جهش تولید در کالای بهداشتی
تولید محصولات بهداشتی در شرایط کرونا چه تغییری کرده است؟
خدیجه نوروزی ـ روزنامه‌نگار
محصولات بهداشتی و سلولزی ازجمله ماسک، الکل، دستکش، دستمال کاغذی و... تأثیر قابل توجهی در پیشگیری از بسیاری بیماری‌ها دارند و در بحران کرونا مصرف این محصولات افزایش پیدا کرد. کرونا و تقاضای بازار موجب شد تا واحدهای تولیدی و کارخانه‌ها ظرفیت‌های تولیدی خود را افزایش دهند و شبانه‌روزی پای کار باشند تا بتوانند کمبودهای موجود در این بخش را تامین کنند. برخی واحدها اقدام به تغییر خط تولید کردند و برخی اقدام به افزایش خط تولید. کرونا چهره جهان را به‌گونه‌ای عجیب تغییر داد و درحالی‌که بسیاری از شغل‌ها رو به ورشکستگی رفت، شغل‌هایی مانند کارخانجات الکل و محلول‌های ضدعفونی و دستکش و... جان گرفتند. تا جایی که برخی صاحبان شغل‌های در آستانه ورشکستگی یکباره تصمیم به تغییر خط تولید گرفتند و به تولید ماسک و الکل طبی روی آوردند. با حمایت وزارت صمت بسیاری از واحدهای تازه‌تاسیس هم مجوز گرفتند و شروع به فعالیت کردند. با این حجم تولیدات محصولات بهداشتی، باید دید این بخش‌ها تا چه اندازه در جهت محقق کردن شعار جهش تولید گام برداشته‌اند و اساسا کرونا تولیدات را چند درصد در قیاس با سال گذشته افزایش داده است.
تولید روزانه 17میلیون ماسک در کشور
کیوان گردان، مدیرکل دفتر صنایع برق، فلزی و لوازم خانگی وزارت صمت در گفت‌وگو با همشهری در مورد تعداد واحدهای فعال در تولید ماسک و میزان آن می‌گوید: «261 واحد صنعتی در کشور از زمان شیوع کرونا تا‌کنون تولید یا ماشین‌آلات نصب کرده‌اند که منجر به ظرفیت‌سازی برای تولید روزانه 17 میلیون عدد ماسک سه لایه و روزانه 1.4 میلیون ماسک n95 به صورت صنعتی شده است. از 261 واحد صنعتی که ماشین‌آلات صنعتی دارند، تعداد 100 واحد دارای پروانه بهره‌برداری از وزارت صمت یا پروانه ساخت وسیله پزشکی از وزارت بهداشت هستند و تعداد 161و احد دیگر هم در آستانه گرفتن پروانه هستند. البته این واحدها هم تولید دارند ولی می‌بایست شناسنامه‌دار شوند. لازم به ذکر است تعداد 100 واحد پروانه‌دار ظرفیت تولید 7.8دهم میلیون ماسک سه لایه و 510 هزار عدد ماسک n95 به‌صورت روزانه دارند».
وی در مورد افزایش آمار تولید در قیاس با سال گذشته عنوان می‌کند: «ظرفیت تولید ماسک صنعتی در کشور در قیاس با سال گذشته حداقل 85 برابر افزایش داشته است که یکی از دستاوردهای بزرگ صنعتی در جهت تحقق شعار سال، یعنی جهش تولید است. ماسک‌های سه لایه در کشور سال گذشته روزانه 200 هزار عدد تولید می‌شد و ماسک‌های n95 تقریبا 5هزار عدد، که برای تامین نیاز روزانه حتی یک شهر هم کافی نبود اما همین که اکنون 90 درصد مردم ماسک می‌زنند یعنی در تامین آن مشکلی وجود ندارد. رسیدن به این نقطه اکنون که روزانه میلیون‌ها ماسک در کشور تولید می‌شود نشان می‌دهد که یک برنامه قوی در وزارت صمت پشت این کار بوده است».
دستکش قبل از شیوع کرونا در کشور روزی 2 میلیون تولید می‌شد اما اکنون روزانه 4.5 میلیون تولید می‌شود و در کل کشور 4 واحد تولیدی در این حوزه فعال هستند. گردان با بیان این خبر به میزان تولیدات الکل و محلول‌های ضد‌عفونی‌کننده هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: «الکل نیز روزانه 170 هزار لیتر در کشور تولید می‌شد اما این میزان اکنون به 300 هزار لیتر در روز رسیده است یعنی دو برابر. محلول‌های ضدعفونی نیز از 50 هزار لیتر به 400 هزار لیتر رسیده و افزایش تولیدات 8 برابر شده است. تولید مایع دستشویی نیز از 330 تن در روز به 700 تن در روز رسیده است یعنی دو برابر».
