کمربند تخریب بر گردن سبلان

 سیدمحمد فخار ـ خبرنگار



  تقریبا کار تمام است و به‌زودی باید منتظر آگهی‌های فروش زمین در اراضی سومین قله مرتفع ایران باشیم. «کمربند طلایی» عنوانی است که استانداری اردبیل برای پروژه انتخاب کرده تا جاده‌ای آسفالته را به بالاترین حد از بام اردبیل بکشاند.
اطلاعات رسیده به همشهری نشان می‌دهد به بهانه ساخت کمربند طلایی بر قله‌ سبلان، تاکنون مسیر جاده‌ خاکی به 4000متر از 4811متر ارتفاع قله فراهم شده است و این یعنی حدود 80درصد مسیر با عرض 14متر زیرسازی شده و در عین حال حدود 25درصد جاده‌سازی‌ در بالاترین بخش قله باقی‌مانده نیز به‌زودی تکمیل خواهد شد. با وجود تداوم اعتراض رسانه‌های محلی و تشکیل پویش‌های مردمی در شبکه‌های اجتماعی که برای نجات دامنه‌های کوه سبلان فریاد می‌زنند، استانداری به‌شدت پیگیر طرح کمربند طلایی سبلان است و هر روز کار تخریب دامنه‌های کوه ادامه دارد.

قله‌های نگرانی و ورود دستگاه قضا
قله‌ها و کوه‌های ایران طی سال‌های اخیر به مهم‌ترین موضوع نگرانی و حساسیت مردم تبدیل شده‌اند. پس از ماجرای جاده‌کشی بر کوه دماوند به‌دلیل تسهیل دسترسی و احداث جاده بر کوه الوند به بهانه توسعه و رونق گردشگری، حالا نوبت به آسفالت کردن کوه سبلان رسیده است. خبر احداث جاده آسفالته عریض بر پیکر سومین قله مرتفع کشور، موجی از نگرانی‌ها را در میان فعالان محیط‌زیست و حافظان میراث‌طبیعی ایجاد کرده است.
با این حال همین هفته گذشته خبر رسید که دستگاه قضایی استان اردبیل به پرونده جاده‌کشی در کوه سبلان وارد شده است و ناصر عتباتی، رئیس‌کل دادگستری استان اردبیل در این‌باره اعلام کرد که در پی اعتراض فعالان محیط‌زیست و سازمان‌های مردم‌نهاد و درخواست آنها از دستگاه قضایی استان درخصوص مقابله با جاده‌کشی در کوه سبلان، دستگاه قضایی در حال پیگیری این پرونده است. به گفته این مقام قضایی، با توجه به اهمیت و حساسیت این موضوع و ضرورت حفاظت از محیط‌زیست و منابع طبیعی استان، به‌ویژه حفاظت از کوه سبلان، ابعاد مختلف این پرونده و ضرورت احداث جاده و اجرای یک پروژه سرمایه‌گذاری بررسی خواهد شد و بعد از بررسی پرونده، نتایج به اطلاع عموم خواهد رسید و بی‌شک صیانت از منابع طبیعی و محیط‌زیست اولویت دستگاه قضایی است.

جزئیات طرح
طرح کمربند طلایی سبلان عنوانی است که استانداری اردبیل برای این طرح انتخاب کرده است. بر مبنای اطلاعات اعلامی، قرار است این طرح سرمایه‌گذاران را به منطقه بکشاند و سرمایه‌گذاری در این منطقه صرفا به طرح‌های مهم جاذب گردشگر محدود خواهد شد. حتی این نهاد اعلام کرده که به طرح‌هایی چون استحصال معدن که سبب تخریب طبیعت پیرامون کوه سبلان می‌شود، مجوز نخواهد داد تا منظر طبیعی و بکر منطقه حفظ شده و تنها طرح‌های گردشگری در این منطقه اجرا شود. اما مشخصا جاده‌ای با عرض ده‌ها متر خود بزرگ‌ترین عامل تخریب سبلان خواهد بود و به‌زودی باید منتظر فروش زمین‌ها و ویلاسازی اطراف این قله ارزشمند باشیم.

پیش‌بینی تخریب گسترده سبلان
پروژه جاده‌کشی در سبلان در شرایطی انجام می‌شود که تاکنون هرجا مسیر تردد انبوه فراهم شده، چیزی جز تخریب و از بین بردن منابع طبیعی عاید آن منطقه نشده و هم‌اکنون نگرانی‌های جدی برای آینده سومین قله بلند ایران وجود دارد. جواد نظامدوست، عضو انجمن کوهنوردی ایران و رئیس سابق انجمن غار و غارنوردی ایرانیان، دراین باره به همشهری می‌گوید:‌ اعتراض ما دیگر نوشدارو بعد از مرگ سهراب است. کوه‌ها و قله‌هایشان، مهم‌ترین منابع آب ایران هستند که در تغییرات آب‌وهوایی به کمک کشور می‌آیند. پس هر تخریب در این عرصه‌ها تخریب زندگی در کشور خواهد بود. باید دید چگونه مسئولان به‌خود اجازه می‌دهند که به چنین منطقه بکری که برای ثبت جهانی آن، سال‌ها تلاش شده، نگاه اقتصادی داشته باشند؟ 
نظامدوست تأکید کرد: در سبلان یک پیست اسکی وجود دارد و با احداث این کمربند، آلودگی‌های فراوانی در 2سوی جاده احداث شده به سبلان سرازیر می‌شود که دست‌کم 50متر اطراف جاده را از هر طرف نابود می‌کند. حتی خرید و فروش زمین‌های اطراف جاده به‌راحتی انجام خواهد شد و هیچ مخالفتی از سوی منابع طبیعی با این اقدام هم نمی‌تواند راهگشا باشد.
این فعال حفاظت از کوه‌ها و غارهای ایران، می‌افزاید: باید همه مطلع شوند که قبل از فکر برای ایجاد چنین فضایی با شعار گردشگری، باید مطمئن باشیم که همه شهرها و روستاهای اطراف را از بین می‌بریم و جاده‌سازی با چنین عرضی و با چاشنی آسفالت، قطعا تهدید جدی علیه منابع طبیعی سبلان به شعاع گسترده خواهد بود. 


 مکث
ثبت جهانی سبلان در ابهام

18سال از قرارگیری قله سبلان در فهرست موقت ثبت جهانی می‌گذرد و قرار بود پرونده این منطقه بکر و ارزشمند برای بررسی در مرحله ثبت جهانی در اولویت قرار گیرد، اما این کمربند همه‌‌چیز را نابود خواهد کرد. البته استانداری اردبیل اعلام کرد: «با تکمیل این مسیر و اتصال سردابه به سرعین، کمربند طلایی سبلان تکمیل شده و گامی اساسی در مسیر ثبت جهانی کوه سبلان برداشته خواهد شد.» اما نباید فراموش کرد که هر نوع دخل و تصرف در سبلان پرونده ثبت جهانی این میراث طبیعی ایران را از دستور کار یونسکو خارج خواهد کرد.