تکمیل پازل شاهراهی البرز

فتانه احدی-  کرج – خبرنگار

    البرز شاهراه تردد ۱۴ استان کشور و رکورد‌دار تردد به‌ویژه در ایام تعطیل است؛ ترددهایی که ترافیک و آلایندگی هوای این استان را رقم زده است. شهرهای البرز نیز مسیر عبور و تردد مردم استان‌های همسایه هست و ساکنانش را با ترافیک، مشکلات زیست‌محیطی و مسائل اقتصادی مواجه کرده است. به همین دلیل است که اجرای پروژه‌های راهی در این استان اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده و بیشترین انتظار البرزی‌ها به سرانجام رسیدن طرح‌های نصف و نیمه عمرانی در بخش راه از جمله آزادراه آبیک – چرمشهر و جاده طالقان - هشتگرد است. دو پروژه‌ای که به ترتیب عمر 30 و 5 ساله دارند اما هنوز به خط  پایان نرسیده‌اند. جاده ۴۲ کیلومتری طالقان – هشتگرد از سال 69 آغاز به کار کرد و مردم انتظار داشتند که حداقل با افتتاح سد طالقان در سال 85 این جاده هم به سرانجام برسد، اما چشم‌انتظاری‌ها به پایان نرسید. اگر هدف طالقان باشد همچنان برای ورود به آن باید ابتدا وارد قزوین شد و سپس به مقصد رسید. به همین دلیل بود که ساخت یک جاده برای دسترسی به جاده‌ای ایمن در این منطقه استارت خورد و تا سال 95 به پیشرفت 35 درصدی رسید. اما با تزریق اعتبارات ملی اکنون به بیش از ۸۵ درصد پیشرفت رسیده و گفته می‌شود که تا پایان سال هم تکمیل و بهره‌برداری می‌شود تا طالقان را 40 کیلومتر به مرکز کشور نزدیک‌تر کند.
پروژه دیگر هم آزادراه 158 کیلومتری آبیک – چرمشهر است که با تکمیل شدن آن، بخش مهمی از ترافیک استان‌های تهران، البرز و قزوین و به ویژه پل فردیس کرج به این محور آزادراهی انتقال داده می‌شود. همچنین این آزادراه یک مسیر کمربندی جدید میان استان‌های البرز و تهران ایجاد می‌کند که علاوه بر صرفه‌جویی در وقت و سوخت به رفع بخشی از مشکلات محیط زیستی ناشی از ترافیک نیز کمک می‌کند. درباره انتقادات مردمی از طولانی شدن اجرای این پروژه‌ها با مسئولان استانی گفت‌وگو کردیم که صحبت‌هایشان در ادامه می‌خوانید.

دردسرهای نبود راه ایمن
سیدرضا محبوبیان باغدار ساکن روستای گلیرد طالقان می‌گوید: یکی از دغدغه‌های اصلی ساکنان طالقان با توجه به شرایط آب و هوایی، ایمنی راه‌ است. جاده‌های صعب‌العبور و کوهستانی طالقان و حومه آن به‌ویژه در ۶ ماه دوم سال به دلیل بارندگی‌های شدید حوادث رانندگی متعددی را به وجود می‌آورد. او به ضایع شدن محصولات کشاورزی‌شان به خاطر نبود راه مناسب هم اشاره می‌کند و می‌افزاید: هر سال بخش زیادی از محصولات باغی این مناطق به علت بسته شدن جاده و نامناسب راه‌های طالقان از بین می‌رود. 30 سال است که جاده طالقان – هشتگرد را می‌سازند، اما هنوز تمام نشده و هر بار یک بهانه برای تکمیل نشدنش وجود دارد.  مشکلات راه تنها مختص ساکنان بومی طالقان نیست و در این باره مهدی آذرهمایونی یکی از زنبورداران مازندرانی نیز بیان می‌کند: در فصل گرم کندوهای خود را از آمل به منطقه «گَتِه‌دِه» طالقان می‌آوریم اما مسیر و جاده نامناسب باعث خسارت به کندوها، زنبورها و کاهش تولید عسل می‌شود. احداث جاده‌ مناسب در مسیر طالقان هم برای مردم خود این منطقه و هم برای کسانی که از شهرهای دیگر به اینجا می‌آیند یا قصد تردد به شهرهای دیگر را دارند، ضرورت دارد.  حسن سید‌علیخانی، راننده کامیون هم بیان می‌کند: لاستیک‌های خودروهای سنگین به طور معمول باید پس از 20 هزار کیلومتر تردد عوض شود اما وضعیت نامناسب آسفالت و شرایط غیراستاندارد جاده طالقان باعث شده تا هر 10 هزار کیلومتر، لاستیک‌هایمان را عوض کنیم.

