نگار حسینخانی ـ خبرنگار
وضعیت دولت دوم حسن روحانی، اصلا برای هیچ جابه‌جایی، استیضاح و برکناری مناسب نیست و درصورتیکه نمایندگان مردم، فشار با طرح استیضاح وزرا را بیشتر کنند و به اقدامات عملی بکشانند، مشکلات قانونی جدی برای دولت در سال آخر ایجاد خواهد شد، چراکه تا این لحظه رضا رحمانی از وزارت صنعت، معدن و تجارت (به‌دلیل عزل)، محمود حجتی از وزارت جهادکشاورزی، سیدمحمد بطحایی از وزارت آموزشوپرورش، سیدحسن قاضی‌زاده از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، محمد شریعتمداری از وزارت صنعت، معدن و تجارت، عباس آخوندی از وزارت راه و شهرسازی (به‌دلیل استعفا) و مسعود کرباسیان از وزارت امور اقتصادی و دارایی و علی ربیعی از وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی (به‌دلیل استیضاح)، از دولت کنار رفته‌اند. به‌عبارتی کابینه ۱۹عضو دارد و درصورتیکه این روند به هر علت دیگر، یعنی استعفا، عزل یا استیضاح ادامه پیدا کند و تنها 2وزیر دیگر از دایره دولت خارج شوند، یعنی نصف کابینه دچار تغییر شده و طبق قانون، دولت باید مجددا از مجلس شورای اسلامی برای هیأت وزیران تقاضای رأی اعتماد کند. اما با وجود این چه احتمال‌هایی را می‌توان در دولت شناسایی و بررسی کرد؟
وضعیت بغرنج کابینه
تنها دغدغه مسئولان مجلس و دولتی‌ها درصورت استیضاح احتمالی وزیر ورزش، از حد نصاب خارج شدن دولت است که در این‌صورت تنها گزینه روی میز برای سلطانی‌فر، برکناری توسط روحانی یا استعفاست. پس از صدور حکم 6.2میلیون یورویی FIFA در پرونده ویلموتس علیه فدراسیون فوتبال، نمایندگان ملت درخواست استیضاح سلطانی‌فر، وزیر ورزش را امضا کردند. مجلس حالا سراغ 2وزیر کلیدی دولت رفته است؛ زنگنه و رحمانی‌فضلی. زنگنه از وزرایی است که مخالفان زیادی میان اصولگرایان دارد. رحمانی‌فضلی هم گرچه در مجلس قبل به سهمیه ریاست مج
لس به دولت معروف شده بود، اما کمتر از زنگنه زیر تیغ نبود. در چند ماهی که مجلس جدید آغاز به‌کار کرده، تقریبا پای همه وزرای روحانی به مجلس باز شده است. مثلا آقاتهرانی، دبیر‌کل جبهه پایداری در روز ثبت‌نام مجلس یازدهم، گفته بود: «نباید وضعیت دولت و مجلس به‌گونه‌ای باشد که مردم فریادشان بلند شود. مجلس باید داد و فریاد بزند و وزرا را به خط کند و اگر نشد، آنها را تغییر دهد».
1ـ بیژن زنگنه
بیژن زنگنه، وزیر نفت، بارها با انتقاد شدید اصولگرایان مواجه شده است. همزمان با افزایش قیمت بنزین، احمد امیرآبادی، نماینده قم در مجلس دهم، از جمعآوری ۵۰امضا برای استیضاح زنگنه خبر داده بود. او اکنون در مجلس یازدهم هم حضور دارد. ابراهیم رضایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم گفته مدیریت زنگنه در سال‌های گذشته باعث بروز مشکلات و وارد شدن خسارت‌های زیادی به صنعت نفت کشور شده است. نماینده‌های پیگیر طرح استیضاح معتقدند خام‌فروشی نفت بدترین استفاده از منبع باارزش نفت بود و باید ساخت پالایشگاه و تبدیل نفت به فراورده نفتی و ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال در دستور کار وزارت نفت قرار می‌گرفت.
2ـ عبدالرضا رحمانی‌فضلی
مجلسی‌ها طرح استیضاح رحمانی‌فضلی را هم کلید زده‌اند. زیر این طرح امضای سیدناصر موسوی‌لارگانی، نماینده فلاورجان و عضو هیأت‌رئیسه مجلس هم به‌چشم می‌خورد. «بی‌تدبیری در ماجرای افزایش قیمت بنزین در آبان‌ماه ۱۳۹۸» و «بی‌ضابطگی در انتخاب استانداران و فرمانداران و استفاده از افراد ناکارآمد و ضعیف در مدیریت استانداری‌ها و فرمانداری‌ها، بی‌کفایتی در مدیریت بحران (به‌عنوان نمونه زلزله کرمانشاه، سیل‌های گلستان، خوزستان و لرستان)» از‌جمله محورهای این استیضاح اعلام شده بود. ماه پیش هم که وزیر کشور به مجلس فراخوانده شد، اردشیر مطهری، نماینده گرمسار، وزیر کشور را عامل اتفاقات آبان ۹۸ خواند و گفت باید در دادگاه محاکمه شود. این در حالی است که در آذر ۹۸، یعنی دوره مجلس دهم نیز بحث استیضاح وزیر کشور مطرح بود. در آن مقطع ۳۹نماینده مجلس دهم خواستار استیضاح وزیر کشور به‌دلیل عملکرد او در ناآرامی‌های آبان شدند.
