ماجرای مهر

حمیدرضابوجاریان- خبرنگار

همه آنچه در کیسه پس‌اندازشان داشتند برداشتند و به امید خانه‌دار‌شدن راهی پرند شدند. امیدشان به خانه‌های با نمای زرد و نارنجی بود که روزی بشود سقف بالا سرشان تا زدن یک میخ به دیوار آن هم بدون ترس از اخم صاحبخانه برایشان یک آرزو نشود؛ خانه‌هایی که قرار بود ارزان‌قیمت و به اندازه دخل و خرجشان خیلی زود ساخته شود. اما خیلی زود معنایش معادل یک دهه شد؛ یک دهه‌ای که برای هر کدام از متقاضیان مسکن مهر پرند که هنوز خانه‌هایشان را تحویل نگرفته‌اند،به اندازه 100‌سال انتظار است. خیلی‌هایشان دیگر رمق پیگیری چرایی ساخته نشدن خانه‌هایشان را ندارند و اظهارات گاه و بی‌گاه مسئولان که خبر از بسته شدن پرونده مسکن مهر در ماه‌های آینده را می‌دهند هم کمکی به بهبود حال و روزشان نمی‌کند. بارها وعده شنیده‌اند و بی‌عملی دیده‌اند. جایی میان فاز‌های 5و 6پرند در نزدیکی برج‌هایی که به کوزو معروف است، برخی مالکان منتظر مسکن مهر، به اجاره‌نشینی افتاده‌اند. برخی‌شان از پنجره خانه‌هایی که اجاره کرده‌اند، واحدهای نیمه‌کاره‌شان را در فاز 6نگاه می‌کنند؛ خانه‌هایی خاکستری که از خانه بودن فقط اسکلتی بر بدن دارند و دیگر هیچ ندارند؛ نه آبی، نه برقی، نه گازی و نه حتی راه دسترسی مناسبی. با این حال، همین اسکلت‌های توخالی آخرین امیدشان به خانه‌دار شدن است. گرانی مسکن و صرف همه پس‌اندازشان برای بالا بردن ساختمان نیمه‌کاره، باعث شده نه راه پس داشته باشند؛ نه راه پیش. امید به خانه‌هایی که ساخته نشده در حال فرسوده شدن است، تنها کاری است که از دستشان برمی‌آید و جز این چاره‌ای دیگر ندارند.
بیشرشان عیالوارند. بینشان تا دلت بخواهد کارگر و کارمند هست که دنبال رؤیای خانه‌دار شدن بار سفر به پرند در30کیلومتری تهران بسته‌اند و در آن ساکن شده‌اند. شهری که فکر می‌کردند خیلی زود قرار است در آن خانه‌دار شوند و تحمل چند‌ماه اجاره‌نشینی در واحدهای نوساز و ارزان‌قیمتش به بهای صاحبخانه شدن می‌ارزید. اینطور شد که تعداد آنهایی که چنین فکر می‌کردند در پرند زیاد شد. خانه‌ها و برج‌ها یکی پس از دیگری از روی زمین بالا رفتند و امید به خانه‌دار شدن را با بالا رفتنشان بیشتر و بیشتر کردند. اما روزهای خوش و رؤیای خانه‌دار شدن خیلی زیاد طول نکشید آنهایی که خوش‌شانس بودند زود به خانه‌های خود رسیدند. اما چند هزار متقاضی وارد ماراتنی شدند که قرار نبود به این زودی‌ها تمام شود. خانه‌ها به‌دلیل تورم و بی‌توجهی مسئولان به ساخت خانه‌ها و پاسخگو کردن سازندگان باعث شد، دوندگی هزاران متقاضی مسکن مهر در پرند تازه آغاز شود؛ دوندگی‌ای که نزدیک یک دهه است آغاز شده و هر بار با تعیین زمانی برای زدن سوت پایان ساخت خانه‌ها، دونده‌ها امیدوار به‌سامان گرفتن زندگی‌شان می‌شوند؛ زندگی‌هایی که به‌نظر می‌رسد برخی از آنها به‌دلیل خلف وعده‌ها از بین رفته یا در آستانه از بین رفتن است.

