![دولتیها](/img/newspaper_pages/1399/06-shahrivar/29/laee/04-20.jpg)
دولتیها
شکلگیری اداره کل هنرهای زیبا
![دولتیها](/img/newspaper_pages/1399/06-shahrivar/29/laee/04-20.jpg)
حسین عصاران
در بهمن سال۱۳۲۹ وقتی «اداره کل هنرهای زیبا» به ظاهر درون ساختار وزارت «فرهنگ» (اما در واقع مستقل از آن) شکل گرفت، مهرداد پهلبد (شوهر شمس پهلوی و برادرزاده غلامحسین مینباشیان) این امکان را یافت تا برای اداره تحت نظرش ردیف بودجهای مستقل و با اهداف مشخص دریافت کند. پیش از این، همه شئون هنر دولتی به هنرستان موسیقی و یک مجموعه کوچک مربوط به صنایعدستی و یک ارکستر سمفونیک نیمه تعطیل خلاصه میشد که ذیل اداره «صنایع مستظرفه» اداره میشد؛ اما با ۱۵۰هزار تومان «عطیه ملوکانه» و سپس تصویب ردیف بودجه مشخص، دوره یکهتازی و صاحباختیاری مهرداد پهلبد بر گستره هنر ایران آغاز شد و با تشکیل وزارت «فرهنگ و هنر» در ۱۳۴۲ رسمیت و تا انقلاب سال۱۳۵۷ ادامه یافت. نقطه عطفی مهم برای کلیت هنر و در نتیجه موسیقی که جدا از سر و سامان گرفتن وضعیت ارکستر سمفونیک یا شکلگیری ارکسترهای پنجگانه هنرهای زیبا، به شکلگیری رقیبی جدی و همیشگی بر سازمان رادیو (و سپس رادیو و تلویزیون) و از آن مهمتر نیرویی پس زننده برای هنر مستقل غیرحکومتی انجامید. در چنین ساختاری معنای «هنرمند دولتی» و «هنر دولتی» یارگیری گستردهای کرد و در ادامهاش سانسور هم روندی سیستماتیک یافت.
پیشنهاد: پروژه تاریخ شفاهی ایران در «بنیاد مطالعات ایران»؛ گفتوگو با مهرداد پهلبد، ۱۹۸۴