3ـ محمدجواد ظریف
محمدجواد ظریف که گفته می‌شد برای مدتی به جلسات هیأت دولت نمی‌رود، سوژه مناسبی برای شایعات مرتبط به استعفا است. ظریف که چندبار از اقدامات مختلف علیه وزارتخانه‌اش گلایه‌مند شده بود، حالا با ناراحتی‌اش نسبت به دیدارهای اسد در تهران و نامه گلایه‌آمیزش به رهبری نسبت به پخش سریال «گاندو» و تخریب تصویر وزارت امورخارجه ایران در ذهن مردم همچنان از گزینه‌هایی است که نگرانی استعفایش وجود دارد.
4ـ محمد شریعتمداری
اصرار دولت بر تشکیل وزارت بازرگانی از سال۱۳۹۷ آغاز شد. با وجود بسته شدن پرونده تفکیک وزارت صمت در مجلس دهم و بلاتکلیفی سکان وزارتخانه صمت، همچنان صحبت‌ها نشان می‌دهد دولت بر تشکیل وزارت بازرگانی اصرار دارد. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، می‌گوید: «برای وزارت صنعت، معدن و تجارت، یک‌نفر به مجلس معرفی خواهد شد. وزارت صمت در گذشته از 4 وزارتخانه-وزارت صنایع سنگین، وزارت صنایع، وزارت معادن و وزارت بازرگانی- تشکیل می‌شد و اکنون یک وزارتخانه شده است. ما از ابتدا بر تفکیک وزارت بازرگانی تأکید داشتیم، اگر 3وزارتخانه دیگر ادغام باشند حرفی نیست، اما جنس وزارت بازرگانی از جنس دیگر است». این اظهارنظر رئیس دفتر روحانی نشان داد دولت همچنان از بسته‌شدن پرونده تفکیک وزارت صمت از سوی بهارستان‌نشین‌ها گلایه دارد. اگر چنین اتفاقی بیفتد شریعتمداری احتمالا از گزینه‌های وزارت بازرگانی خواهد بود. او که پس از انتخابات به سمت معاونت اجرایی رئیس‌جمهور بازگشت، احتمال دارد در این سال آخر با چهره دیگری در دولت ظاهر شود.
5ـ کاظم خاوازی
علی خضریان در نشست علنی مجلس شورای اسلامی پس از سخنرانی کاظم خاوازی، وزیر جهادکشاورزی، از او درباره سؤال ملی «علت حذف ردیف اعتباری خودکفایی گندم از سال۹۴ تاکنون و انحصار واردات گندم برای افراد خاص چیست؟» به‌صورت مشروط قانع شد. اما گفت که اگر وزیر جهادکشاورزی و معاونان تا 2هفته دیگر پاسخگوی وضع نابسامان بازار نباشند، وزیر را استیضاح خواهند کرد.
6ـ محسن حاجی‌میرزایی
ولی اسماعیلی، نماینده مجلس درباره استیضاح وزیر آموزشوپرورش در صفحه توییترش نوشت: استیضاح وزیر آموزشوپرورش کلید خورد. او شتابزدگی در بازگشایی مدارس، بدون تامین زیر ساخت‌ها، خصوصا در مناطق محروم را به استقبال کرونا رفتن دانست. اسماعیلی گفت: «ایران فقط ولنجک نیست که آقازاده‌های حضرات غرق در بهترین امکانات‌هستند؛ دانش‌آموزان مناطق محروم حتی آب برای شستن دست ندارند! منتظر سؤال و استیضاح باشید». این در حالی است که مهدی اسماعیلی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی گفت: «این موضوع را بعضی نمایندگان مجلس میان خودشان عنوان کرده‌اند و فعلا طرح استیضاح وزیر آموزشوپرورش در صحن مجلس دست به‌دست نشده و فقط نظر یکی دو نفر از نمایندگان بوده، زیرا در بازگشایی مدارس ناهماهنگی وجود داشته و نمایندگان به این مسئله معترض بودند و به همین‌خاطر بحث استیضاح وزیر را مطرح کردند، اما اینکه به شکل رسمی جمعآوری امضا برای استیضاح انجام شود، اینطور نبوده و به‌صورت انفرادی این بحث مطرح بوده است». با این حال چون هنوز وضعیت مدارس به روند ثابتی نرسیده است، این احتمال در مجلس تقویت می‌شود.
کابینه شایعه‌ها
احتمال جابه‌جایی، استیضاح و برکناری چه وزرایی در هیأت دولت وجود دارد؟
در همینه زمینه :
