گشایش یا مداخله ارزی؛ دلار آرام می‌گیرد؟

 قیمت هر دلار آمریکا در ساعت پایانی فعالیت صرافی‌های تهران در روز 16مرداد به 23هزار تومان رسید اما روز جمعه و ساعتی قبل از پخش گفت‌وگوی ضبط‌شده رئیس‌کل بانک مرکزی با یکی از بخش‌های خبری تلویزیون قیمت هردلار در شبکه‌های اجتماعی در معاملات فردایی که به حدود 23هزارو300تومان رسیده بود با پخش این گفت‌وگو قیمت هر دلار آمریکا در معاملات فردایی به سمت 22هزارو300تومان حرکت کرد. صبح امروز معاملات بازار ارز ایران تعیین‌کننده است که آیا بانک مرکزی می‌تواند قیمت را پایین‌تر بیاورد یا نه؟ مهم‌تر اینکه ابزار سیاستگذار برای فرونشاندن قیمت ارز در بازار داخلی از جنس مداخله ارزی است یا اینکه گشایشی بزرگ در راه است؟
روند نرخ ارز در شبکه‌های اجتماعی در روزهای تعطیل هفته و موضع‌گیری سیاستگذار نشان می‌دهد که دست‌کم انتظار گشایش بزرگ اقتصادی و ارزی را نمی‌توان جدی گرفت چرا که به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی نه فقط کره‌جنوبی که همه کشورها در دسترسی به منابع ارزی بانک مرکزی مانع‌تراشی می‌کنند، آن هم به گفته او به‌دلیل فشارهای آمریکا، روشن است که فشارهای آمریکا کاسته نشده و تحولاتی که نشان دهد ایران به منابع ارزی خود دسترسی زیادی داشته باشد، چندان قوی و جدی به‌نظر نمی‌رسد. مگر اینکه این هفته وعده رئیس‌جمهور برای گشایش بزرگ اقتصادی، بتواند سطح انتظارات از آینده بازار ارز را متعادل سازد.
به‌گزارش همشهری، عبدالناصر همتی در گفت‌وگوی اخیر خود با تلویزیون بارها قیمت فعلی ارز را غیرواقعی خواند و درباره دلیل جهش دوباره قیمت ارز از تأثیر اعتراضات آبان‌ماه بر بازار خبر داد و گفت: از آبان۹۸ چند اتفاق افتاد که سیستم را به هم زد، چرا که حوادث آبان‌ماه انتظارات منفی را در جامعه ایجاد کرد و اگر به نمودار ارز دقت کنید نمودار ارز از آبان۹۸ شروع به بالا رفتن می‌کند. وی توضیح می‌دهد: پس از این اتفاق دوباره به سمت ثبات حرکت می‌کردیم که با شیوع ویروس کرونا مواجه شدیم و سیستم تجاری و اقتصادی کشور به هم خورد چراکه تجار نتوانستند تجارت کنند و درآمد ارزی حاصل از صادرات کاهش یافت.
رئیس‌کل بانک مرکزی با تأکید نقش عوامل سیاسی و امنیتی بر تحولات بازار ارز می‌گوید: دشمنان اهداف بالاتری داشتند اما ما تلاش کردیم تا بازار را کنترل کنیم و اقدامات جدی را در این زمینه شروع کرده‌ایم که نتیجه آن مشخص خواهد شد. وی می‌افزاید: اقداماتی در حال انجام است که هر روز قیمت ارز وابسته به برخی موارد نباشد؛ بر این اساس جلوی رانت‌ها، تخلفات و بی‌نظمی‌ها را گرفته‌ایم و با قدرت پیش می‌رویم. همتی با تأکید بر اینکه نرخ واقعی ارز رقمی بسیار پایین‌تر از قیمت فعلی آن در بازار است، گفت: نرخ دلار در اقتصاد ما تبدیل به شاخص مهمی شده اما این موضوع درست می‌شود و همه ابزارها را به‌کار می‌بریم تا این نرخ را تعدیل کنیم.