دلایل تاخیر در احداث جاده
مدیرکل دفتر فنی، امور عمرانی، حمل و نقل و ترافیک استانداری البرز درباره تاخیر در اجرای جاده طالقان – هشتگرد طی دو سال اخیر به همشهری می‌گوید: یکی از مشکلات موجود در تکمیل این مسیر ساخت تونل بود و درنهایت، تصمیمی اتخاذ شد که در مقطع کنونی احداث تونل متوقف شود و با ساخت یک مسیر کنارگذر،‌ این جاده تا پایان سال زیر بار ترافیک برود.
غلامحسین سلمانی یکی دیگر از دلایل تاخیر در پیشرفت این طرح را فرونشست‌ها و رانش‌های زمین عنوان می‌کند و می‌افزاید: یک سال وقفه ایجاد‌شده در احداث این راه به دلیل مشکلات رانش‌ها بود. در قطعه‌ای از راه اصلی طالقان - هشتگرد فرو‌نشست‌ها و رانش‌های زمین به دلیل بارش‌های سال ۹۸ ایجاد شده بود که پس از کارشناسی‌ها لازم، زیرسازی و تحکیم آن را آغاز کردیم و همچنان ادامه دارد.
سلمانی درباره جاده طالقان - هشتگرد بیان می‌کند: اکنون برای ورود به طالقان وارد قزوین می‌شویم و سپس به طالقان برمی‌گردیم؛ اینکه جاده‌ای در خود استان البرز این ارتباط را برقرار کند بسیار مهم است. ساخت این ‌مسیرعلاوه بر اینکه حدود ۴۰ کیلومتر مسیر دسترسی شهرستان طالقان به کرج و تهران را نزدیک می‌کند، ایستگاه مترو هشتگرد – کرج را هم تغذیه خواهد کرد و مردم می‌توانند به حمل و نقل عمومی دسترسی داشته باشند. بنابراین می‌تواند راندمان مسیر مترو هشتگرد – کرج را  افزایش و ترافیک را کاهش دهد. این مسئول درباره مشکلات و آسیب‌های زیست محیطی احداث این جاده اظهار می‌کند: احداث هر راه و جاده جدیدی می‌تواند تبعات زیست‌محیطی داشته باشد که ناشی از جابه‌جایی خاک است. اما تلاش کردیم در احداث جاده هشتگرد – طالقان کمترین آسیب زیست‌محیطی ایجاد شود. محیط زیست استان البرز نیز ابتدای سال جاری مطالعات مجدد را در دستور کار قرار داد و برخی اصلاحات انجام شد.

رفع نقاط مشکل‌ساز در قطعه یک
همچنین معاون ‌مهندسی و ساخت اداره کل راه و شهرسازی استان البرز هم درباره علت تاخیر در افتتاح پروژه طالقان – هشتگرد که بنا بود در نیمه سال ۹۸ زیر بار ترافیک برود، اظهار می‌کند: در پی بارندگی‌های فروردین سال ۹۸ رانش زمین در چند نقطه جاده اتفاق افتاد که پس از بازدید وزیر راه، اصلاح آنها در دستور کار قرار گرفت.  جعفر قزوینیان تغییر مسیر و خاکبرداری‌های زیاد در قطعه یک این جاده را دیگر دلیل تاخیر در اتمام این پروژه عنوان می‌کند و می‌افزاید: هم‌اکنون تقریبا از ۵ نقطه مشکل‌ساز ۳ نقطه خاکبرداری انجام شده و پیمانکاران در حال تکمیل دیگر نقاط هستند.  قزوینیان تاکید می‌کند: اعتبار این طرح در سال ۹۸ حدود ۳۰ میلیارد تومان به صورت مصوب بود که حدود ۲۰ میلیارد تومان آن تخصیص یافته است. برای سال ۹۹ هم ۲۰ میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده که با اختصاص آن جاده طالقان – هشتگرد بدون احتساب تونل زیر‌بار ترافیک خواهد رفت. این مسئول همچنین درباره اهمیت پروژه آبیک – چرمشهر بیان می‌کند:‌ به این پروژه می‌توان رتبه یک را داد زیرا به لحاظ اثرگذاری عملکرد مثبتی دارد و از طرفی از نظر اجرایی نیز پروژه‌ای عظیم است. همچنین این مسیر، اولین آزادراه کشور است که با سرعت ۱۳۰ کیلومتر طراحی شده، در حالی که این فاکتور برای سایر اتوبان‌های کشور برابر ۱۲۰ کیلومتر است.  وی با اشاره به اینکه با عبور ماشین‌های سنگین از جمله کامیون‌ها از محور آزادراهی آبیک - چرمشهر در بحث ترافیک و کاهش آلودگی هوا، تنفس استان‌های تهران و البرز افزایش پیدا می‌کند، می‌افزاید: توزیع ترافیک این محور آزادراهی که در 3 لاین رفت و 3 لاین برگشت تعریف شده است، فوق‌العاده مثبت ارزیابی می‌شود. همچنین احداث مجموعه‌های خدماتی در این مسیر پیش‌بینی شده که برخی از آنها در حال ساخت است و تعدادی دیگر نیز شروع نشده. اما اولویت نخست تکمیل محور اصلی است تا بخشی از تردد خودروها میان استان‌های قزوین، البرز و تهران از طریق آن انجام شود.

