صبور باشید و نظاره‌گر

خدیجه نوروزی ـ روزنامه‌نگار



افت شدید قیمت سهام شرکت‌ها و همچنین شاخص بورس موجب شده تا عده‌ای از سهامداران و تازه‌واردان به بازار سرمایه دست به اشتباه اول که همان فروش سهام است بزنند که چنین رفتارهای هیجانی‌ای نشات‌گرفته از ضعف در تحلیل بازار است که در اکثر موارد جز ضرر و زیان چیزی برایشان در پی نداشته است. اما باید دید در بازار نزولی و یا در بازار متعادل، سهامداران چه باید بکنند که منجر به اشتباه دوم و در نهایت متضرر شدنشان نشود.

نگاه بلندمدت به بورس داشته باشند
علی رحمانی ـ کارشناس بورس



اولین نکته‌ای که هر سهامداری لازم است به آن توجه کند این است که بر اساس جو بازار تصمیم نگیرد. هر سرمایه‌گذاری برای یک خرید مناسب و ارزنده‌ای باید وضعیت شرکت مورد‌نظر را رصد کند. از سویی دیگر افراد برای جلوگیری از اشتباه و خطا قبل از اجرایی کردن هرگونه تصمیمی با کارشناسان و مشاورانی که در شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و کارگزاری‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری حضور دارند مشورت کنند و دقت بیشتری در خرید و فروش‌ها به خرج دهند و در نهایت تصمیم منطقی بگیرند. چون نمی‌توان به سهامداران گفت در زمانی که بازار نزولی است یا شاخص منفی است سهام‌شان را بفروشند یا نگه دارند؛ چون ممکن است کسی خرید خوبی انجام داده باشد و ماندنش در این شرایط به نفعش باشد و دیگری ممکن است سهمی را در قیمت‌های بالا خریداری کرده باشد و انتظاری نباشد که به همان قیمت برگردد؛ بنابراین باید یک جابه‌جایی در پرتقوی خود داشته باشد تا بتواند جلوی ضرر و زیان را بگیرد. اما واضح است که کسانی که وارد بورس می‌شوند باید سرمایه‌گذاری بلندمدت را مدنظر داشته باشند گرچه در زمان انتخاب یک سهم باید یک‌سری متغیرهای بنیادی لحاظ شود. صرفا فقط به‌دنبال این نباشیم که تحت هر شرایطی در صف خرید یا فروش قرار بگیریم.


با نوسانات همراه نشوند
حسن قاسمی ـ مدیرعامل کارگزاری آینده‌نگر خوارزمی



زمان‌هایی در بازار بورس هست که ضرورتی ندارد سهامداران مدام خرید و فروش کنند. گاهی لازم است هیچ اقدامی نکنند و فقط نظاره‌گر باشند. نباید با هر نوسانی، چه منفی و چه مثبت، اقدام به خرید یا فروش سهم کرد. ماهیت بورس سرمایه‌گذاری بلندمدت است؛ بنابراین باید در این بازار صبور بود و حوصله به خرج داد و کمتر مرتکب اشتباه شد. نگاه کوتاه‌مدت قطعا منجر به رخداد اشتباهات زیادی می‌شود و ممکن است سرمایه‌ها را بر باد دهد. رفتارهای هیجانی، جو عمومی بازار را نیز به‌هم‌می‌ریزد تا جایی که معاملات دیگر ماهیت واقعی ندارند و مطابق با اصول بنیادی و تحلیلی نمی‌توان بازار را تحلیل کرد.