حکایت تلخ خانه‌های مهر
خانه‌های مسکن مهر در فازهای 6گانه طراحی شده است. خیلی از خانه‌ها در فازهای یک تا 5ساخته و تحویل شده است. هر از چندی هم خبر می‌آید که تعدادی از واحدها آماده تحویل است و مردم برای تحویل گرفتن واحد خود به کارگزاری مسکن مهر بروند. برای همین است که جلوی کارگزاری‌ای که وسط بیابان در دورافتاده‌ترین بخش شهر است، همیشه جمعیت موج می‌زند. حتی در کرونا و با وجود همه هشدارها و توصیه‌ها برای خودداری از حضور گروهی برای تحویل واحدهای مسکن مهر. عده‌ای هستند که برای تحویل کلید واحدشان آمده‌اند و خوشحال از پایان انتظار چند ساله‌اند و برخی دیگر، خسته از طولانی شدن ساخت مسکن‌شان، عطای خانه‌دار شدن را به لقایش بخشیده‌اند و برای فروختن ملک به متقاضی و زدن اسناد 5برگی سند واحد ساخته نشده به خریدار تازه نفس آمده‌اند. برخی هم هستند که کارشان رفت‌وآمد و پرسیدن این سؤال است که چرا خانه ما را نمی‌سازید و تحویل نمی‌دهید؟ سؤالی که البته جواب روشنی هم ندارد. حسین صادقی یکی از همین افراد است. او ۱۱ سال قبل با زهرا ازدواج کرده‌است. 5 سال قبل ازدواج با او که دخترخاله‌اش است سرکار رفت و دستش توی جیب خودش بود تا خرج زندگی مشترکشان  را جور کند. از شرکتی که در آن کار می‌کند راضی است و از آن راضی‌تر از حاج آقا وحیدی. صاحب شرکت که اگر نبود او پول پیش لازم برای ثبت‌نام و پیش‌خرید مسکن مهرش را نداشت که بدهد. پس‌اندازشان بعد از ازدواج کفاف پول ثبت‌نام مسکن مهر در پرند را نمی‌داد. داستان ثبت‌نام مسکن مهرش در پرند جالب است. او خودش را با این ثبت‌نام هم نمک‌گیر حاج آقا وحیدی می‌داند هم زندگی؛«2سال از ازدواجم گذشته بود که گفتند می‌توانم برای مسکن مهر پرند ثبت‌نام کنم. رفتم و گفتند باید 6میلیون تومان آورده اولیه برای مسکن مهر بریزم. کل پس‌اندازم یک میلیون و 500هزار تومان بود. آن موقع حقوق‌ها کم بود و 6میلیون برای خودش کلی پول بود. صاحب کارم 4میلیون و 500هزار تومان به‌من وام داد و قرار شد قسطی از حقوقم کم کند. اینطوری پول پیش ثبت‌نام مسکن مهرم را در فاز 6که 75متر بود جور کردم». حسین و خیلی‌های دیگر از این اتفاق خوشحال بودند. ثبت‌نام کننده‌ها همه پس‌انداز سال‌های کارکردن‌شان را آوردند تا تبدیل به خشت‌هایی شود برای ساخت خانه. وقتی برای امضای قرارداد ساخت با سازنده رفتند قرار شد با ۴۰میلیون تومان واحدشان جمع شود. اما از آن یک سال وعده داده شده، 7سال گذشته است. خانه‌ای که قرار بود با آورده ۱۶ میلیونی حسین و وام ۲۵ میلیونی قرض‌الحسنه ساخته شود، بیشتر شبیه خانه‌ای روی آب شده است. پول‌ها پرداخت شد اما، اثری از خانه وعده داده شده نیست. جمع حسین و زهرا با گذشت این سال‌ها بزرگ‌تر شده و پسرشان که اسمش را امیر گذاشته‌اند به کانون خانواده اضافه شده است. امیر شش‌ساله است و سال دیگر باید به مدرسه برود. در شرایطی که هنوز مستأجرند و صدای صاحبخانه هر روز به بخت‌شان بلند.