این مسئول درخصوص بحث صادرات و واردات این محصولات می‌گوید: «در مقطعی صادرات برای ماسک‌های n95 آزاد شد اما به خاطر اینکه در تامین پارچه دچار مشکل شدیم، صادرات را متوقف کردیم. هم‌اکنون هم صادرات جهت تامین نیاز داخل و هم واردات جهت حمایت از تولید داخل ماسک ممنوع است. درخصوص حمایت از واحدهای تولیدی، وزارتخانه برای تامین مواداولیه به‌خصوص پارچه و تجهیزات واحدها به ماشین‌آلات تلاش‌های فراوانی انجام داده است. به‌عنوان مثال برای تامین پارچه سامانه‌هایی را طراحی کردیم که چه‌کسی پارچه را دریافت می‌کند و در مقابل چه میزان باید ماسک تولیدی تحویل دهد تا مقابل سوءاستفاده‌ها گرفته شود و تولیدات به‌درستی مدیریت شود». مدیرکل دفتر صنایع برق، فلزی و لوازم خانگی وزارت صمت معتقد است در بحث کیفیت ماسک‌های تولیدی وزارت بهداشت باید جدی‌تر وارد عمل شود و نظارت‌های سختگیرانه‌تر داشته باشد. درخصوص اعطای تسهیلات به واحدهای تولیدی هم می‌گوید: «خوشبختانه تا‌کنون تعداد کمی از واحدهای تولیدی تسهیلات مالی درخواست داشته‌اند، چون میزان سرمایه‌گذاری پایین بوده و در مقابل، بازار خوبی برای فروش داشته‌اند و 90 درصد راه‌اندازی واحدها با سرمایه‌گذاری شخصی انجام شده است. بزرگ‌ترین مشکل فعلی تخصیص سریع‌تر ارز برای تامین مواداولیه و ماشین‌آلاتی است که در راه هستند. که در این زمینه به حمایت بانک مرکزی نیاز داریم».
کاهش 25 درصدی پوشک و افزایش 11 درصدی دستمال کاغذی
545 واحد تولیدکننده دستمال کاغذی (توالت، حوله‌ای و جعبه‌ای) در کشور وجود دارد که پروانه بهره‌برداری‌شان توسط وزارت صنعت به ثبت رسیده است.
البته ممکن است برخی از این واحدها به مرور زمان تعطیل شده یا فعالیت‌شان را متوقف کرده باشند. لذا آمار وزارتخانه تنها بر مبنای 11 واحد بزرگ که برند هستند، ارائه و استخراج می‌شود. ظرفیت اسمی این واحدها 183 هزار تن است.
ابراهیم عزیزی هریس، رئیس اداره صنایع سلولزی وزارت صمت در گفت‌وگو با همشهری در مورد آمار این 11 واحد می‌گوید: «تولید این واحدها در سال 98 تقریبا 95 هزار تن بوده است. سال97 این آمار 89 هزار تن بوده که افزایش 6 درصدی را تجربه کرده است. در 4 ماه اول 99 حدود 32 هزار تن تولید دستمال داشتیم که در قیاس با 4 ماه 98 که تولیدات 29 هزار تن بود حدود 11 درصد افزایش تولید داشتیم».
در تولیدات پوشک (کامل، معمولی، بزرگسال و پد بهداشتی بانوان) از مجموع 12 واحد تولیدی کشور در سال 98 حدود 119 هزار تن و در سال 97 بیش از 113 هزار تن تولید شد که 4 درصد افزایش تولید داشتیم. عزیزی ادامه می‌دهد: «در 4 ماه اول 99 حدود 30 هزار تن تولید داشتیم که در قیاس با مدت مشابه سال گذشته حدود 25درصد کاهش تولید داشتیم. این موضوع دلایل مختلفی دارد. برخی مصرف‌کنندگان این محصولات با گران شدن پوشک کامل روی به مصرف پوشک معمولی آوردند. از طرفی در برهه‌ای پوشک نایاب شد و عده‌ای شروع به خرید و انبار آن در منازل کردند و هنوز از خریدهای قبلی خود استفاده می‌کنند. البته باید بررسی شود شاید زاد و ولد هم کاهش یافته باشد. از طرفی بسته شدن مرزها هم مزید بر علت شد که واحدها دست به عصا تولید کنند تا از انبار مواداولیه کم نشود. بنابراین ظرفیت‌های تولید را کاهش دادند. برندهایی هم که صادرات داشتند به‌دلیل توقف صادرات تولید را کاهش دادند».
رئیس اداره صنایع سلولزی وزارت صمت در مورد کیفیت تولیدات صنایع سلولزی می‌گوید: «تمام دستگاه‌های واحد، مدرن‌ترین و به‌روز‌ترین در دنیا هستند و تولیدات بدون دخالت دست است، از این‌رو از نظر بهداشتی و کیفیت هیچ تفاوتی با مشابه خارجی آن وجود ندارد. بعضا برخی از محصولات خارجی کیفیت پایین‌تری به نسبت تولیدات داخلی دارند. در مدت کرونا هم در زمینه تولیدات داخلی با مشکلی مواجه نشده‌ایم».
