بازگشت آژانس به مسیر

گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه جمعه در حالی منتشر شد که بررسی جزئیات این گزارش نشان می‌دهد در نتیجه سفر 2هفته قبل مدیرکل آژانس به تهران، یک‌بار دیگر طرفین در مسیر تعامل و همکاری قرار گرفته‌اند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی‌اش درباره برنامه هسته‌‌ای ایران اعلام کرد که ایران اجازه بازرسی یکی از 2محلی را که بر سر بازرسی آن در هفته گذشته توافق شده بود، صادر کرده است. براساس این گزارش، آژانس از یکی از این تاسیسات بازرسی کرده و نمونه‌برداری محیطی به عمل آورده است. نمونه‌های ذکر‌شده در این گزارش اشاره به هدف ردیابی مواد هسته‌ای دارند که احتمال داشت در این محل‌ها وجود داشته باشد. طبق این گزارش، بازرسان آژانس در تاریخ توافق‌شده دیگری با ایران که در سپتامبر ۲۰۲۰ (ماه جاری) خواهد بود، برای نمونه‌برداری از محیط به یکی دیگر از این دو محل خواهند رفت. اسامی این دو محل رسما اعلام نشده اما در محافل نام جایی در اطراف تهران مطرح است.
ایران پیش از این به‌دلیل زیاده‌خواهی آژانس و نداشتن استدلال از سوی بازرسان، اجازه بازرسی از این دو مکان را نداده بود اما بعد از سفر اخیر رافائل گروسی به تهران، ایران و آژانس بیانیه مشترکی صادر کردند که در نتیجه آن ایران به آژانس اجازه بازرسی داده، به این شرط که آژانس دیگر درخواستی برای بازرسی از اماکنی که ذیل پادمان نیستند، نداشته باشد.
براساس گزارش آژانس، ایران 2105.4کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده دارد که 533.8کیلوگرم بیشتر از گزارش ‌ماه ژوئن بوده و 1890.3کیلوگرم آن نیز اورانیوم با غنای 4.5درصد است. این میزان بیش از ۱۰‌برابر حد اعلام‌شده در توافق هسته‌ای ایران است. اگرچه این میزان از ذخایر از چندین تن اورانیوم با غنای پایینی که ایران پیش از توافق هسته‌ای جمع‌آوری کرده بود، بسیار پایین‌تر است. همچنین تا زمان آخرین بازرسی آژانس، میزان آب سنگین ایران به 128.5متریک‌تن رسیده است که برای نخستین‌بار از زمان کاهش تعهدات ایران کاهش را نشان می‌دهد. کاظم غریب‌آبادی، سفیر ایران در آژانس علت کاهش نسبت به گزارش قبلی را صادرات بخشی از این آب سنگین و همچنین استفاده مقادیری در فعالیت‌های تحقیق و توسعه عنوان کرده است. تداوم استفاده از ماشین‌های جدید و غنی‌سازی‌ با ماشین‌های آی.آر4، آی.آر‌5، آی.آر‌6، آی.آر.اس و آی.آر.اس‌6، در خطوط تحقیق و توسعه و غنی‌سازی‌ اورانیوم تا سطح 4.5درصد و فراتر از حد تعیین‌شده در برجام از دیگر نکات حائز اهمیت در گزارش جدید گروسی است.
مدیرکل همچنین در این گزارش با استقبال از توافق اخیر ایران و آژانس، بیانیه مشترکی را نیز به گزارش پیوست کرده است. گروسی در گزارش قبلی خود ایران را به همکاری‌نکردن با آژانس برای بازرسی از 2 مکان درخواستی متهم کرده بود که در نتیجه آن گزارش شورای حکام قطعنامه‌ای را علیه ایران صادر کرد که نخستین قطعنامه ضد‌ایرانی شورای حکام از بعد از رسیدن به توافق هسته‌ای در 5سال گذشته بود. با این حال، انتشار جزئیات گزارش گروسی باعث اعتراض نماینده روسیه در آژانس شده است.
اولیانوف در توییتر نوشت: «مانند همیشه، گزارش محرمانه مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخصوص ایران اندکی بعد از توزیع در میان اعضای شورای حکام سریعا به رسانه‌ها درز پیدا کرد. شرم‌آور است. وجه مثبت ماجرا آن است که همکاری خوب میان ایران و آژانس بار دیگر برای عموم تأیید شد.»
اولیانوف در عین حال در این خصوص نوشت: «از گزارش‌های درزیافته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مشخص شده که ایران (روند) دسترسی به مکان‌های تعیین‌شده از سوی آژانس را آغاز کرده است. کسانی که به‌دنبال ترتیب‌دادن یک بحران درباره این موضوع بودند، احساس ناامیدی زیادی می‌کنند. روح همکاری بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تهران غالب شد.»
سفیر و نماینده دائم کشورمان در رابطه با گزارش گروسی می‌گوید: در نتیجه توافق اخیر میان ایران و آژانس، بند مربوط به همکاری ایران با آژانس در رابطه با ارائه دسترسی‌های تکمیلی که در چند گزارش اخیر آژانس حذف شده بود، مجددا به متن گزارش مدیرکل برگردانده شده است.

انتظار ایران از آژانس
کاظم غریب‌آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین با اشاره به انتشار گزارش مدیرکل آژانس در رابطه با موافقتنامه پادمان ان‌پی‌تی با ایران، اظهار کرد: این گزارش حاکی از تعامل سازنده و محتوایی دو طرف در این مدت برای رسیدن به یک فهم مشترک و یافتن راه‌حلی برای مسائل مطرح است. غریب‌آبادی در ادامه اظهار داشت: ایران، حسن‌نیت خود را در تعامل با مدیرکل جدید آژانس نشان داد و انتظار داریم بیانیه مشترک و گزارش مدیرکل، با حمایت اعضای شورای حکام و سایر اعضای آژانس مواجه شود و اقدامی اساسی در جهت عادی‌سازی‌ دو سه موضوع پادمانی مرتبط با ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اجرای مستقل، بی‌طرفانه و حرفه‌ای توافقات و تعهدات محسوب شود.