وعده‌هایی برای سرگردانی
وضعیت خانه‌ای که پدر امیر با کمک دوست و آشنا پول ساختش را جور کرده درست مثل روز اول است؛ در حد اسکلت ساختمانی. این را زهرا رحمانی، همسر حسین می‌گوید. خسته از پیگیری‌های دنباله‌دارش از سازنده و شرکت عمران پرند و از جملات تکراری و رفتار سرد و گاه توهین‌آمیز متولیانی که گویا غم خانه به‌دوشی را تجربه نکرده‌اند. او به خانه‌هایی که ردیف به ردیف هم از روی زمین بالا رفته‌اند نگاه می‌کند و با حسرتی که در نگاهش موج می‌زند، می‌گوید:«دیگه پیر شدم از بس که رفتم و اومدم تا ببینم این خونه کوفتی رو کی می‌سازن و تحویلمون میدن». دلش حسابی پر است. حق هم دارد. حسین با قرض کردن کل آورده‌ای که باید برای ساخت خانه پرداخت می‌کرد پرداخت کرده اما، هر بار شرکت عمران پرند که قرار بود مدافع حقوق متقاضی و پیمانکار باشد، مطالبه جدیدی از او و خیلی‌های دیگر می‌کند. مطالبه‌ای در یک جمله؛«پول بیشتری به‌حساب بریزید». حسین کارد به استخوانش رسیده و نسبت به این کلمه حساسیت پیدا کرده است. برای همین است که زهرا پیگیر امور از شرکت عمران شده و دیگر نمی‌گذارد شوهرش مسئله را پیگیری کند. او می‌ترسد همسرش عصبانی شود و کاری دست خودش و دیگران بدهد. زهرا دلیل عصبانیت حسین را بدعهدی شرکت عمران و سازنده خانه می‌داند؛«دوسه سال قبل گفتند باید آورده بیشتری بیاوریم و گفتند پول بدهید خانه را تحویل می‌گیرید». با این وعده، حسین پراید زیرپایش را 9میلیون تومان فروخت به امید اینکه چند‌ماه بعد کلید را جای سوییچ از دست رفته ماشینش در قفل خانه بپیچاند. اما نمی‌دانست این وعده هم توخالی است. با اینکه خیلی‌ها از سر ناچاری افزایش قیمت تازه را قبول کردند اما امیدوار بودند که این بار گره از کارشان باز شود و خانه‌های بی‌رنگ و رخ مهری که واحد آنها هم بین‌شان بود، وضع بهتری پیدا کند اما بازهم خبری از تحویل واحدها نبود؛«می‌دیدیم واحدهای مسکن مهر در زون‌های مختلف ساخته می‌شوند و مردم می‌روند سر خانه و زندگی‌شان. ما مانده بودیم و یک دوجین متقاضی دیگر که فکر می‌کردند نوبت بعدی تکمیل واحدها، نوبت ماست. اما چی فکر می‌کردیم؛ چی شد. با این خیال ۳سال صبر کردیم. آنقدر صبر کردیم که صبر هم از دست ما شرمنده شد». امیر حوصله‌اش سررفته. بی‌حوصلگی‌اش زهرا و حسین را که در نزدیکی خانه‌ای که باید مالکش باشند، واحدی اجاره کرده‌اند هم خسته کرده است. می‌گویند اگر دست‌شان به مسئولان برسد نمی‌دانند چه جمله‌ای باید خطاب به آنها بگویند تا رنج سال‌های گذشته را جبران کند.

امکانات مسکن مهر، پر!