تکمیل آزادراه تا آبان
مجری طرح آزادراه کنار‌گذر جنوبی تهران هم درباره احداث آزادراه آبیک – چرمشهر بیان می‌کند: این آزادراه به طول 158 کیلومتر و 4 قطعه 4 استان را در برمی‌گیرد. 9 کیلومتر در قزوین، 43 کیلومتر در البرز، 89 کیلومتر در تهران و 17 کیلومتر نیز در مرکزی که به صورت مشارکتی 70 درصد از سوی بخش خصوصی و 30 درصد از سوی دولت در حال ساخت است و تا آبان امسال تکمیل و به مرحله بهره‌برداری می‌رسد. محمود ملازینل با اشاره به اینکه 14 استان از مزایای این کنارگذر برخوردار می‌شوند، تاکید می‌کند: ساخت این آزادراه تردد خودروها از استان‌های غرب و شمال‌غرب به شرق و بالعکس را تسهیل می‌کند. از طریق این کنارگذر حدود 90 دقیقه برای ماشین‌های سبک و 110 دقیقه برای ماشین‌های سنگین در زمان صرفه‌جویی می‌شود. همچنین باعث کاهش مصرف سوخت و آلایندگی هوای تهران و البرز خواهد شد. ملازینل همچنین پیشرفت آزادراه آبیک - چرمشهر در استان البرز را ۸۰ درصد عنوان می‌کند و می‌افزاید: مجموعا ۴۳ کیلومتر از این آزادراه در محدوده البرز قرار دارد که 31 کیلومتر قطعه اول و 12 کیلومتر قطعه دوم است. با توجه به اینکه از کیلومتر 9 تا 52 این آزادراه در البرز واقع شده است، نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش بار ترافیک اتوبان تهران – کرج – قزوین خواهد داشت. وی با اشاره به برخی مزایای این طرح برای استان می‌گوید: اکنون خودروهای عبوری از استان‌های غربی یا شرقی مجبورند برای تردد وارد تهران و استان البرز بشوند تا مسیر را طی کنند. این مسیله باعث شده در محدوده پل فردیس کرج ترافیک زیادی ایجاد می‌شود و این تردد، باعث طولانی شدن مسیر و اتلاف وقت مسافران، افزایش مصرف سوخت و آلودگی هوا و ترافیک در البرز است. با ساخت این آزادراه مشکل ترافیک که خودروهای عبوری دیگر استان‌ها در البرز ایجاد می‌کنند کمتر می‌شود. ملازینل اعتبار کلی این پروژه را با توجه به تورم حدود 3 هزار و 590 میلیارد تومان عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: تاکنون حدود 2 هزار و 170 میلیارد تومان برای این آزادراه هزینه شده و بیش از 1400 میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل آن نیاز است که تا پایان سال جاری بهره‌برداری شود.
 
شهرهای مختلف استان البرز مسیر عبور و تردد و حتی انجام فعالیت‌های اقتصادی بسیاری از استان‌های همسایه هست، از کشاورزان استان‌های شمالی و غربی گرفته تا رانندگان خودروهای سنگین استان‌های جنوبی و شرقی. به همین دلیل است که وعده جدید مسئولان مبنی بر تکمیل این دو پروژه راهی استان مورد توجه قرار گرفته و انتظار می‌رود که تلاش‌های لازم برای تامین بودجه و بهره‌برداری از جاده و آزادراه به بار بنشیند. آن هم در حالی که با احداث هر راهی، مناطق اطراف آن هم با توسعه همراه می‌شوند و علاوه بر ایجاد مجتمع‌های خدماتی و رفاهی، مسئولان استانی می‌توانند طرح‌های گردشگری در حاشیه آنها ایجاد کنند.

یکی از مشکلات موجود در تکمیل جاده هشتگرد- طالقان ساخت تونل بود و درنهایت، تصمیمی اتخاذ شد که در مقطع کنونی احداث تونل متوقف شود و با ساخت یک مسیر کنارگذر،‌ این جاده تا پایان سال زیر بار ترافیک برود

احداث مجموعه‌های خدماتی در مسیر  آبیک- چرمـــشهر پیش‌بینی شده که برخی از آنها در حال ساخت است و تعدادی دیگر نیز شروع نشده. اما اولویت نخست تکمیل محور اصلی است