یاد
نویسندگانی که تکرار نمیشوند
محمود برآبادی ـ نویسنده کتاب‌های کودکان
سوم شهریورماه1320زادروز یکی از نویسندگان بنام ادبیات کودک ایران است. علی اشرف درویشیان که از خانواده‌ای تنگدست برخاسته بود، در آثارش به مشکلات، تنگناها و آرمان‌های طبقه محروم توجه داشت و در داستان هایش به جهل و خرافه و تقدیرگرایی می‌تاخت. او در آثارش که اغلب مورد بی‌مهری اداره سانسور آن زمان قرار می‌گرفت و گاه مجبور می‌شد نوشته هایش را با نام مستعار منتشرکند، به این بی‌عدالتی‌ها معترض بود و به انسان به‌عنوان موجودی آگاهی بخش که می‌تواند برتقدیر محتوم خود فایق‌آید و آن را دگرگون کند اعتقاد داشت.
واقعیت این است که ادبیات کودک ایران در نیم قرن گذشته، تحولات بسیاری را ازسرگذرانده است. سلیقه و ذائقه کودکان و نوجوانان تغییرات بسیاری داشته و تلقی از ادبیات کودک نیز با دگرگونی‌های بسیاری روبه‌رو بوده است، اما آنچه اهمیت خود را از دست نداده، نگاه انسانی به ادبیات کودک و به‌خود کودکان است. آنچه در آثار نویسندگانی همچون درویشیان همچنان برای نویسندگان نسل جدید آموزنده است، توجه به کودکان محروم و حضور فعال و کنشگرانه آنان در زندگی است.
درویشیان علاوه بر داستان و قصه‌هایی که برای کودکان و نوجوانان نوشته، چند مجموعه داستان و رمان برای بزرگسالان دارد که بیشتر از خاطرات و گذشته خود او مایه گرفته است. درویشیان در زمینه جمع‌آوری فرهنگ مردم کرد نیز کارکرده است. همچنین با همکاری رضا خندان مجموعه 20 جلدی فرهنگ افسانه‌های ایران را گردآوری کرده است که می‌تواند منبع خوبی برای پژوهشگران افسانه‌های مردم ایران باشد. علی اشرف درویشیان در داستان‌هایش روایتگر زندگی کودکانی است که برای زندگی بهتر تلاش می‌کنند. ماجرای بسیاری از این داستان‌ها تجربه شخصی نویسنده است که خود آنها را لمس کرده است: آثاری چون « فصل نان»، «همراه‌آهنگ‌های بابام». در این داستان‌ها، ضمن روایت زندگی پرمشقت افراد تهیدست جامعه، شخصیت‌های نوجوان به‌دنبال آگاهی و تغییر وضع موجودند: «روزنامه دیواری مدرسه ما»، «کی برمی‌گردی داداش جان».
درویشیان به‌عنوان نویسنده‌ای واقع‌گرا، ذهن جست‌وجوگری دارد. او از فقر و فلاکت، فضیلت نمی‌سازد، بلکه از نگاه او پرداختن به مضمون‌هایی چون فقر، تبعیض و اختلاف طبقاتی، تلنگری برای آگاه کردن جامعه است. او در ترسیم جغرافیای داستان‌هایش با تکیه بر زبان، آداب و سنن زادگاهش آثاری بومی خلق کرده که خواننده را غیرمستقیم با این فرهنگ آشنا می‌کند.
درویشیان دربرخی از داستان‌هایی که برای کودکان نوشته از فانتزی نیز بهره گرفته و کودک را با دنیای شیرین خیال آشنا می‌کند. نمونه چنین داستان‌هایی « گل طلا وکلاش قرمز» و « رنگینه » است.
درویشیان ازجمله نویسندگانی است که تا پایان عمر به آرمان‌های عدالت خواهانه خود وفادار ماند و همانند بسیاری نان به نرخ روز نخورد و هزینه‌اش را نیز پرداخت؛ از نسل انسان‌هایی که تکرار نمیشوند.