کسانی که دنبال پیگیری وضعیت خانه‌های مسکن مهر خود هستند، بیشترشان در فاز6 و با یکی دوشرکت سازنده مشکل دارند. شرکت‌هایی که پروژه‌های بزرگی را اجرا کرده‌اند و تقریباً در همه فازهای شهر بناهایی چند ده طبقه ساخته‌اند. خانه‌هایی می‌سازند بتنی و مقاوم در برابر زلزله، اما زلزله‌ای که تأخیر ساخت واحدها به جان خانواده‌ها انداخته آنقدر شدید است که کمتر متقاضی وامانده از مسکن مهری را می‌توان پیدا کرد که از آن داغ ندیده باشد. مهدی رضایی، 37ساله است و مجرد. مالک اولیه مسکن مهر نیست. با اینکه مستأجر بوده اما واجد شرایط مسکن مهر شناخته نشده بود و برای همین از قافله متقاضیان اولیه جا مانده است. به او گفته‌اند قبلاً وام مسکن گرفته و به این دلیل مشمول مسکن مهر نمی‌شود. خودش می‌گوید اگر می‌دانستم وام 18درصدی مسکن را با وام مسکن قرض‌الحسنه یکی می‌دانند دستم می‌شکست و هیچ وقت آن وام را نمی‌گرفتم. محرومیتش از مسکن مهر اما مانع مالک شدن یکی از این واحدها نشده است. او برای پیگیری خرید عرصه مسکن مهری که 5سال قبل پیش‌خرید کرده به کارگزاری آمده است. می‌گوید:«40میلیون تومان به صاحب امتیاز یکی از واحدهای مسکن مهر در فاز 6پول دادم و قولنامه‌ای خانه‌اش را خریدم». مهدی هیچ وقت فکر نمی‌کرد ساخت خانه این همه سال طول بکشد. رضایی اصالتاً یزدی است و 15سال است در تهران زندگی می‌کند. پدرش چند سال قبل فوت کرده و مادرش تنها در یزد زندگی می‌کند. برای همین دلش همیشه پیش مادرش است و نگران حال او. به همین خاطر  فکر کرد بهتر است مادر را پیش خودش بیاورد؛«آلودگی هوای تهران برای مادرم خوب نیست. برای همین فکر کردم در پرند که آب وهوای بهتری نسبت به تهران دارد و به شهر هم نزدیک است، برای مادرم خانه بگیرم تا هم نزدیکم باشد هم اینکه آلودگی هوا اذیتش نکند. فکر کردم با پیش‌خرید خانه یکی دو ساله مادرم را پیش خودم می‌آورم اما الان 5سال شده و نه مادرم به تهران آمده نه خانه‌ای ساخته شده است». این موضوع اما تمام ماجرای زندگی او نیست. رضایی که حالا به‌دلیل کرونا شرایط کاری‌اش سخت شده است و درآمدش کاهش پیدا کرده زیر فشار قرار گرفته که اقساط وام مسکن خانه‌ای که هنوز تحویل نگرفته را بپردازد. می‌گوید:«رفتم دفترچه قسط و کلید واحد را تحویل بگیرم. کارمند کارگزاری خیلی راحت می‌گوید فعلاً خانه‌ای در کار نیست و شاید چند‌ماه دیگر واحد آماده تحویل شود. می‌گوید باید بروم و دفترچه اقساط بانک مسکن را بگیریم و قسط خانه نگرفته را پرداخت کنم». مهدی یکی از ده‌ها نفری است که به امید گرفتن کلید واحدشان به کارگزاری آمده‌است. بیشتر مراجعان چهره‌های برافروخته‌ای دارند. برافروخته از گرما و شنیدن خبرهای بد.برخی داخل کارگزاری تجمع کرده‌اند و بلند بلند حرف می‌زنند و برخی دیگر هم رمقی برای حرف زدن ندارند. آنهایی که از این وضعیت کلافه‌اند می‌گویند تا روزی که کلید خانه را تحویل نگرفته‌ایم، قسط بی‌قسط؛«کجای دنیا بابت خانه‌ای که تحویل نداده‌اند قسط می‌گیرند. در این شهر و مدیریتی که دارد هیچ‌چیز عجیب نیست».

بفرمایید دلالی!
