روحانی از مواضعش عقب‌نشینی کرد
گفت‌گو با صادق زیباکلام، تحلیلگر مسائل سیاسی درباره جدایی‌ها از کابینه‌های یازدهم و دوازدهم
لیلا شریف ـ خبرنگار
فعالان سیاسی با تحلیل روند انتصاب‌ها در دولت دوازدهم، بر این باورند که حسن روحانی در دوره دوم فعالیت، نسبت به دوره نخست، تغییراتی در رویکرد داشته است. در میان گروه‌های سیاسی، اصلاح‌طلبان انتقاد بیشتری نسبت به این تغییر رویکرد داشته اند. آنها معتقدند که روحانی در دولت دوازدهم، فاصله‌اش را از حامیان اولیه خود یعنی اصلاح طلبان بیشتر کرد و این تغییر مسیر در چینش اعضای کابینه دولت دوم او نمایان است.
برای بررسی و تحلیل عملکرد حسن روحانی در دولت دوازدهم، به ویژه در زمینه عزل و نصب‌ها با صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران که در سال 1392 به عنوان حامی روحانی شناخته می‌شد و در فیلم تبلیغاتی او نیز حضور داشت، گفت وگو کرده‌ایم.
آقای زیباکلام! اگر بخواهیم مروری بر انتصاب‌های آقای روحانی در دولت داشته باشیم و مقایسه‌ای میان دولت اول و دوم روحانی انجام دهیم، شما رویکرد‌های رئیس‌جمهور در این دو دوره را چگونه تحلیل می‌کنید؟
از نظر من از هر سمت و سو که بخواهیم به این سوال پاسخ بدهیم، به این نتیجه می‌رسیم که انتخاب‌ها در دولت اول آقای روحانی یک‌مقداری اصولی‌تر و درست‌تر بود چراکه افراد شایسته‌تری در جایگاه‌های مختلف منصوب شده بودند. آقای روحانی در دولت دوم در انتخاب افرادی که توان اجرایی بهتری داشته باشند، مناسب عمل نکرد. مشخص است که دقت و تحقیق کافی در این زمینه صورت نگرفته است.
دلیل این تغییر مشی چه بود؟
بنابر دلایلی که حداقل من از آن بی‌اطلاع هستم، از تمرکز آقای روحانی در دولت دوم، کاسته شده است. به نظر می‌رسد در انتخاب افراد هم، نیم‌نگاهی به اصولگرایان داشته تا کمتر دچار حاشیه شود و از اصلاح‌طلبان و وعده‌انتخاباتی‌اش فاصله گرفته است.
فکر می‌کنید چرا آقای روحانی که نزدیک 24میلیون رأی آورد و از یک پشتوانه نیرومند مردمی برخوردار بود، باید عقب نشینی کند؟
من پاسخ این را نمی‌دانم و این نکته یکی از معماهای عجیب تاریخ سیاسی ایران بعد از انقلاب است. ما ایرادهای زیادی به عملکرد آقای احمدینژاد می‌گیریم اما باید بگوییم در حوزه انتصاب‌ها کسی جرأت نداشت به آقای احمدینژاد دستور بدهد و فارغ از درست یا غلط بودن انتخاب‌های احمدینژاد، باید بگویم که او برای چینش نیروهایش تصمیم نهایی می‌گرفت.
عملکرد روحانی در انتصاب‌های دولت دوم، در نقطه مقابل دولت اول قرار دارد و ما شاهد فشار اصولگرایان برای انتصاب مسئولان دولتی هستیم.
گسترش دایره نفوذی - که از نظر شما اصولگرایان در جا به جایی مهره‌ها در دولت به آن دست یافته‌اند- را باید ناشی از شدت گرفتن حاشیه‌های دولت و تلاش برای کاهش آن دانست؟
زمانی که جریان های تندرو مشاهده می‌کردند که اگر تقاضا کنند، مقاومت چندانی صورت نمی‌گیرد، با خودشان گفتند که چرا به پست‌های دیگر دست پیدا نکنند.
امروز که ما در مهر 99 هستیم اگر یک برگشت به مهر 92 داشته باشیم، مشاهده می‌کنیم که چه تغییر رویکردقابل توجهی در انتصاب‌های دولت اتفاق افتاده است، چهره‌ها و شخصیت‌هایی که برای آموزش و پرورش و وزارت علوم در دولت اول روحانی انتخاب شده بودند را با چهره هایی مقایسه کنید که در دوره دوم انتخاب شدند.
همین قیاس را می‌شود در مورد کسانی که مسئولیت اقتصادی دارند و مدیران ارشد صنایع بزرگ دولتی انجام داد. تغییر رویکردی که در زمینه‌های فرهنگی مشاهده می‌کنیم، در زمینه صنایع نیز به وقوع پیوسته است. در واقع باید بگویم که آقای روحانی از مواضع خود عقب‌نشینی کرده است.
برخی نیز بعد از ماجراهای برجام به این عقب نشینی اشاره کردند و معتقد بودند که چون آقای روحانی تمام تلاشش را به برجام گره زده بود، وقتی برجام به مشکل برخورد کرد، دولت به نوعی دچار تردید در مواضع قبلی شد. این تحلیل تا چه‌حد منطقی به نظر می‌رسد؟
واقعیت این است که ما همان عقب نشینی که از آقای روحانی در چینش دولت دیدیم، در برجام هم دیده بودیم. یادمان نرود که چند ماه پس از تصویب برجام، صدها شرکت خارجی به ایران آمدند، اما در نتیجه تعارضاتی که جریان‌های مقابل دولت به راه انداختند، این شرکت‌های بزرگ غربی از ایران رفتند.
به بیان ساده تر می‌خواهم بگویم، آن اتفاقی که برای مدیریت کابینه دوم رخ داد، در رابطه با برجام نیز همان نحوه مدیریت، امور را به دست گرفته بود. عده‌ای هر کاری کردند تا برجام را نابود کنند.
این جا به جایی‌هایی که در دو دولت آقای روحانی شاهد بودیم، بر روند اداره کشور چه تأثیری گذاشته است؟
سیاست‌های کشور تا حدودی متاثر از جریانات خارج از دولت است با این تعریف اثرگذاری دولتی که بر مسند نشسته است، کاهش می‌یابد. ای کاش تغییر رویکردی که آقای روحانی با توجه به توصیه برخی گروه‌ها انجام داد، موجب می‌شد که از نظر سیاست داخلی و خارجی، مدیریت اقتصادی و... کشور به سمت بهبود برود اما واقعیت این است که این جابه‌جایی‌ها، موجب شدکه در تمام عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی وضعیت نامساعدی حاکم شود.
با توجه به رویکردی که مجلس در رابطه با دولت دوازدهم اتخاذ کرده است، فکر می‌کنید در زمان باقی مانده از دولت، وزیری زیر تیغ استیضاح برود و باز هم شاهد تغییر در کابینه باشیم؟
از نظر من تمام این سر و صداها تبلیغات است و نمایندگان فعلی مجلس که از خاستگاه سیاسی مقابل دولت هستند، می‌خواهند خودشان را فعال نشان دهند. آنها می‌خواهند بگویند که اگر وضع کشور خراب است، تقصیر مجلس نیست و تمام این اتفاقات مربوط به دولت است. در حالی که جریان‌های مقابل دولت بسیار خوب می‌‌دانند، این باتلاقی که کشور در آن فرو رفته است، نتیجه سیاست‌های دیگری است که ارتباطی به دولت ندارد.
در همینه زمینه :
