توسط ابوالحسن نجفی و عبدالحسین آل رسول، که دوستانی با گرایش چپ بودند، پایه‌گذاری شد. چون در ابتدا سرمایه کافی نداشتند پس احمد عظیمی زواره‌ای نیز به آنها پیوست و هسته اصلی «نیل» در مغازه کوچکی روبه‌روی چاپخانه مجلس شورای ملی شکل گرفت. به گفته عبدالحسین آذرنگ در کتاب «تاریخ و تحول نشر» مدتی بعد نیز مهدی و سیروس پرهام که با نجفی آشنایی داشتند، به سرمایه‌گذاران نیل پیوستند. «نیل» در ابتدا کارش را با ترجمه داستان شروع کرد و از میان مترجمان به سراغ «محمد قاضی» رفت. تعامل سازنده ابوالحسن نجفی، که فرانسه می‌دانست، و محمد قاضی، که در آن زمان مترجم مشهوری بود، زمینه‌ساز ایجاد ثمرات بسیاری شد. دن‌کیشوت، بابا گوریو، سرخ و سیاه، ژان کریستف، آرزوهای بزرگ و دن آرام، از جمله آثار مهم و وزینی بود که به شایستگی توسط مترجمانی همچون محمد قاضی، الف. به‌آذین، عبدالله توکل و ابراهیم یونسی به طبع رسید. نشر نیل تا سال1346 به فعالیت ادامه‌داد، اما پس از آن به‌تدریج روبه زوال رفت.
در همینه زمینه :