بازار ارز امنیتی می‌شود
 سکاندار بانک مرکزی می‌گوید: در این راه تلاش بانک مرکزی کافی نیست و بسیاری از بخش‌های دیگر مانند بخش تجاری، بخش مالی و قوه قضاییه باید کمک کنند و همکاری‌هایی نیز انجام شده که از آنها تشکر می‌کنیم. به گفته وی، مسئله ارز فقط اقتصادی نیست و مسئله‌ای امنیتی، سیاسی و اقتصادی است و نهادهای امنیتی نیز باید در این زمینه همکاری کنند. این موضع‌گیری رئیس‌کل بانک مرکزی شایبه تکرار پدیده امنیتی شدن و برخوردهای احتمالی انتظامی با فعالان بازار ارز در سال‌های گذشته را تقویت می‌کند هرچند به‌نظر می‌رسد دولت و بانک مرکزی این بار چندان موافق با امنیتی شدن بازار ارز نباشند. همتی با بیان اینکه اخلالگران بازار ارز از کشورهای حاشیه حمایت می‌شوند، تصریح کرد: از قوه قضاییه به ما اطلاع دادند تعدادی از ۲۵۰نفری که اسامی آنها را داده‌ایم بازداشت کرده‌اند و اینها اخلالگرانی حرفه‌ای هستند که حتی یک دلار ارز وارد کشور نکرده‌اند. اگر شرایط فعلی نبود بانک مرکزی کار خود را انجام می‌داد اما الان شرایطی است که آنهایی که می‌خواهند کشور را به هم بزنند از همه ابزارهایشان استفاده می‌کنند.

دولت مقصر گرانی ارز نیست
رئیس‌کل بانک مرکزی در پاسخ به این شبهه که دولت خود قیمت ارز را برای درآمدزایی بالا برده است، گفت: دولت هنوز ارزی که مصرف می‌کند با قیمت ۴۲۰۰تومان است و حتی بخشی از ارزهای بانک مرکزی را با مجوز قانونی با قیمت ۴۲۰۰تومان برای این منظور صرف کرده است، بنابراین افزایش قیمت ارز تأثیری بر درآمدهای دولت ندارد.وی ادامه داد: رئیس‌جمهوری دنبال کنترل نرخ ارز است و به‌هیچ‌عنوان چنین کاری نخواهد کرد. مگر می‌توان ۸۵میلیون نفر را به‌خاطر درآمدزایی نابود کرد؟ درآمد در مقایسه با نرخ ارز اصلا اهمیتی ندارد چراکه وقتی نرخ ارز بالا برود کشور نابود می‌شود.

بتوانیم دلار را ارزان می‌کنیم
رئیس‌کل بانک مرکزی تصریح کرد: به مردم اطمینان می‌دهم که اصلا چنین چیزی وجود ندارد و اگر بتوانیم نرخ ارز را پایین بیاوریم، که در روزهای آینده ان‌شاالله این اتفاق خواهد افتاد، نشان خواهیم داد که دولت چنین هدفی ندارد.وی ادامه داد: ثبات در بازار ایجاد شده و هنگامی که وارد ثبات می‌شویم روند پایین آوردن نرخ ارز را آغاز می‌کنیم. اگر نرخ ارز پایین بیاید، قیمت کالاها نیز در میان‌مدت پایین خواهد آمد. وی با اشاره به تلاش بانک مرکزی برای بازگشت ارزهای خارج از کشور گفت: کشورهای دیگر تحت‌تأثیر آمریکا سنگ‌اندازی می‌کنند اما اقداماتی را انجام داده‌ایم و در برخی نقاط گشایش‌هایی صورت گرفته، در برخی موارد نیز در حال تلاش هستیم اما در مجموع وضعیت خوبی داریم.