سهم‌ها را به سهام ارزنده تبدیل کنند
حمید میر‌معینی ـ کارشناس بورس



خرید با قیمت‌های بالا و در نظر نگرفتن ریسک بازار، از اشتباهاتی است که برخی سهامداران مرتکب آن می‌شوند. سهام‌ها در بازار بورس 2مدل هستند؛ بخشی سهام ارزنده‌ای هستند که متناسب با افت بازار افت پیدا کرده‌اند ولی هنوز انتظار برای برگشت آنها وجود دارد و روند رو به مثبت را مجددا طی می‌کنند ولی اینکه دوباره بتوانند قیمت‌های قبلی را لمس کنند دیگر در کوتاه‌مدت وجود ندارد. چنین انتظاری حداقل در یک بازه دو یا سه‌ماهه خیلی منطقی نیست. بخش دوم بازار، متعلق به سهم‌های متوسط و کوچک است که دور از ارزش واقعی‌شان شیب صعودی قیمت‌ها را تجربه کردند که در شرایط موجود بازار به‌نظر می‌رسد با افت قیمتی بیشتری مواجه باشند. احتمالا برخی از سهم‌های صنایع کوچک و متوسط نیز با افت مواجه خواهد شد. اما به‌طور کلی در نگاه میان‌مدت بالای 6‌ماه و بلندمدت بالای یک سال؛ اکثر سهم‌ها دوباره بر‌می‌گردند. بنابراین صعودی شدن شاخص‌ها و قرار گرفتن روی شیب صعودی و کسب سود نیاز به کمی ماندگاری دارد و صبر و حوصله می‌طلبد. توصیه می‌کنم افراد سهم‌هایشان را به سهام ارزنده تبدیل کنند که معمولا هم از سهم‌های بزرگ و شاخص‌ساز و پرمعامله هستند یا اینکه روی سهم‌های موجودشان نگاه بلندمدت‌تری داشته باشند. با توجه به مشاوره‌هایی که می‌گیرند سهم‌هایی را نگه‌دارند که عوامل بنیادی از جمله قیمت‌های بازارهای جهانی، اثرات سیاستگذاری‌های اقتصادی دولت، اثرات کاهش ریسک سیاسی یا بهبود اوضاع سیاسی داخلی و بین‌المللی روی آن سهم‌ها تأثیر‌گذار است.

باید بدون هیجان انتخاب خوبی داشته باشند
ولید هلالات ـ کارشناس بورس



هر روند صعودی که هر کسی در هر بازار سرمایه‌گذاری تجربه می‌کند باید این اطمینان را داشته‌باشد که نمی‌تواند همه سود را برای خود نگه‌دارد و حتما بخشی از آن سود را به همان بازار پس‌می‌دهد. اما در این بین موضوع مهم این است که ما بتوانیم تشخیص دهیم که بازار چه روندی دارد. اگر روند صعودی است لازم نیست تلاش کنیم که نقاط بالای بازار را بفروشیم و پایین‌تر را بخریم چون معمولا این شناسایی سخت است و امکان پذیر نیست.
در بازارهایی که روند صعودی شیب تندی دارد معمولا شما هر سهامی که بخرید سود می‌کنید. در بازارهایی که متعادل هستند بعضی سهم‌ها بازده مثبت و برخی بازده منفی دارند. در بازه‌هایی که شدیدا صعودی هستند ملاک سرمایه‌گذاری باید مسائلی مانند تجدید ارزیابی باشد و بررسی اینکه شرکت دارایی‌های زیاد و ارزش جایگزینی بالایی داشته و پرسود باشد. در بازار متعادل مانند بازار اکنون، معمولا شرکتی سود بهتر و مطمئن‌تری می‌دهد که پشتوانه سودآوری مناسب دارد؛ به‌عنوان مثال شرکت‌هایی که محصول صادراتی زیادی دارند و درآمد ارزی‌شان بالاست و در مجامع تقسیم سود بالایی دارند. بنابراین بهتر است در این بازار، سهامداران پرتقوی خود را اصلاح کنند و به سمت شرکت‌هایی بروند که از اساس سودآوری مناسب دارند. همچنین دید به بازار باید بلندمدت باشد و در این مدل حداقل 3ماه، برخلاف مدلی که بازار سود بالایی دارد و روند صعودی است که دیدگاه خیلی کوتاه‌مدت است. افراد در کوتاه‌مدت باید سعی کنند بدون هیجان انتخاب خوبی داشته باشند چون قرار است که با آن سهم مدت طولانی بمانند برخلاف رالی‌های صعودی قوی که شما سهمی را برای بازه زمانی خیلی کوتاه می‌خرید، خرید با دید طولانی‌مدت لزوما خیلی نیاز به بررسی ندارد. اما زمانی که روند مانند هم‌اکنون متعادل است باید وقت بیشتری گذاشت و انتخاب بهتری کرد. گاه ممکن است تصمیم‌گیری چندین روز زمان ببرد چون هیجان بازار بالاست و موجب می‌شود افراد اغلب انتخاب بدی بکنند.