شاهسون‌ها مرتع می‌خواهند

  مرضیه ثمرحسینی  

در دوره قاجاریه، مراتع دشت مغان و سبلان خالصه دولتی بودند. بر اساس ادعای شاهسون‌ها، این اراضی دست‌کم 400 سال به عنوان مرتع در تصرف این ایل بوده است. در سال1304 قمری، مقارن سلطنت ناصرالدین‌شاه، مراتع مذکور قطعه‌بندی و جهت تعلیف اغنام و احشام به ایل شاهسون اختصاص یافت. دولت در ازای این واگذاری از شاهسون‌ها حق‌المرتع دریافت می‌کرد. 
سیاست رضاشاه در قبال این اراضی متفاوت از قبل بود. در سال1314 شمسی از طرف کمیسیون اعزامی، این مراتع مجدداً قطعه‌بندی و به شرط عمران و آبادی و تخته قاپو(یکجا‌نشین)شدن، به ایل شاهسون واگذار شد. با توجه به اجرانشدن شروط تعیین‌شده، دولت در سال1322 نسبت به ثبت عمومی این اراضی اقدام و تجاوز اشخاص به مراتع و قشلاقات دولتی را ممنوع کرد. در این راستا، اداره ثبت شهرستان اردبیل ملزم شد از قبول ثبت مراتع به‌نام اشخاص خودداری کند. در سال 1330، در شرایطی که دولت استفاده از این اراضی را برای عشایر ممنوع کرده و بحث ثبت عمومی آنها را نیز به تأخیر انداخته بود، عشایر شاهسون نسبت به این بلاتکلیفی و عدم واگذاری مراتع دست به تحصن زدند. این تحصن که در تلگرافخانه اردبیل رخ داد، دولت را به واکنش واداشت. مکاتبات استانداری و اداره ثبت آذربایجان نشان می‌دهد مسئولین امر در پی برطرف کردن مشکل عشایر شاهسون بودند، با این‌حال حل این مشکل چندین سال به طول انجامید. 
 منبع: اسناد آرشیو ملی ایران، پرونده 5570/290