ورودی کارگزاری مسکن مهر پر از خودروهای پارک شده کنار جدول‌های رنگ و رو رفته است. آدم‌ها با پوشه‌های رنگارنگ در دست می‌آیند و می‌روند. برخی‌شان خوشحال ازگرفتن کلید خانه و برخی دیگر مغموم از ادامه رفت‌وآمد به کارگزاری و طرح سؤال تکراری «چه زمانی خانه‌ام را می‌دهید؟». با این حال، عده‌ای از آب گل آلود و کشتی‌های غرق شده منتظران تکمیل واحدهای مسکن مهر برای خودشان نمد می‌دوزند. دلال‌هایی که زیرسایه چترهای رنگی جلوی ورودی کارگزاری نشسته‌اند به هرتحویل گرفته و نگرفته مسکنی پیشنهاد خرید یا فروش مسکن مهر می‌دهند. قیمت‌هایشان کاملاً هماهنگ با دلالان و بنگاه‌های مسکن شهر است و اگر مشتری‌ای به دامشان بیفتد که فروشنده باشد، تا جایی که بتوانند و تیغ‌شان ببرد، مسکن مهر متقاضی خسته از بی‌وفایی‌های سازندگان را بزخری می‌کنند. منصور احمدی‌نیا می‌خواهد واحدش را که دلال‌ها آن را غیرتحویلی معرفی می‌کنند بفروشد. به قول خودش دارد امتیازش را مفت می‌فروشد؛« با 11میلیون واریزی فقط 190میلیون». قیمت که احمدی‌نیا اعلام می‌کند جدا از بدهی 37میلیونی به شرکت عمران است؛ بدهی‌ای که خریدار بعد ازخرید واحد باید آن را پرداخت کند وعلاوه بر این اقساط وام 40میلیونی را هم بپردازد. به‌نظر می‌رسد با دلالی که مقابل کارگزاری ایستاده به تفاهم رسیده و معامله جوش خورده است. قرار می‌گذارند تا در دفترخانه حساب و کتابشان را نهایی کنند. از منصور می‌پرسم چرا می‌خواهد خانه‌اش را بعد از مدت‌ها انتظار بفروشد. داغ‌دلش تازه می‌شود و در جوابم می‌گوید: «زمانی دنبال این بودم که خانه‌ام را در پرند بگیریم. اما الان مشکلات بزرگ‌تری در زندگی دارم که باید برای حل آنها فکر کنم. پول فروش واحدم در پرند را می‌زنم به یک زخم از زخم‌های زندگی‌ام». برای او فرقی ندارد که چه‌کسی خانه‌اش را می‌خرد؛ دلال یا مشتری واقعی. او فقط می‌خواهد مشکلات خودش را برطرف کند. اتفاقی که برخی مالکان مسکن مهر پرند را متقاعد کرده تا با فروختن امتیاز خود به خریداران تازه خود را از مشکلاتی که در آن گیر کرده‌اند نجات دهند و شانس داشتن زندگی بهتر را برای خود و فرزندانشان در جای دیگری امتحان کنند.

شرکت عمران پرند باید خلع‌ید شود
نماینده مردم رباط‌کریم و بهارستان و عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی درباره عملکرد شرکت عمران شهر جدید پرند و نارضایتی مردم از این شرکت به همشهری می‌گوید شرکت عمران شهر پرند باید خلع‌ید شود؛«بیش از90هزار واحد مسکن مهر سال‌های گذشته در شهر پرند بارگذاری شده است. بخشی از این واحدها در دولت دهم و بخشی نیز در دولت یازدهم و دوازدهم ساخته شده است.هدف از ساخت این واحدها تأمین مسکن برای اقشار کم‌درآمد بود و از این رو، دولت زمین مورد نیاز برای ساخت را به شکل رایگان و با ارائه تسهیلات ارزان به متقاضیان واگذار کرد تا اقشار نیازمند صاحب خانه شوند». به گفته حسن نوروزی به دلایل مختلف کار ساخت واحدهای مسکن مهر نزدیک به یک دهه طول کشیده است که قابل‌قبول نیست؛«مطالبه وجوه 20تا 30میلیونی برای تکمیل وساخت واحدهای مسکن مهر که اخیراً ازسوی شرکت عمران پرند اعلام شده، قابل‌قبول نیست. ممکن است به‌دلیل تورم مقداری بهای تمام‌شده ساخت واحد افزایش یافته باشد اما این عدد باید معقول باشد و افزایش20میلیون و 30میلیون تومانی قیمت مسکن مهر به هیچ عنوان قابل‌قبول نیست و زیر بار آن نمی‌رویم». نماینده مردم رباط کریم و بهارستان در مجلس شورای اسلامی، عملکرد شرکت عمران شهر جدید پرند را سؤال برانگیز و دارای ابهامات زیادی می‌داند و معتقد است، این شرکت باید به‌کار خود در پرند پایان دهد؛«شرکت عمران شهر جدید پرند اگر دولتی است که دولت شرکتی با این عنوان ندارد. اگر می‌گوید سهامی عام است باید پرسید سهام این شرکت در اختیار چه کسانی است و منافع چه افرادی را تأمین می‌کند؟ اگر این شرکت سهامی عام است و مردمی است باید به‌کار خود پایان دهد و اداره امور شهر را به شهرداری بسپارد». عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه گفته می‌شود وجوه پرداختی متقاضیان مسکن مهر ازسوی شرکت عمران پرند به پیمانکاران پرداخت نشده و این موضوع سبب تأخیر پیمانکار در ساخت واحدها شده است، می‌گوید:«درصورتی که چنین اتفاقی رخ داده باشد، موضوع ازطریق دستگاه قضایی و مجلس پیگیری و از ادامه این روند جلوگیری خواهد شد».

