دنیای به ظاهر علمی
نشریه «دنیا» در پوشش مطالب علمی به ترویج اندیشههای مارکسیستی میپرداخت
وقتی مجله دنیا منتشر شد بسیاری از کسانی که در حلقه درس تقی ارانی در دانشگاه و دبیرستان های تهران بودند این مجله را مشترک شدند. مجله دنیا شاید اولین مجله علمی در ایران باشد که بیش از اینکه ظاهری ژورنالیستی داشته باشد ، بیشتر مباحث تئوریک داشت. تقی ارانی به عنوان مدیر مجله به همراهی ایرج اسکندری و بزرگ علوی آن را منتشر می کردند.
مجله دنیا دراول بهمن ماه ۱۳۱۲ شروع به انتشارکرد و درخرداد ۱۳۱۴ بر اثر بخشنامه وزارت فرهنگ، ناگزیرتعطیل شد. در این مدت دوازده شماره نشریافت و دراین دوازده شماره مسائل مختلف علمی و صنعتی و اجتماعی و هنری ازنقطه نظر علمی و فلسفه ماتریالیسم مورد بحث قرار گرفت.
انتشار مجله دنیا تأثیر غریبی در محیط اجتماعی آن روز ایران برجا گذاشت. بهجای یک مجله مبتذل، متملق، گمراهکننده و محافظهکار، یک مجله مبارز، هدایتکننده انقلابی و بدیع منتشرشد. جنجال بزرگی ضد مجله دنیا برپا کردند و حتی از حدیث امام علی: « الدنیا جیفه و طالبوها کلاب(دنیا مرداری را می ماند و خواهندگانش، سگ هستند)» مدد جستند. دکتر ارانی در صفحه ۱۶۶ مجله این وضع را چنین وصف میکند:«البته واضح است که مجله دنیا با آن منطق قوی و فکر نافذش مانند برق بر فرق این دسته میزند، افکار محدود نمیتوانند تحمل کنند که براین بتهای مقدس چنین حمله شود». ایرج اسکندری در خاطراتش میگوید: «مجله دنیا ظاهری علمی داشت اما در درونش اندیشههای مارکسیسم را مورد توجه قرار می داد. وقتی که لو رفتیم خیلی از کسانی که مشترک مجله بودند را به مرام اشتراکی دستگیر کردند و به همین دلیل کسانی که تنها شاگرد و خواننده دنیا بودند را دستگیر می کردند».