محال شدن تنفس در پایتخت

احسان بهرام غفاری 

جریان مردمان پایتخت که از بیماری‌های تنفسی رنج می‌بردند، موضوعی بود که سال‌های سال، بیماران و مردگان زیادی برجای می‌گذاشت و چاره‌ای هم نداشت تا 10سال بعد بیماری تنفسی جدی شد و تهران را شهر سل‌گرفتگان نام نهادند. دکتر مسیح دانشوری که آن ‌زمان در بیمارستان‌های دولتی به‌شکل جدی بر این بیماران نظارت داشت، سال1315 اعلام کرده بود از هر 50نفر بیماری که نزد من می‌آیند، 45نفر قطع به‌یقین بیماری تنفسی دارند و 5نفر مابقی هم سل گرفته‌اند. 10سال بعد، یعنی در سال1325 که خبرنگار روزنامه اطلاعات به او مراجعه کرده بود، از قول دانشوری نوشت: «از هر 50نفری که معاینه می‌کنم، 45نفر به سل آلوده‌اند». خبرنگار در ادامه مصاحبه‌اش، شرح بازدیدی از بیمارستان تازه‌تاسیس بوعلی را نوشت که «مسلولان پایتخت به‌زحمت در آن تنفس کرده، سرفه امان‌شان را بریده و در انتظار مرگ نشسته‌اند». از دلایل ازدیاد سل در آن روزگار، ‌آسفالت‌‌نبودن خیابان‌ها و خاکی‌بودن معابر بود که هر جنبنده زنده یا وسیله‌ای از آن رد می‌شد، حجم زیادی خاک را به‌درون ریه افراد وارد می‌کرد و تنفس آنها را به‌شماره می‌‎انداخت. از طرف دیگر آنها هم که وسیله نقلیه داشتند، همان وضع را داشتند و به قول یکی از آنها، دل و روده‌ای برایشان روی این خیابان‌ها نمانده بود.