طرف مردم را می‌گیریم
انوشیروان محسنی بندپی- استاندار تهران

واقعیت این است که متقاضیان دریافت مسکن مهر سال‌هاست منتظرند که خانه‌های خود را بگیرند تا خانه‌دار شوند. به‌دلیل افزایش قیمت‌ها، مدیرعامل شهرهای جدید در پرند و پردیس در یک مرحله درخواست افزایش قیمت داشتند که در شورای مسکن استان این درخواست رد شده است. با این حال، مسئولان مربوطه اخیراً درخواست تازه‌ای برای افزایش قیمت ارائه کرده‌اند که بررسی این موضوع در دستور کار شورای مسکن استان تهران قرار گرفته است. بدون شک در فرایند بررسی‌ها متقاضیانی که در ابتدا سهم آورده خود را پرداخت کرده‌اند و باید خانه‌های خود را به موقع تحویل می‌گرفتند نباید به‌دلیل تورم و گرانی‌ها هزینه‌ای اضافه‌تر پرداخت کنند و افزایش قیمت به هیچ وجه برعهده این دسته از متقاضیان نیست. تلاش می‌کنیم کسانی که متقاضی هستند مورد حمایت قرار گیرند و مشمول افزایش قیمت نشوند. سیاست دولت هم این است و در این حوزه تلاش می‌کنیم تا به متقاضیان دریافت مسکن مهر بار مالی اضافه‌ای وارد نشود. اینکه شرکت عمران، طرف مردم را می‌گیرد یا پیمانکاران موضوعی است که نمی‌شود درباره آن با قطعیت صحبت کرد. همیشه افرادی که از چند سال قبل پول داده‌اند و خانه‌شان را نگرفته‌اندحق دارند از مسئولان گلایه داشته باشند. گاهی خدمات زیربنایی و خدمات روبنایی بموقع تأمین نمی‌شود. امابه مردم قول می‌دهیم تا پایان امسال طرح مسکن مهر در تهران به پایان برسد و مالکان واحدهای مسکن مهر در شهرهای پرند و پردیس صاحبخانه شوندو استانداری به‌عنوان نهاد حاکمیتی منافع مردم را در تصمیم‌گیری‌های مربوطه درنظر خواهد گرفت.

نوروزی نماینده مردم رباط کریم و بهارستان: شرکت عمران شهر پرند باید خلع‌ید شود؛«بیش از90هزار واحد مسکن مهر سال‌های گذشته در شهر پرند بارگذاری شده است. بخشی از این واحدها در دولت دهم و بخشی نیز در دولت یازدهم و دوازدهم ساخته شده است.هدف از ساخت این واحدها تأمین مسکن برای اقشار کم‌درآمد بود و از این رو، دولت زمین مورد نیاز برای ساخت را به شکل رایگان و با ارائه تسهیلات ارزان به متقاضیان واگذار کرد تا اقشار نیازمند صاحب خانه شوند