سهم خودروسازها در آلودگی هوای کشور

سیدمحمد فخار- خبر‌نگار

نخستین گزارش آلایندگی جامع درباره خودروهای داخلی کشور از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست تدوین شد و به‌طور اختصاصی در اختیار روزنامه همشهری قرار گرفت.
بر اساس این گزارش که سازمان حفاظت محیط‌زیست آن را در قالب یک کتابچه تدوین کرده است، 2شرکت ایران‌خودرو و سایپا در سال گذشته 326هزار خودرو تولید کرده‌اند که محصولاتشان عامل اصلی آلودگی هوای کشور و مصرف‌کننده اصلی سوخت بنزین در ایران است.
گزارش سازمان حفاظت محیط‌زیست از آلایندگی جامع خودروهای داخلی کشور در 104صفحه تنظیم شده و شامل اطلاعات تمامی آزمون‌های آلایندگی بر خودروهای وارداتی و تولید داخلی است که در 3بخش خودروهای سبک، موتورسیکلت‌ها و خودروهای سنگین ثبت شده است.
بهزاد اشجعی، دبیر کمیته فنی صدور مجوزهای زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست در این‌باره به همشهری می‌گوید: طبق اطلاعات مندرج در این گزارش، محصولات 2شرکت زامیاد و ایران‌خودرو بازیگران اصلی انتشار آلاینده اکسیدهای نیتروژن در هوا هستند. سمند EF7 نیز کمترین میزان انتشار مونواکسیدکربن در میان خودروهای داخلی و وانت زامیاد ریچ بیشترین میزان انتشار آلایندگی را داشتند.
به گفته او، زامیاد دوگانه‌سوز بیشترین تولید‌کننده هیدروکربن‌ها در میان خودروهای داخلی است. سایپا۱۳۱ کمترین مصرف‌کننده سوخت و مزداریچ و زامیاد بیشترین مصرف‌کننده سوخت کشور هستند.

اهمیت نظارت بر خودروسازان
نظارت بر کیفیت آلایندگی وسایل نقلیه یکی از ارکان اصلی در کنترل کیفیت هواست. براساس آمار، درصد بالایی از آلودگی هوای کلانشهرها ناشی از منابع متحرک و وسایل نقلیه است.
محمد میرزایی، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط‌زیست در این‌باره به همشهری می‌گوید: درصورتی که استانداردهای آلایندگی در زمان تولید یا واردات این وسایل نقلیه رعایت و نظارت نشود، ورود خودروها و موتورسیکلت‌های بی‌کیفیت به کیفیت هوای کلانشهرها لطمه می‌زند. پس ضروری است که با ارتقای روش‌های نظارت و کنترل وضعیت آلایندگی وسایل نقلیه تولیدی و وارداتی صحت عملکرد این وسائط از منظر زیست‌محیطی با دقت بالا بررسی شود.
به‌گفته میرزایی، ماده5 آیین‌نامه فنی ماده2 قانون هوای پاک بر این اصل تأکید کرده و به سازمان حفاظت محیط‌زیست مأموریت داده است روش‌های نظارت بر آلایندگی وسایل نقلیه تولیدی و وارداتی را به‌روزرسانی کند.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم گفت: کمیته‌ای متشکل از متخصصین داخل و خارج از سازمان با همکاری تمامی ذینفعان اقدام به تدوین و اصلاح رویه‌ها و دستورالعمل‌های مربوطه کرده است. یکی از این دستورالعمل‌ها، تطابق تولید خودروها و موتورسیکلت‌هاست که با استفاده از تجارب گذشته و براساس واقعیات به‌نحوی به‌روزرسانی شد که تمامی خلأهایی که در گذشته در فرایند تطابق تولید آلایندگی وسایل نقلیه موجود بود را پوشش داد و بر دقت فرایند مذکور افزود.

افزایش تعداد خودروها در 4سال
غلظت آلاینده در هوای پایتخت طی 4سال 92 تا 96، روند رو به رشد داشت و دلیل آن نیز افزایش تعداد خودرو بود. سال۹۲، ۲.۵میلیون خودرو در تهران تردد می‌کرد که این آمار در سال۹۶ به ۴میلیون خودرو رسید که براساس پیمایش، هرکدام از این خودروها مقداری آلاینده گازی اولیه تولید کرده و نهایتا به آلاینده اصلی تبدیل شدند. 78درصد سازنده‌های اولیه ازن که یک آلاینده ثانویه است را خودروها و موتورسیکلت‌های بنزینی ایجاد می‌کنند که طی سال‌های اخیر با افزایش تعداد آنها، سهم این آلاینده نیز در تهران افزایش یافته است.
از طرفی در اواخر بهار تا اواسط تابستان آلاینده ازن به فعالیت خود ادامه می‌دهد، به همین دلیل به آن آلاینده تابستانه می‌گویند؛ چون بیشتر منبع خودروها و موتورسیکلت‌های بنزینی هستند، وقتی غلظت آلاینده زیاد باشد سهم این خودروها در آلودگی هوا نیز بیشتر و مشهودتر می‌شود. این شرایط در فصول سرد سال برای ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون نیز موجب آلودگی بیشتر هوا می‌شود.