دور کجاست؟

علی نوذرپور
شهردار منطقه 22

«دورریز» عبارتی که ورد زبان مردم است؛ یعنی آنچه زائد و معمولا دورریختنی است. مواد زائد جامد در ادبیات قانونی کشور پسماند و در ادبیات عامه، زباله است. اما این «دور» کجاست؟ پسماند اگر دورریز تلقی می‌شود، کجا باید ریخته شود که مفهوم «دور» داشته باشد؟ آیا از نظر شهروندی که هنگام رانندگی، مواد زائد حاصل از مصرف مواد غذایی و آشامیدنی سرنشینان وسیله نقلیه را به خیابان شهری یا به جاده برون‌شهری می‌ریزد، دور یعنی خیابان و جاده؟! آیا اقدام شهروندی که هنگام خروج از منزل به‌صورت پیاده یا سواره، کیسه پسماند خود را به سمت مخزن زباله در حاشیه خیابان پرتاب می‌کند، دور همان حوالی مخزن زباله است؟ یا دور در مفهوم صاحبان کسبه و پیشه، جوی خیابان است که پسمانده مغازه را درون آن رها می‌کنند تا به هر کجا که جریان آب می‌خواهد، آن را ببرد. آن آب، پسماند را به کجا می‌برد؟ به دور می‌برد تا کجا؟ آن دور منزل کسی است در جنوب شهر یا محل کشتزار و باغی است در پیرامون شهر. از نظر برخی از سازنده‌های ساختمانی، دور آن جایی است که نخاله ساختمانی را به کسی می‌دهند که آنجا ببرد، ولی کامیون‌داری که نخاله ساختمانی را حمل می‌کند، آن را در هر کجا که خالی دیده می‌ریزد، در زمین متروک و بلاصاحب یا در معبری یا در حاشیه خیابانی.
همان زمین متروکه‌ای که همسایه‌ها در دیواره آن می‌نویسند: «لعنت بر کسی که اینجا آشغال بریزد؟!» آیا اینجا «دور» است؟ پس چرا برای برخی از مردم آنجا دور نیست، بلکه «نزدیک» است.
اما واقعاً دور کجاست؟ آیا از نظر گردشگران طبیعت، حاشیه رودخانه‌ها دور است که در حاشیه آن پسماند می‌ریزند یا به‌نظر آنهایی که برای بهره‌وری از دریا به شمال می‌روند دور همان آب دریاچه خزر است؟ اگر برای آنها دریاچه خزر دور است، چرا گردشگران بعدی که برای آب‌تنی به آنجا پناه می‌برند، وقتی که آشغال‌ها و مواد زائد را می‌بینند، به آنهایی که این کار را کرده‌اند، اهانت می‌کنند و می‌گویند چرا این کار را کرده‌اند. آلوده کردن آب دریا و رودخانه و خیابان و معبر هر چند از نظر برخی افراد، دور تلقی می‌شود، اما از نظر عامه جامعه «نزدیک» است.
برای برخی از کسانی که به کوه می‌روند برای کوهپیمایی، کوه «دور» است و مواد زائد خود را در آنجا رها می‌کنند یا کسانی که جنگل‌نوردی می‌کنند از خود پسماند‌هایی را بر جای می‌گذارند با این باور که آنجا «دور» است، ولی آیا جنگل «دور» است؟!
گاهی برای گردشگری یا برای سرزدن به اقوام، به روستاها می‌رویم و در حاشیه روستا یا حتی خود روستا، پسماندهای خود را رها می‌کنیم یا در باغ‌ها و مزارع روستایی همین گونه عمل می‌کنیم، آیا روستا «دور» است؟! اگر خیابان، جاده، زمین متروکه، دریاچه، رودخانه، روستا و شهر دور نیست، این پسماند را کجا باید رها کرد که «دور» تلقی شود.
در نهایت اینکه عبارت «دورریز» یا «دورریختنی» یا «آن را دور ریز» عبارت درستی نیست و همه جای شهر نزدیک است. روستا نزدیک است. جاده نزدیک است. دریا نزدیک است. رودخانه، کوه، بیابان و جنگل نزدیک است. سراسر سرزمین ایران نزدیک است. بنابراین پسماند را چه باید کرد؟ دوری وجود ندارد که آنجا بریزیم. برای دفع آن باید فکر کرد و چاره‌ای اندیشید. پس دوری وجود ندارد و برای حفظ سرزمین از آلودگی‌های زیست‌محیطی باید پسماند را مدیریت کرد. با حذف مخازن پسماند از سطح شهر و اجرای طرح تفکیک پسماند از مبدأ در اجرای طرح اخیر شهرداری تهران همیاری کنیم و مشارکت داشته باشیم؛ چراکه همه جای سرزمین‌مان«نزدیک» است و به گفته خانم دکتر شیرزاد، معروف به مادر زمین «دوری» وجود ندارد.