به شرط کاهش ترافیک

ترجمه: جواد نصرتی :

مدت‌هاست که مسئولان نیویورک، به تعیین عوارض ورود به محدوده مرکزی شهر برای خودروها فکر می‌کنند. آنها به عنوان مدیران یکی از شلوغ‌‌ترین شهرهای دنیا، وسواس زیادی در انتخاب مدل‌‌های امتحان‌شده دارند و نمی‌‌خواهند بی‌گدار به آب بزنند. نیویورک‌تایمز ـ روزنامه معروف این شهر ـ ‌در گزارشی به مدل‌های موفق قبلی در سنگاپور، لندن و استکهلم پرداخته تا مگر از دل این تجربیات، یک سیستم مناسب برای معروف‌ترین مرکز شهر دنیا توصیه کند. این سه شهر، الگوهای جهانی در زمینه تعیین عوارض ورود به محدوده مرکزی شهر به شمار می‌روند.

این ایده، ‌به‌راحتی به هر زبانی قابل‌ترجمه است: «از رانندگانی که از خیابان‌‌های پرازدحام استفاده می‌کنند عوارض بگیرید و منتظر باشید تا رفتارشان تغییر کند». این روش، برای کلانشهرهایی که گرفتار ترافیک‌هایی شدیدی شده‌اند که خیابان‌ها را قفل می‌کنند، بسیار جذاب است.
اما اعمال عوارض برای تردد در خیابان‌‌های پرازدحام، هر چیزی بوده است جز آسان؛ دست‌کم در 3شهری که به‌عنوان مدل‌های بین‌المللی معرفی می‌شوند، شرایط این‌طور بوده است. در لندن، ‌سنگاپور و استکهلم، دریافت عوارض ابتدا با بدبینی و حتی عصبانیت رانندگان، افکار عمومی و رهبران تجاری مواجه شد؛ هرچند بعدا ثابت شد که این کار برای رفع ترافیک، ازدحام خیابان‌ها و آلودگی هوا مفید است.

بعد از دهه‌ها تلاش ناکام، اعمال چنین سیستمی همچنان در نیویورک مورد بحث است و اینجاست که تجربه این شهرها به‌ کار می‌آید. در هر کدام از این شهرها، روش خاصی برای اخذ عوارض به کار گرفته می‌شود. در سنگاپور، طیفی از عوارض بر اساس جاده و زمان، مشخص شده و هزینه تردد بر اساس شرایط ترافیکی گرفته می‌شود. در این سیستم، عوارض وقتی که ازدحام بیشتر است، بالا می‌رود و وقتی که خیابان خلوت باشد، ‌پایین می‌آید. در سیستم استکهلم هم عوارض مختلفی برای تردد در منطقه پرازدحام شهر که مرکز آن را شامل می‌شود تعیین شده و هزینه‌‌ها در زمان شلوغی، بالا می‌رود اما این مدل،  برخلاف مدل سنگاپور، چندان منعطف نیست؛ چون برای افزایش قیمت‌‌ها در این سیستم، هر بار باید پارلمان این کشور تصمیم بگیرد و همین، کار را برای تعیین نرخ روزانه سخت می‌کند.

در مقابل اینها، در لندن، نرخ ثابت 16پوند بدون درنظرگرفتن اینکه یک خودرو چند بار در روز به منطقه مشخص‌شده در مرکز شهر می‌رود در نظر گرفته شده است. 
در نیویورک، یک کارگروه دولتی پیشنهاد کرده است که برای ورود به مرکز شهر (محله منهتن) نرخ ثابت 52/11دلار در روز برای خودروهای سواری و 34/25دلار برای کامیون‌ها در نظر گرفته شود. در این طرح، برای تاکسی‌ها 2دلار در روز در نظر گرفته شده است.

مدیران هر سه شهر معروف دنیا در این زمینه، قبل از تعیین عوارض ورود به مناطق پرازدحام، به‌شدت روی زیرساخت‌ها و فناوری‌های مربوطه سرمایه‌گذاری کردند. در استکهلم بیشتر از بقیه (237میلیون دلار) هزینه شد تا شبکه‌ای از دوربین‌ها و دیگر تجهیزات در سال2007 نصب شود که خودروها را با گرفتن عکس از پلاک آنها، هنگام ورود به مرکز شهر، شناسایی و ثبت کند. در لندن هم برای این منظور، از همین دوربین‌ها و تجهیزات استفاده می‌شود و تقریبا هم‌اندازه با استکهلم، هزینه شده است؛ 214میلیون دلار در سال2003. سنگاپور در سال1998 میلادی 110میلیون‌دلار هزینه کرد؛ در این سیستم، هر خودرو باید با یک قطعه الکترونیک تجهیز شود که به‌صورت خودکار، هزینه‌های ورود به محدوده کنترل‌شده را محاسبه می‌کند.

هزینه‌‌های اولیه این سیستم‌ها، بعدها به واسطه درآمد نسبتا هنگفت این پروژه، تأمین شد. در لندن سالانه 230میلیون دلار سود خالص، از این سیستم حاصل می‌شود. این سیستم، سالانه 155میلیون دلار برای استکهلم و 100میلیون دلار هم برای سنگاپور درآمدزایی دارد. کارگروه مربوط به نیویورک پیش‌بینی کرده است که طرح پیشنهادی آنها برای اخذ عوارض از خودروها هنگام ورود به محدوده مرکزی شهر، می‌تواند سالانه یک میلیارد دلار برای حمل‌ونقل عمومی درآمد داشته باشد.

در همه این شهرها، ‌همزمان با نصب این شبکه‌ها، مسئولان برای ترغیب شهروندان به استفاده از خدمات حمل‌ونقل عمومی، اتوبوس‌ها را افزایش داده‌اند، خطوط دوچرخه‌سواری را بیشتر کرده‌اند و دیگر بخش‌‌های حمل‌ونقل عمومی را توسعه داده‌‌اند. بالارفتن هزینه‌ها البته انتقادها را هم بالا برده و شهروندان در این شهرها معترض‌اند که این کار، روشی آسان برای کسب درآمد شهرداری‌‌ها شده است.
و البته چالش‌های دیگری هم در کار است. در لندن، حتی با این هزینه زیاد، ترافیک در مناطق مورد بحث همچنان معضلی جدی‌است که البته یکی از دلایل آن معرفی سیستم‌های حمل‌ونقل جدید مانند اوبر است. سنگاپور برای افزایش تأثیر این سیستم و کم‌کردن هزینه‌ها، از سال2020 برچسب‌های الکترونیک را با سیستم ماهواره‌ای جایگزین خواهد کرد.

برای رانندگان این شهرها، هزینه ورود به مرکز شهر، به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شده است. البته پذیرش چنین وضعیتی به این معنا نیست که آنها این هزینه را دوست دارند. جیمز تام 55ساله که یک شهروند سنگاپوری‌است می‌گوید: «واقعا ناراحت‌کننده است. من تلاش می‌کنم که در ساعات اوج وارد محدود‌ه نشوم اما وقتی که قرار باشد به آنجا بروید، ‌حتما خواهید رفت».