9سال حبس برای پدر رومینا
3ماه پس از قتل هولناک رومینا اشرفی، دختر 13ساله تالشی بهدست پدرش، دادگاه قاتل را به تحمل 9سال حبس محکوم کرد؛ حکمی که با اعتراض و واکنشهای زیادی روبهرو شده است. حالا اغلب میپرسند چرا مجازات سنگینتری در انتظار پدری که دست به چنین جنایت هولناکی زده نیست؟
بهگزارش همشهری، نام رومینا اشرفی، دختر 13ساله تالشی از اول خردادماه امسال بر زبانها افتاد؛ درست روزی که دیگر او زنده نبود. پدرش در جریان جنایتی هولناک او را در خانه با داس به قتل رساند و علت قتل دخترش را اعاده حیثیت عنوان کرد. اما ماجرا چه بود؟ بهمن، پسر جوانی بود که به رومینا علاقه داشت و میخواست با او ازدواج کند اما خانواده رومینا با این وصلت مخالف بودند. در این شرایط بود که بهمن، بهطور مخفیانه رومینا را همراه خودش به شهر دیگری برد و چند روز در آنجا نگه داشت. آنها میخواستند با این کار پدر رومینا را وادار کنند که با ازدواجشان موافقت کند. اما نمیدانستند که با این کار چه سرنوشت تلخی در انتظارشان است. هرچند رومینا همان روز اول با خانوادهاش تماس گرفت و اعلام کرد همراه بهمن در آستارا و حالش خوب است اما پدر دختر نوجوان برآشفته راهی آنجا شد. او به اتهام آدمربایی از بهمن شکایت کرد و چند روز بعد با کمک پلیس توانست رومینا را پس گرفته و به خانه برگرداند اما یک روز بعد نقشهای را که در سر داشت عملی کرد. او با داس به جان دخترش افتاد و در جریان یکی از هولناکترین جنایتهای سالهای اخیر دختر 13سالهاش را به قتل رساند. او خیلی زود دستگیر شد و در بازجوییها اعلام کرد بهخاطر آبرویش دست به قتل دخترش زده است. او میگفت وقتی فهمید دخترش با بهمن رفته از خود بیخود شده و نقشه قتل کشیده است.
انتشار خبر قتل رومینا بازتابهای گستردهای به همراه داشت. تا چند روز همه درباره این حادثه دردناک صحبت میکردند. این ماجرا آنچنان جنجالی شد که حتی چند روز بعد رئیس قوه قضاییه نیز به حادثه واکنش نشان داد و اعلام کرد که حکم این پرونده عبرتآموز خواهد بود. در این شرایط بود که انتظار برای محاکمه و مجازات پدر رومینا آغاز شد.
چند روز قبل مادر رومینا که 3ماه سخت را پشت سر گذاشته است، از صدور حکم شوهرش خبر داد و گفت که دادگاه او را به اتهام قتل دخترشان به 9سال حبس محکوم کرده است. او گفت: رأی دادگاه برای همسرم تنها ۹سال و برای بهمن 2سال حبس اعلام شده است. او ادامه داد: با وجود تأکید مقامهای قضایی برای رسیدگی ویژه به این پرونده، رأی دادگاه ترس و وحشت به جان من و خانوادهام انداخته است. من به این رأی اعتراض دارم و خواهان تجدیدنظر در دیوان عالی کشور هستم. دیگر نمیخواهم شوهرم به روستا بازگردد و نگران جان تنها پسرم و خانوادهام هستم.
او در ادامه گفت: در همین مدت کوتاه بارها خانواده همسرم، من و فرزند خردسالم را تهدید کردهاند و با وجود آنکه صلاحیت لازم را ندارند؛ قصد گرفتن کودک خردسالم را دارند.
رسیدگی نهایی در دیوان عالی کشور
انتشار خبر رأی دادگاه درخصوص پدر رومینا با واکنشهای زیادی روبهرو شد و بسیاری به آن اعتراض کردند. طوری که دادستان گیلان مجبور به ارائه توضیحاتی درباره رأی دادگاه شد. مهدی فلاح میری، به میزان گفت: پرونده قتل رومینا اشرفی توسط قضات باسابقه و بهدور از هرگونه جوسازی و براساس ظرفیت قانونی موجود رسیدگی شده است. براساس رأی دادگاه بدوی، قاتل رومینا اشرفی به اتهام قتل عمد از جنبه عمومی جرم به ٩سال حبس و پرداخت دیه و بهمن خاوری به 2سال حبس و تبعید محکوم شده است. او در ادامه گفت: این رأی قابل فرجامخواهی است. قانون هماکنون درخصوص قتل فرزند حداکثر مجازات را، حبس و دیه قرار داده و دادگاه نیز بر همین مبنا اقدام به صدور رأی کرده؛ از طرفی وظیفه دستگاه قضایی اجرای قانون است و ابزار قاضی برای برقراری عدالت اجرای قانون است.
چرا پدر رومینا قصاص نمیشود؟
سیدمجتبی حسینپور، وکیل دادگستری
صرفنظر از تلخیهای بیپایان در پرونده قتل رومینا اشرفی مهمترین پرسش این است که چرا پدر به اتهام قتل فرزندش قصاص نمیشود؟ پاسخ این پرسش را باید در مبانی فقهی، شرعی و ماده301 قانون مجازات اسلامی جستوجو کرد. براساس این ماده: «قصاص درصورتی ثابت میشود که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنیعلیه نباشد و مجنیعلیه، عاقل و در دین با مرتکب مساوی باشد.» طبق این ماده که از فقه وام گرفته شده، اگر قاتل فردی پدر یا جد پدری او باشد قصاص نخواهد شد. در این مورد هم با استناد به همین ماده پدر رومینا از قصاص معاف و از لحاظ جنبه عمومی جرم به تحمل حبس محکوم شده است. در واکاوی این پرونده سراسر تلخی به این نتیجه میرسیم که قانون در چنین مواردی با خلأ و ایراد اساسی مواجه است. هرچند طبق شرع نمیتوان پدران فرزندکش را قصاص کرد اما 9سال حبس هم منصفانه بهنظر نمیرسد و قانون باید مجازاتی سخت و بازدارنده برای مرتکبان چنین جرائمی درنظر بگیرد. هرچند پدران مهربان و دلسوز در جامعه کم نیستند اما به دلایل مختلف پدران خشن و پرخاشگری هم در جامعه وجود دارند که صدور چنین احکامی نهتنها برای آنها بازدارنده نیست، بلکه ممکن است موجب جری شدن آنها شود؛ چراکه میدانند اگر دست به قتل فرزندشان بزنند قصاص نمیشوند و قانون برای آنها مجازات سنگینی درنظر نگرفته است. نباید فراموش کرد که این پرونده ابعاد گستردهای داشت و موجب جریحهدار شدن افکار عمومی شد. همچنین بسیاری از افراد مجازات 9سال حبس برای قتل دختری 13ساله را با جرائم دیگری که بهمراتب مجازاتهای سنگینتری دارند قیاس کرده و ممکن است قبح چنین جرائمی برایشان ریخته شود. آیا این مجازات بازدارنده است؟
صرفنظر از انتقاداتی که به قانون وارد است در همین ظرفیتهای موجود قانونی نیز میتوان از مجازاتهای تکمیلی برای مرتکبان چنین جرائمی استفاده کرد. تبعید و تکلیفکردن برای انجام کار اجباری ازجمله مجازاتهای تکمیلی است که دادگاه میتواند برای مرتکب درنظر بگیرد.