گزارش از مسکو
گزارش محرمانه مظفر فیروز به احمد قوام؛ نخستوزیر
بعد از تغییر سیاست احمد قوام در برابر شورویها، آنها که میدیدند با خروج ارتش سرخ از ایران عملا، دولتهای تجزیهطلب را نیز از دست دادهاند و سیاستشان در ایران به شکست رسیده است در ملاقات با دیپلماتهای ایرانی در مسکو نسبت به تغییر روش نخستوزیر بهشدت گلهمند بودند. در این سند که متن مذاکرات مدیرکل شرق وزارت امورخارجه شوروی با مظفر فیروز، سفیر ایران در مسکو است نکات بسیار جالب توجهی وجود دارد. در ابتدا سفیر ایران را بهتر بشناسیم. مظفر فیروز، پسر بزرگ نصرتالدوله فیروز وزیر قدرتمند در کابینههای مختلف عصر قاجار و اوایل حکومت رضاشاه است که البته از موافقین ابتدایی او بود که در نهایت در زندان به دست عوامل حکومت پهلوی اول کشته شد.
به همین دلیل مظفر فیروز با خاندان پهلوی پدرکشتگی خاصی داشت به طبع او نوه عبدالحسین میرزا فرمانفرما معروف هم بود. بعد از سقوط رضاشاه او از کسانی بود که بهشدت ضد شاه تبعید شده تبلیغ کرد و به نوعی در برابر دربار قرار گرفت. مظفر فیروز در سالهای بعد در تلاشهای متعدد و با دولتهای مختلف به احمد قوام پیوست و همراه او شد. در همین سالها در سیاست قوام با شوروی از همکاران نزدیک او بود و بهدلیل اینکه پسر برادر مریم فیروز همسر نورالدین کیانوری از رهبران حزب توده بود با نوعی زمینههای آشنایی و ائتلاف تودهایها با قوام را ایجاد کرد. او بعد از اینکه مدتی به وزارت گمارده شد بهعنوان سفیر به مسکو رفت تا بهدلیل روابط گذشته خود در تلطیف روابط با شورویها بکوشد. در گزارشی که میخوانید او شرح یکی از دیدارهایش را با مقامات شوروی به نخست وزیر احمد قوام میدهد: «آذر سیلین مدیرکل قسمت شرق وزارت امورخارجه شوروی ملاقات و متجاوز از یکساعت با مشارالیه مذاکره نمودم. بهطور کلی از وضع ایران بهشدت ناراضی بود و اظهار داشت که معلوم است که انگلیسیها در امور داخلی ایران مداخله مینمایند و از روش جناب اشرف (منظور نخستوزیر احمد قوام است که با این لقب خوانده میشد.) و علت تغییر سیاست را میپرسید. در جواب به ایشان گفتم که به هیج وجه حضرت اشرف تغییری در روش دوستی و مودت با اتحاد جماهیر شوروی نداده است و اینجانب را مأمور فرمودهاند که به مقامات رسمی شوروی اطمینان دهم ایشان بههیچ وجه سیاست خود را تغییر نداده و نخواهد داد. در جواب اظهار داشت که وضع فعلی ایران و اعمال دولت جناب اشرف با این اظهارات تطبیق نمیکند. البته تذکرات کافی داده شد. ولی باید به عرض برسانم نسبت به وضع فعلی ایران در بدبینی کامل در محافل رسمی اینجا حکفرما است.»
این نامه محرمانه در تاریخ 7آذر 1325 نوشته شده است. مظفر فیروز یک سال بعد از اینکه دولت قوام سقوط کرد از سفارت ایران در مسکو عزل شد و برای همیشه به اروپا رفت و ضد محمدرضاشاه در مطبوعات غربی مطلب مینوشت.