دریچه
وگانیسم و تغییرات آب و هوایی
کیوان پهلوان/ نویسنده و پژوهشگر موسیقی:
وگانیسم (به فرانسوی: Véganisme) یا گیاه‌خواری مطلق یک روش تغذیه و زندگی است که هدف آن حذف هر نوع محصول حیوانی چه در غذا و چه در مواد مصرفی است. مهم‌ترین دلایل وگان‌شدن افراد (کسانی که به وگانیسم اعتقاد دارند) مسائل اخلاقی یا رعایت حقوق حیوانات، حفاظت محیط‌زیست و حفظ سلامتی است. گرچه برخی به‌دلیل تفکرات معنوی رو به گیاه‌خواری کامل می‌آورند اما پایه و هدف اصلی وگان‌ها مبارزه با مفهوم عرضه و تقاضا در محصولات صنعتی است که در روند تولید آنها به حیوانات و محیط‌زیست و در نهایت به‌صورت غیرمستقیم به دیگر انسان‌ها آسیب وارد می‌کند. بسیاری از افراد وگان با پرورش صنعتی حیوانات و آزمایش روی حیوانات مخالفت میکنند و روش تغذیه وگان زیرمجموعه‌ای از گیاه‌خواری است.
واژه وگان (Vegan) نخستین‌بار سال۱۹۴۴ توسط «دونالد واتسون» ابداع شد. این کلمه از 3حرف اول و 2حرف آخر واژه گیاه‌خوار
(Vegetarian) تشکیل شده است. از سال۱۹۹۴، اول نوامبر روز جهانی وگان نامگذاری شد و همه‌ساله در این روز گیاه‌خواران به تبلیغ و ترویج گیاه‌خواری می‌پردازند. از مهم‌ترین محصولات حیوانی که وگان‌ها از مصرفشان خودداری میکنند می‌توان انواع گوشت (گوشت قرمز، مرغ، آبزیان و...)، لبنیات، تخم‌مرغ، عسل، ابریشم، چرم، خز و... را نام برد و نیز محصولاتی که در آنها از فرآورده‌های حیوانی (مانند ژلاتین) استفاده شده است. طبق گفته انجمن تغذیه آمریکا (ADA) می‌توان با یک رژیم صحیح وگان در تمامی دوران زندگی سالم بود و از آن در پیشگیری و درمان بیماری‌های خاص کمک جست، ولی پیشنهاد می‌شود افراد وگان در تأمین کلسیم، ید، آهن، روی و ویتامین‌‌های 12 B وD به بدن خود دقت کافی داشته باشند.
هم‌اکنون، نزدیک به یک میلیارد انسان در جهان گرسنه هستند. این در حالی است که انسان برای تولید گوشت، مقدار زیادی از گیاهان را به مصرف غذای دام می‌رساند. به‌عنوان نمونه برای تولید یک کیلوگرم گوشت به ۱۶کیلوگرم غلات نیاز است.طبق گزارش اتحادیه دانشمندان دغدغه‌مند
( of Concerned Scientists) خوردن گوشت بعد از وسایل نقلیه سوخت فسیلی، به‌عنوان بزرگ‌ترین خطر محیط‌زیست به‌شمار می‌رود. همچنین در گزارش سال۲۰۰۶ توسط فائو (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد) که با عنوان «سایه بلند احشام» انتشار یافت، تخمین زده شد که پرورش دام‌ها (گاو، بوفالو، گوسفند، بز، خوک و ماکیان) برای استفاده بشر، عامل ایجاد 18درصد از آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای است. همچنین، براساس پژوهش سال۲۰۰۹ مؤسسه ورلد واچ، مشخص شد که حداقل 51درصد از تغییرات آب و هوایی توسط دامداری‌ها به‌وجود می‌آید. در نهایت باید گفت؛ وگان نسخه‌ای بالاتر از گیاه‌خواری است. هدف وگان‌ها به حداقل مطلق رساندن استثمار تمام حیوانات است، درحالی‌که گیاه‌خواری عمدتا خشونت مستقیم روی حیوانات را کاهش می‌دهد (مانند کشتار).
ممکن است خریدار یک تخم‌مرغ به‌طور مستقیم یک حیوان را از بین نبرد، اما در طبیعت رقابتی صنعت حیوانات، ضروری است که بلافاصله بعد از تولد، جوجه‌های نر را از بین ببرند. بیش از ۳میلیون جوجه نر، هر ساله کشته می‌شوند. این امر همچنین باعث ایجاد انزجار بین جامعه وگانیسم می‌شود، چراکه وگان‌ها احساس میکنند که گیاه‌خواران در حال بستن چشم خود به رنج آشکار هستند. اخیرا در یک رستوران وگان برچسبی دیده شده که می‌‌گوید: «گیاه‌خواری کافی نیست!»